ဖေဖော်ဝါရီနဲ့ မတ်လမှာ အားအကောင်းဆုံးဖြစ်လာနိုင်တဲ့ ၂၀၂၄ အယ်လ်နီညို

၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလအတွင်း အယ်လ်နီညိုသည် အားအကောင်းဆုံးအခြေအနေသို့ရောက်ရှိနေကြောင်း၊ အယ်လ်နီညိုဖြစ်ပေါ်မှုအားဆန့်ကျင်သည့် အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမှ အိုင်အိုဒီဖြစ်စဉ်သည် အားလျော့လာနေပြီး ဖေဖော်ဝါရီလအတွင်း ပုံမှန်အခြေအနေသို့ပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်မည်လို့ ကြိုတင်ခန့်မှန်းရေး model များ၊ အမေရိကန်အခြေစိုက်-အမျိုးသားမိုးလေဝသဌာန(NOAA – National Weather Service)နဲ့ ဩစတေးလျမိုးလေဝသဌာနထုတ်ပြန်ချက်တွေမှာ တွေ့ရပါတယ်။

အယ်လ်နီညိုက ဘယ်အချိန်ကာလအထိ ဆက်ဖြစ်နိုင်မလဲ?

လက်ရှိအချိန်မှာ Madden -Jullian Oscillation(MJO)က ဆက်လက်အသက်ဝင်နေကာ၊ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာရဲ့ အိုင်အိုဒီ(Positive Indian Ocean Dipole) ကလည်း ဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေတာကြောင့် ကမ္ဘာ့မြောက်ဘက်ခြမ်းရဲ့ အထက်လေထုလွှာများအတွင်း အနောက်လေစီးကြောင်းတိုက်ခတ်တဲ့ ဧရိယာသည် ကျယ်ပြန့်အားကောင်းနေပါတယ်။ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းမှာတော့ အထက်လေထုလွှာများအတွင်းက အရှေ့လေစီးကြောင်းအားကောင်းလာပြီး ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ခြမ်းရဲ့ မုတ်သုံကာလ-မုန်တိုင်းရာသီစတင်ဖြစ်ပေါ်လာနေပြီဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့မြောက်ဘက်ခြမ်းမှာတော့ နောက်လာမဲ့ ရက်ပေါင်း ၄၀ ကျော်(ဖေဖော်ဝါရီလအကုန်-မတ်လအတွင်း)နေ့အပူချိန်များတဖြည်းဖြည်းမြင့်တက်လာတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်အယ်လ်နီညိုက ဖေဖော်ဝါရီလနဲ့ မတ်လတွေမှာ အားအကောင်းဆုံးဖြစ်နိုင်ပေမဲ့ မှတ်တမ်းတွေအရတော့ အားအကောင်းဆုံးအယ်လ်နီညိုအဖြစ် မှတ်တမ်းဝင်ခဲ့တဲ့ ၂၀၁၅ အယ်လ်နီညိုလောက်တော့ အားပြင်းမှာမဟုတ်ကြောင်း၊ “အားကောင်းတဲ့အယ်လ်နီညိုအဆင့်”အထိတော့ ရောက်နိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းရပါတယ်။ မြောက်ကမ္ဘာခြမ်းမှာတော့ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဧပြီ၊ မေ နဲ့ ဇွန်လတွေအထိ အယ်လ်နီညိုဆက်လက်ဖြစ်ပေါ်နေနိုင်ချေနဲ့ အယ်လ်နီညိုမဟုတ်-လာနီညာမဟုတ်သည့် ပုံမှန်(Neutral)အခြေအနေကိုပြန်လည်ရောက်ရှိနိုင်ချေ ၆၀% ရှိကြောင်းတွေ့ရပါတယ်။ ၂၀၂၄ ခုနှစ် ဇူလိုင်-ဩဂုတ်နဲ့ စက်တင်ဘာလများအတွင်း လာနီညာဖြစ်နိုင်ချေ ၅၀% အထိရှိလာပြီး လာနီညာဖြစ်နိုင်မဲ့ အခြေအနေကိုစောင့်ကြည့်ကြရပါဦးမယ်။

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမြောက်ပိုင်း ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန်အခြေအနေ ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်

ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တောင်ပိုင်းနဲ့ ကပ္ပလီပင်လယ်ပြင်မှာ ဇန်နဝါရီလနဲ့ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ လ အတွင်း ၀.၅ °C မှ ၁ °C အထိ ပိုနေပြီး၊ ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်အလယ်ပိုင်းနဲ့ မြောက်ပိုင်းရဲ့ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန်ကတော့ မြောက်ဘက်က လေအေးတွေစီးဆင်းတိုက်ခတ်နေတာကြောင့် ၀.၅ °C မှ ၁ °C အောက်လျော့နည်းနေကြောင်းတွေ့ရပါတယ်။

၂၀၂၄ ခုနှစ် မတ်လ၊ ဧပြီလနဲ့ မေလတွေမှာ မြောက်ဘက်က လေအေးများတိုက်နေမှု တဖြည်းဖြည်းလျော့နည်းလာပြီး ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တစ်ခုလုံးနဲ့ ကပ္ပလီပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန်တွေလည်း ပြန်လည်မြင့်တက်လာတော့မှာဖြစ်ပါတယ်။ ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်တွေအရ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာမြောက်ဘက်ခြမ်း(ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်၊ အာရေဗျပင်လယ်နဲ့ ကပ္ပလီပင်လယ်တွေမှာ) ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန်နဲ့ နေ့အပူချိန်တွေက မေလအတွင်းမှာ နှစ်စဉ်ဖြစ်မြဲထက် ၁ °C မှ ၁.၅ °C အထိပိုလာနိုင်ကြောင်းတွေ့ရပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံအပေါ်သက်ရောက်နိုင်မည့် အယ်လ်နီညိုအခြေအနေနှင့် မုတ်သုံရာသီ(မိုးရာသီ)အခြေအနေကြိုတင်ခန့်မှန်း

သင်္ချာပုံစံကြိုတင်ခန့်မှန်းရေး model များနဲ့ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုအခြေအနေစောင့်ကြည့်လေ့လာသူများရဲ့ သုံးသပ်ချက်တွေအရ ၂၀၂၄ အယ်လ်နီညိုက အားတော့ကောင်းမယ်၊ ၂၀၁၅ အယ်လ်နီညိုလောက်တော့ အားပြင်းမှာမဟုတ်ပါ။ ၂၀၁၅ အယ်လ်နီညိုက အားအလွန်ကောင်းတဲ့အဆင့်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ ၂၀၂၄ အယ်လ်နီညိုကတော့ အားကောင်းတဲ့အဆင့်အထိသာရောက်နိုင်မှာဖြစ်ပါတယ်။

မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်း၊ မွန်၊ ကရင်၊ တနင်္သာရီဒေသတွေမှာတော့ ဧပြီလအကုန်လောက်က စပြီး နေ့အပူချိန်တွေပြန်လည်ကျဆင်းကာ မိုးဦးကျချိန်ကို ရောက်လာနိုင်ပါမယ်။ ရန်ကုန်တိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်း၊ ဧရာဝတီတိုင်း၊ ရခိုင်ပြည်နယ်တွေအပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း၊ အရှေ့ပိုင်းနဲ့အထက်ပိုင်းဒေသတွေမှာတော့ ၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ မတ်-ဧပြီနဲ့ မေလတွေမှာ ပျမ်းမျှအမြင့်ဆုံးအပူချိန်တွေဟာ ၃၅ °C မှ ၄၀ °C အထက်အထိဆက်လက်ရှိနေနိုင်ပြီး၊ အနောက်တောင်မုတ်သုံအဝင်အနည်းငယ်နောက်ကျနိုင်ကာ မိုးဦးကာလထက် မိုးလယ်နဲ့ မိုးနှောင်းကာလတွေမှာ မိုးပိုကောင်းနိုင်ကြောင်း ခန့်မှန်းရပါတယ်။

အလယ်ပိုင်းမိုးနည်းရေရှားဒေသတွေမှာ ရေရှားပါးမဲ့အခြေအနေနဲ့ နိုင်ငံအနှံ့မီးဘေးအန္တရာယ်ဖြစ်နိုင်ချေတွေ မြင့်တက်လာနိုင်တာ၊ မိုးဦးကျကာလမှာ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အပူချိန်တွေမြင့်တက်နေတာကြောင့် ပင်လယ်မှာဖြစ်လာနိုင်တဲ့ မိုးဦးကျမုန်တိုင်းတွေက အားကောင်းတတ်တာ၊ မုန်တိုင်းအရှိန်ကြောင့် နေရာကွက်ပြီးမိုးသည်းထန်တာကြောင့် ရေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ သဘာဝဘေးတွေလဲ ဖြစ်လာနိုင်တာကို သတိချပ်ကြရပါမယ်။

၂၀၂၄ ခုနှစ်၊ နွေရာသီနဲ့ မိုးဦးကျကာလတွေမှာ ဖြစ်လာနိုင်မဲ့ မိုးလေဝသအခြေအနေတွေကို ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်တွေမှာ တွေ့ရင်တွေ့သလို လုံလောက်တဲ့ ပြင်ဆင်ချိန်များရရှိနိုင်အောင် ကြိုတင်-တင်ပြပေးသွားမှာကြောင့် မိုးလေဝသဌာနများရဲ့ မိုးလေဝသအခြေအနေတင်ပြချက်များကိုလည်း ဂရုစိုက်ကြစေချင်ပါတယ်။

Photo _ ဦးဝင်းနိုင်