ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းနဲ့ ဆက်စပ်နေတဲ့ရေ

ဆရာမ ဂျူး – ရေးသည်၊                  ကျွန်မ အခု ရန်ကုန်မြို့မှာ နေထိုင်နေပေမယ့် ကျွန်မကို ဧရာဝတီမြစ်အရှေ့ဘက်ကမ်းကရေနံချောင်းမြို့ မြို့မတောင်ရပ်မှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ ဧရာဝတီမြစ်နဲ့အတူ ကြီးပြင်းခဲ့ရတာမို့မြစ်ကို ရင်းနှီးခဲ့တယ်။ မိုးရာသီတိုင်း ရေနံချောင်းမြို့ထဲမှာဖြတ်စီးသွားတဲ့ သဲချောင်းတွေနဲ့လည်း ရင်းနှီးခဲ့ပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာ မြင်သာတဲ့ညွှန်းကိန်းလို့ တိုက်ရိုက်ပြောလို့ မရပေမဲ့ မြစ်ချောင်းတွေရဲ့ အလွန်သိသာတဲ့ပြောင်းလဲမှုက ဆိုးရွားလာတဲ့ ရာသီဥတုနဲ့အတူ တွဲနေတယ်လို့ ကျွန်မ ခံစားမိပါတယ်။ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိတဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုမဟုတ်ဘဲ ဆိုးသည်ထက်ဆိုးလာတဲ့ တသမတ်တည်းပြောင်းလဲမှုလို့ ကျွန်မယူဆမိတယ်။ ဆောင်းရာသီတွေ မအေးတော့ဘူး။ ရေနံချောင်းမှာ ငယ်စဉ်က မီးလင်းဖိုနဲ့ စာကျက်ခဲ့ရတဲ့ ဆောင်းရာသီနံနက်ခင်းတွေအကြောင်းက အခုကလေးတွေအတွက် ညအိပ်ရာ၀င်ပုံပြင်တွေ ဖြစ်ကုန်ရော့မယ်။အပူလှိုင်းတွေ အအေးလှိုင်းတွေ ဖြစ်ပေါ်မှပိုပြီးစိတ်လာတာ တွေ့ရပါတယ်။ […]

မိုးလေဝသပညာရှင် ဒေါက်တာထွန်းလွင်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း

( ၂၀၁၄ ခုနှစ်က Yangon Media Group တွင် ဖော်ပြခဲ့သည့်အင်တာဗျူးကိုပြန်လည်ဖော်ပြခြင်းဖြစ်သည်) တိုတိုနဲ့လိုရင်းကိုပြောရင် ကျောက်မီးသွေးကိစ္စရယ်၊ သစ်ခိုးထုတ်တဲ့ကိစ္စရယ်ကို ဘယ်လိုအစားထိုးဖြေရှင်းမလဲဆိုတာစဉ်းစားသင့်တယ် =============================================== လွင်ပြင် – တွေ့မေးသည်။ ၂ဝ၁၄ခုနှစ်အတွင်း ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သော ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲမှုများနှင့် လာမည့် ၂ဝ၁၅အတွက် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အခင်းအကျင်းများကို မိုးလေဝသ ပညာရှင်ဒေါက်တာထွန်းလွင်နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းထားပါသည်။ ယခုနှစ်အတွင်း မြန်မာနိုင်ငံမှာဖြစ်ပေါ်ခဲ့တဲ့ ရာသီဥတုအခြေ အနေတွေကို ကနဦးအကျဉ်းချုပ်ပြောပြပေးပါ။ ၂ဝ၁၄ခုနှစ်မှာ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု၊ ပြောင်းလဲမှု အရှိန်အဟုန်တော့လျော့မသွားဘူး။ ဆက်လက်ပြီး ဖောက် ပြန်ဆဲ၊ ဆက်လက်ပြီးပြောင်းလဲနေဆဲဖြစ်ပါတယ်။ လူသား တွေကလည်း ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ရပ်တန့်ဖို့ဆိုတာ ထက် တက်နေတဲ့အရှိန်အဟုန်ကို နှေးသွားအောင်လုပ်ဖို့ ဆိုတဲ့ ပထမအဆင့်ကိုတောင်မလုပ်နိုင်သေးဘူး။ ဆိုတော့ အခြေအနေက ဆိုးရွားဆဲပဲ။ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ဓာတ်ငွေ့စုစည်းမှုကလည်း သမိုင်းမှာအမြင့်ဆုံးပဲ။ 400PPMV […]

ဟီရိုရှီးမားနဲ့ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု

ရင်ငြိမ်းနွေ ၁၉၄၅ခုနှစ် သြဂုတ်လ ၆ ရက်နေ့မှာ ဂျပန်နိုင်ငံ ဟီရိုရှီးမားမြို့ပေါ်ကို အမေရိကန်က အဏုမြူဗုံးတစ်လုံးကျဲ ချလိုက်ပါတယ်။ မြို့တစ်ခုလုံးနီးပါး မီးလောင်ပြာကျသွားခဲ့ရပါတယ်။ သစ်ပင်တွေ အဆောက်အအုံတွေ မီးလောင်ကျွမ်းခဲ့တဲ့ မီလောင်ပြင်ကြီး ကို ဂျပန်အစိုးရက ပြန်လည်ထိန်းသိမ်းရေး လုပ်ငန်းတွေ လုပ်နေတာ ဒီကနေ့ အထိတိုင်အောင်ပါပဲ။ ဒီနှစ် သြဂုတ်လဆိုရင် ၇၇ နှစ်တိုင်တိုင်ရှိခဲ့ပါပြီ။ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေဖြစ်တဲ့ ရေနံ ၊ သဘာဝဓာတ်ငွေ့နဲ့ ကျောက်မီးသွေးတွေဆီက စွမ်းအင်ရယူပြီး ကုန်ထုတ်လုပ်ငန်းတွေ အင်တိုက်အားတိုက်လုပ်နေစဉ်မှာ အဲ့ဒိရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေလောင်ကျွမ်းခြင်း ကနေထွက်လာတဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် အပါအဝင် အခြားသော ဖန်လုံအိမ် ဓာတ်ငွေ့တွေက ကမ္ဘာ့ လေထုထဲကို အုံလိုက်ကျင်းလိုက်ရောက်လာပြီး ၎င်းတို့ က နေကလာတဲ့ အပူကိုစုတ်ယူထားတဲ့အတွက် ကမ္ဘာကြီး က စက်မှုလုပ်ငန်း မဖွံ့ဖြိုး မီကာလကထက် အပူချိန်တိုး […]

(၂၁)ရာစု မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ရာသီဥတုစိန်ခေါ်မှုများ

                မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ရာသီဥတုတွေဟာ ပြောင်းလဲနေပါတယ်။ ပြောင်းလဲနေတဲ့အတွက် နယ်ပယ်စုံမှာ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း ထိခိုက်မှုတွေ ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ ကမ္ဘာပေါ်မှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု အများဆုံး(အဆိုးဆုံး) ဆယ်နိုင်ငံ စာရင်းမှာ ဒုတိအဆိုးဆုံးနိုင်ငံအဆင့်ကို မြန်မာနိုင်ငံရောက်ရှိနေခဲ့တာ ၂၀၁၂ ခုနှစ်မှ ၂၀၁၆ ခုနှစ်အထိ (၅)နှစ်ဆက်တိုက်ရှိ နေပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်ဟာ ပူပြင်းတဲ့နှစ်တစ်နှစ်ဖြစ်လာဖို့ အလားအလာတွေက များနေပြန်ပြီဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလမှ ၂၀၁၇ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီလအထိ လွန်ခဲ့တဲ့(၂၅)လကာလအတွင်း တစ်လချင်းစီရဲ့ အပူချိန်တွေဟာ ၁၉၈၁-၂၀၁၀အထိ နှစ်(၃၀)ပျမ်းမျှတန်ဖိုးတွေထက် ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီလတစ်လမှလွဲပြီး၊ ကျန်လတွေအားလုံးဟာနှစ်( ၃ဝ)ပျမ်းမျှအထက်ကျော်လွန်နေတာကိုတွေ့ရပါတယ်။ အယ်လ်နီညို ရာသီဥတုဖြစ်စဉ်ကြောင့် အပူဆုံးလကတော့ ၂၀၁၆ […]

WWF မှ ရာသီဥတုနှင့်စွမ်းအင်မန်နေဂျာ ဦးရွှန်းစိုဦးနှင့်တွေ့ဆုံခြင်း

”ပြန်ပြည်မြဲစွမ်းအင် အတော်များများဟာ တည်ဆောက်ရ အမြန်ဆုံး၊ စျေးအချိုဆုံးနဲ့ အသန့်ရှင်းဆုံးပါ။ မြန်မာနိုင်ငံအတွက် အလွန်ပဲသင့်တော်ပါတယ်” ဒီကနေ့ ကမ္ဘာမှာရော မြန်မာမှာပါ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို သိသိသာသာ ခံစား နေရပါပြီ။ အဲဒီဖြစ်စဉ်တွေရဲ့ နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာဖြစ်တဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေကိုလည်း နှစ်စဉ် ပြင်း ပြင်းထန်ထန် ရင်ဆိုင်နေကြရတယ်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေဟာ တစ်နေရာတည်း၊ တစ်နိုင်ငံတည်းမှာ ဖြစ်နေတာမဟုတ်ဘဲ တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ ဖြစ်ပွားနေခဲ့တာပါ။ မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ဆိုရင် သဘာဝဘေး အန္တရာယ်ကြောင့် ထိခိုက် ပျက်စီး ဆုံးရှုံးမှုတွေ အဆက်မပြတ်ဖြစ်ပေါ်နေပြီး တစ်ကမ္ဘာလုံး အတိုင်းအတာနဲ့ ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှု အများဆုံးနိုင်ငံတွေ စာရင်းမှာ အဆင့်သုံး ဖြစ်နေခဲ့ပါပြီ။ ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ အနေနဲ့ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာမှုကို ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ဖို့ လိုပါတယ်။ အဲဒီလို ဟန့်တား တိုက် ဖျက်ဖို့အတွက် […]

မြန်မာအစိမ်းရောင်ကွန်ရက် ပညာရှင်အဖွဲ့ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် ဒေါက်တာသန်းသန်းစိန်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း

”ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပိုမိုမဆိုးရွားစေတဲ့နည်းတွေကို စဉ်းစားကျင့်သုံးရပါလိမ့်မယ်၊ ဒေသမျိုးတွေ ဖော်ထုတ်တာ၊ ဒေသအလေ့အထတွေ ထိန်းသိမ်းတဲ့နည်းတွေနဲ့ ဒေသတွင်း စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုကို လုပ်ဆောင်ရပါလိမ့်မယ်”   မြန်မာနိုင်ငံဟာ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ လူဦးရေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု ပြုလုပ်ကြပါတယ်။ အခုနောက်ပိုင်း ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာမှုကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် ခြိမ်းခြောက်နေခဲ့ပါပြီ။ ဒီအတိုင်းဆက်သွားနေမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ်မှာ ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေ အများကြီး ဖြစ်ပေါ်လာမှာပါ။ ဒါကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှာ ဘာတွေ ဖြစ်ပျက်နေလဲ၊ ဘယ်လို ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ဆောင် သင့်လဲဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာအစိမ်းရောင်ကွန်ရက် ပညာရှင်အဖွဲ့ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် ဒေါက်တာသန်းသန်းစိန်နဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မေး။ ။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုနဲ့ […]

ဇွန်ဘီ ရေခဲတွေ ကြောင့် ကမ္ဘာ့ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ၁၀လက်မခွဲမြင့်တက်

တစ်ကမ္ဘာလုံး မှာ ရုပ်ကျွင်းလောင်စာသုံးစွဲမှု ဒီကနေ့ ချက်ခြင်းကို ရပ်ပစ်လိုက်တာတောင်မှ လက်ရှိ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးမှု အရှိန်ကြောင့် ဂရင်းလန်ကျွန်းပေါ်မှာ ရေခဲတန်ချိန် ၁၁၀ ကွာဒလီယံ ဆုံးရှုံး နေဦးမှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီကနေ့ လတ်တလောဖြစ်နေတဲ့ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကိုပြောပါဆိုရင် တရုတ်ပြည်မှာ စံချိန်တင် မိုးခေါင်မှုဖြစ်နေတာရယ် ၊ အိန္ဒိယက ပြည်နယ်အချိုု့နဲ့ ပါကစ္စတန်မှာ ရေကြီးပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှုဖြစ်နေတာပါပဲ ၊၊သူတို့ထက်ဆိုတာက ဂရင်းလန်ကျွန်းမှာ ရေခဲတွေ အရည်ပျော်ပြီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ၁၀လက်မခွဲ မြင့်တက်လာတာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီရေခဲတွေ အရည်ပျော်မှုကို သိပ္ပံပညာရှင်တွေက နဂိုရ် ကတည်းကတွက်ချက်ထားတာပါ။ ဒါပေမဲ့ သူတို့ မခန့်မှန်းမိတာက ဇွန်ဘီရေခဲတွေကိုပါပဲ ၊ ဇွန်ဘီရေခဲတွေအရည်ပျော်မှုကြောင့် သူတို့ခန့်မှန်းတာထက် ၂ ဆကျော်ပင်လယ်ရေမြင်တက်ခဲ့တာပါ။ ဇွန်ဘီရေခဲ ကို ရေခဲအသေတွေလို့လည်းခေါ်ပါတယ်။ အဲ့ဒိရေခဲတွေက […]

မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသ ရေအောက်ရောက်ရတော့မှာလား

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာအလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲတွင် ရွှေလက် ဆွေးနွေးမည့်Power Point ကို ပြင်ဆင် နေသည်။ ထိုစဉ် Asia Calling က Kannikar Petch-kaew ရေးသည့် Vietnam’s sinking rice bowl ကို အမှတ်မထင် ဖတ်လိုက်မိသည်။ ပင်လယ်ထဲနစ်မြုပ်ပျောက်ကွယ်သွားတော့မည့် ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ မြစ်ဝကျွန်း ပေါ်ဒေသအကြောင်း ဖြစ်သည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် ဆန် စပါး အဓိက ထုတ်လုပ်သည့်အတွက် ဆန်အိုး ကြီးဟု တင်စားခေါ်ဝေါ်ကြသည်။ ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ၏ ဆန်အိုးကြီး ပင်လယ်အောက် ရောက်တော့မည်ကို စာရေး သူက အသိပေးလိုက်ခြင်းဖြစ်သည်။ မဲခေါင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသသည် မြေဆီဩဇာကောင်းပြီး ဗီယက်နမ်နိုင်ငံအတွက် ဆန်အိုးကြီးဖြစ် သည်။ မြစ်ညာတွင် ဆည်များ တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ စီမံကိန်းစချိန်တွင် “ဘာမှမဖြစ်နိုင်ဘူး၊ လျှပ်စစ်ဓာတ် အားတွေ ဖောဖောသီသီရပြီး လောကနိဗ္ဗာန်ခံစားရမယ်” […]

လူ့အဖွဲ့ အစည်း ကို အပြတ်ဖြုတ်မည့်သေမင်းတမန် (သို့) Climate Change (Part 1) Credit : MASES

အတိတ်ကိုလည်ပြန်ကြည့်ခြင်း လူ့အဖွဲ့အစည်း တစ်ခုဟာ အသက်ဘယ်လောက်ရှည်ရှည်များနေနိုင်ပါ့မလဲ လို့ ဆိုရိုးရှိပါတယ် ။ မည်သည့်အရာမှ မတည်မြဲပါ ။ ဒါပေမဲ့ တကယ်မေးရမယ့် မေးခွန်းဟာ မတည်မြဲခြင်း တရား ထဲမွာ ကျွန်တော်တို့ ဘယ်လောက်ကြာကြာတည်မြဲအောင်နေနိုင်ကြပါ့မလဲ? ဟိုးရှေးရှေးတုန်းကပေါ့ .. အင်မတန်ကြီးကျယ်ခမ်းနားပြီး ဘုန်းတန်ခိုးကြီးမားခဲ့တဲ့ အာခက်ဒီယန် အင်ပါယာ (Akkadian Empire) ကြီး ရှိခဲ့တယ် ။ အန်ဟက်ဒူအားနား (Enheduanna) ဆိုတဲ့ လူသားသမိုင်းရဲ့ ပထမဆုံး ဂန္တဝင်စာရေးဆရာတွေထဲမှာတစ်ယောက်ပါ တဲ့ မင်းသမီး ရဲ့ တိုင်းပြည်ပေါ့ ။ ယနေ့ အချိန်မှာတော့ အဲဒီ အင်ပါယာ ကြီး ဟာ မြေကြီး ပေါ်မှာ ပြိုပျက်ပြီး ဖုန်မှုန့်တွေအလိမ်းလိမ်းတက်နေတဲ့ မြို့ပြတစ်ခုအဖြစ်သာ ကျန်ရှိခဲ့ပါတော့တယ် ။ ဘာများဖြစ်သွားပါလိမ့် ? […]

အပူချိန်မြင့်မားလာတာနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာတာတွေက ငါး ပုစွန်နဲ့ ရေသယံဇာတတွေကို တိုက်ရိုက် ထိခိုက်ပျက်စီးစေပါတယ်

ဖျာပုံမြို့ ငါးလုပ်ငန်းသင်တန်းကျောင်း ကျောင်းအုပ်ကြီး(ငြိမ်း) ဦးစန်းအောင်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း ————————– မြန်မာနိုင်ငံဟာ မြစ် ချောင်း အင်းအိုင်နဲ့ပင်လယ်တွေ တည်ရှိတာကြောင့် ရေသယံဇာတ ပေါကြွယ်ဝတဲ့ နိုင်ငံ တစ်နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ရေသယံဇာတနဲ့ ပြည်ပဝင်ငွေတွေရရှိသလို ပြည်တွင်းမှာလည်း စာနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုကို အထောက်အပံ့ ပေးပါတယ်။ ဒေသခံပြည်သူတွေရဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းအတွက်လည်း အဆင် ပြေပါတယ်။ အခုတော့ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုနဲ့ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကြောင့် ရေသယံဇာတတွေ ထိခိုက်ပျက်စီး ဆုံးရှုံးနေပြီး အရေးပေါ် ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်မှုတွေ လုပ်ဆောင်ဖို့ လိုအပ်နေပါပြီ။ ဒါကြောင့် ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရေသယံဇာတတွေ ဘယ်လောက်ထိခိုက်ပျက်စီးနေလဲ၊ ဘယ်လိုကာကွယ်ဖို့ လိုအပ် နေလဲဆိုတာတွေကို ဖျာပုံမြို့ ငါးလုပ်ငန်းသင်တန်းကျောင်း ကျောင်းအုပ်ကြီး(ငြိမ်း) ဦးစန်းအောင်နဲ့ တွေ့ဆုံ မေးမြန်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မေး– ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို […]

Page 7 of 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11