ပန်းနဲ့ပေါက်တာလည်း နာချင်တယ်

(မိုးလေဝသပညာရှင် ဒေါက်တာထွန်းလွင်(မောင်ထွန်းလွင်(မိုးလေဝသ))ရေးခဲ့တဲ့ နာဂစ်အတွေ့အကြုံဆောင်းပါးပါ။ ဆရာကြီးကို သတိရစွာဖြင့် ပြန်လည် ဖော်ပြအပ်ပါသည်။) ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ မေလ(၃)ရက်နေ့ဟာ ကျွန်တော့်ရဲ့ အမှုထမ်းသက် (၄၃)နှစ် ပြည့်မြောက်တဲ့နေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနေ့မှာပဲ ကျွန်တော့်အတွက် တစ်သက်တာ မမေ့နိုင်စရာ အမှတ်တရ ဖြစ်စေတဲ့ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုကလည်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲဒါကေတာ့ ၂၀၀၈ ခုနှစ်၊ မေလ(၃)ရက်နေ့ နံနက်ပိုင်းမိုးမလင်းမီမှာ ရန်ကုန်မြို့ရဲ့ အနီးကို အားကောင်းတဲ့ ဆိုင်ကလုန်း မုန်တိုင်းကြီး နာဂစ်(Nargis) ဖြတ်သွားခဲ့လို့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီလင်းအားကြီးက နာဂစ်မုန်တိုင်း ဘယ်လောက်သောင်းကျန်းသွားခဲ့တယ်ဆိုတာကို အများအားဖြင့် မုန်တိုင်းအတွေ့အကြုံမရှိကြတဲ့ ရန်ကုန်သူ ရန်ကုန်သားများ ခေါင်းမဖော်ဝံ့အောင် ပထမဆုံးအတွေ့အကြုံအနေနဲ့ တွေ့ကြုံခံစားခဲ့ကြရပါတယ်။ နာဂစ်မုန်တိုင်းဟာ လေတိုက်နှုန်းအားဖြင့် တစ်နာရီမိုင်(၁၂၀) ခန့်နှုန်းနဲ့ မေလ(၃)ရက်နေ့ နံနက်လင်းအားကြီး နံနက်(၁)နာရီ လောက်ကစပြီး ဒေါသတကြီးနဲ့ […]

ဥက္ကလာပ၏ ပထဝီအနေအထား ပြောင်းလဲမှုများ

တစ်နေ့က ကျွန်တော့်ဇနီးနဲ့ ကျွန်တော် အပြင်သွားရင်း မြောက်ဥက္ကလာ ကျောက်ရေတွင်း ဖော်တော်ဦးဘုရားနားကိုရောက်သွားခဲ့တယ်။ဘုရားရှေ့ကနေရာတစ်နေရာမှာ အုတ်တွေ စီထားတဲ့ ရေကန်သေးသေးလေးတစ်ခုကိုတွေ့မိတယ်။ကျွန်တော့်ဇနီးက ကျွန်တော့်ကို ယခုလိုပြောပြပါတယ်။ ” အဲဒီနေရာက အရင်ကတော့ အောက်ကနေစမ်းရေထွက်တယ်။ ရီရီတို့ ငယ်ငယ်က ဒီနေရာလေးဆီ လာပြီးရေချိုးကြတယ်။ အခုတော့ အဲဒီလို စမ်းရေထွက်တာ မရှိတော့ဘူး။” ကျွန်တော့်ဇနီး ပြောတာကိုနားထောင်ရင်း ကျွန်တော့်မိတ်ဆွေ စာရေးဆရာကြီး မောင်မြတ်မွန်( ဆူးလေ) ရေးသားခဲ့တဲ့ ” ကွင်းများဖြင့် ဝန်းရံတည်ဆောက်ထားသောမြောက်ဥက္ကလာမြို့နယ်” ဆိုတဲ့ဆောင်းပါးကို အမှတ်ရလိုက်မိတယ်။ အဲဒီဆောင်းပါးထဲမှာအောက်ပါအတိုင်းရေးထားပါတယ်။ ” မယ်လမု ချောင်းရိုးကလေး၏ မြောက်ဘက်တွင်စက်မှုလက်မှု ရပ်ကွက်နှင့် ကျောက်ရေတွင်းကျေးရွာများ ခြား၍ ရွှေလှေချောင်းကွင်း၌ ” ဃ “ရပ်ကွက်ကို ဆက်လက်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ထိုသို့ ဂဏန်းသင်္ချာဖြင့် အမှတ်အသားပြုလုပ်ထားသည့် အမှတ်( ၁)ရပ်ကွက်နှင့် အမှတ်( ၂)ရပ်ကွက်များနောက်တွင်အက္ခရာဖြင့် […]

တိမ်ကောယိုယွင်းလာသော ရေချိုကန်ကြီး ” အင်းလေး “

အာရှတိုက်အရှေ့ပိုင်းရှိ တရုတ်ပြည် ပိုယန်း ရေချိုအိုင်ကြီး ခမ်းခြောက်သွားပုံကို သီးခြားစာစုများဖြင့် ဖော်ပြခဲ့ပြီး လက်လှမ်းမှီရာ နိုင်ငံများ ဒေသများရှိ မြစ်ကြီးများ ရေကန်ကြီးများ တဖြေးဖြေး ခမ်းခြောက်လာကြပုံကို အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ ကိုလိုရာဒိုမြစ်ကြီး နှင့် မစ္စစ္စပီမြစ်ကြီး အပါအဝင် ကမ်ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲ ဖောက်ပြန်မှု၏ အကျိုးဆက်များဖြစ်သော မိုးခေါင်ခြင်း ကမ်ဘာကြီးပိုမိုပူနွေးလာခြင်းစသည်တို့အပြင် လူတို့၏ မှားယွင်းသော ပယောဂများကြောင့် ဖြစ်ရပုံကို ဖော်ပြခဲ့ပြီး ယခုတဖန် ကမ်ဘာ့ပညာရှင်များက အထူးအလေးပေးပြောကြား သတိပေးနေသော ကမ်ဘာ့ရေချိုကန်ကြီး (၃) ကန်မှာ တိုက်ကြီး (၃) တိုက်တွင် တည်ရှိသည့်အနက် ကျနော်တို့နိုင်ငံမှ “အင်းလေးကန်ကြီး” လည်း ပါဝင်နေသည်ကို တွေ့ရပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ် ညောင်ရွှေမြို့နယ်တွင် တည်ရှိပြီး ဧရိယာအကျယ်စုစုပေါင်း (၁၁၆ ) စတုရန်းကီလိုမီတာ ခန့်ရှိပါသည်။ ထူးခြားသည့်မှတ်တမ်းမှာ ၁၉၁၈ […]

၂၀၂၁ ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ပြဿနာ

ဧပြီ ၁ ရက် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအများစုမှာ COVID-19 သက်ရောက်မှုများများကြောင့် ရေနံနဲ့ စက်သုံးဆီဈေးနှုန်းတွေ ကျဆင်းခဲ့ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် ခရီးသွားလာခြင်းပိတ်ပင်တာတွေနဲ့ နေအိမ်အတွင်းသာနေထိုင်ဖို့ အစိုးရအသီးသီးရဲ့ ညွှန်ကြားချက်တွေကြောင့် ယာဉ်သွားလာမှုတွေ သိသိသာသာလျော့နည်းခဲ့ပြီး ရေလွှမ်းမိုးမှုများနဲ့ နိုင်ငံတကာရေနံဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းခြင်းက စီးပွားရေးအပေါ် ဆိုးရွားစွာ သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း တောင်ဆူဒန် နိုင်ငံတော်ဗဟိုဘဏ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဧပြီ ၂ ရက် ဥရောပ မြောက်ပိုင်းဒေသအများစုမှာ ပုံမှန်ဖြစ်စဉ်မဟုတ်တဲ့ ရာသီဥတုကြောင့် အပူချိန် စံချိန်တင်မြင့်တက်ခဲ့ပါတယ်။ ဧပြီ ၇ ရက် ဝါရွင်တန်သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံအစိုးရဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု တိုက်ဖျက်ရေး အစီအစဉ်များကို စိမ်းလန်းဖွံဖြိုးရေးနည်းပညာများနဲ့ လိုအပ်တဲ့ ဘဏ်ဏ္ဍာရေးဆိုင်ရာ ငွေကြေးများကို အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိ ထောက်ပံပေးကာ ပံ့ပိုးကူညီလိမ့်မည်ဟု အိန္ဒိယပြည်ပရေးရာဝန်ကြီးဌာနက ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ ဧပြီ ၈ ရက် ကမ္ဘာ့ခေါင်းဆောင် […]

လူသားတိုင်း ထမ်းရွက်ရမယ့် တာဝန်

“ရာသီဥတုတွေ ပြောင်းလဲနေတယ်။ ရာသီဥတုတွေ ဖောက်ပြန်နေတယ်။ ဒါကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ဖို့ တိုက်ဖျက်ဖို့ လိုတယ်” လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ပြောတယ်။ ကမ္ဘာနိုင်ငံအသီးသီးကလည်း လက်ခံခဲ့ကြတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက ခေါင်းဆောင်တွေ၊ အကြီးအကဲတွေ၊ အလွှာပေါင်းစုံက လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ စုပေါင်းတွေ့ဆုံပြီး ဆွေနွေးပွဲတွေ၊ ညီလာတွေ၊ လက်မှတ် ရေးထိုးပွဲတွေ စသဖြင့် ရာသီဥတုနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အခမ်းအနားတွေ၊ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ အခမ်းအနားတွေကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ဖို့၊ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်နှစ် ထက်တစ်နှစ် ကမ္ဘာကြီးမှာ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်တွေ ပိုမိုပျက်စီးလာတယ်။ ရာသီဥတုတွေ ပိုမိုပြောင်းလဲလာ တယ်။ ဒါ ဘာကြောင့်လဲ။ ရှင်းရှင်းလေးပါ။ ပါးစပ်နဲ့ ပြောပြီး လက်တွေ့ […]

မြန်မာပြည်အောက်ဘက်နားက ရေအောက်မီးတောင်ရှင်

ကပ္ပလီပင်လယ်ထဲရှိ ဘားရင်ကျွန်း(Barren Island )သည် ရိုးရိုးကျွန်းမဟုတ်ဘဲ ရေအောက် မီးတောင်ရှင် တစ္လုံး၏ ရေပေါ် ပေါ်နေသောအပိုင်း ဖြစ်သည်။ မီတာ ၂၀၀၀ ကျော်နက်သော ပင်လယ်ကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် အခြေပြုသည့် ယင်းမီးတောင်၏ ထိပ်ပိုင်းသည် မီတာ ၃၀၀ ကျော်မျှ ရေပေါ်သို့ ထိုးထွက်တည်ရှိနေသည်။ ကျွန်းသည် သုံးကီလိုမီတာကျယ်ပြီး မီးတောင်ထိပ်ဝ(caldera)သည် နှစ်ကီလိုမီတာ ကျယ်သည်။ ဘားရင်မီးတောင်သည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဆူမာထရာကျွန်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအကြား ကွေးညွှတ် တည်ရှိသော ပြတ်ရွေ့တလျှောက်ရှိ တစ်ခုတည်းသော မီးတောင်ရှင် ဖြစ်သည်။ ယင်းမီးတောင်သည် ၁၇၈၇ ခုနှစ်နှင့် ၁၈၃၂ ခုနှစ်ကြားတွင် ပေါက်ကွဲမှုအများအပြား ဖြစ်ခဲ့ပြီး နှစ်ပေါင်း ၁၅၀ ကြာကျော် ငြိမ်သက်နေရာမှ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်လှုပ်ရှားလာကာ ပေါက်ကွဲခဲ့သည်။ ယင်းနောက်ပိုင်းတွင်လည်း အကြိမ်များစွာ […]

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနှင့်အတူ သမုဒ္ဒရာအပူရှိန် စံချိန်တင်ခဲ့သော ၂၀၂၁

၂၀၂၁ သည် ၂၀၂၀ ထက် ပိုမိုပူပြင်းသော နှစ်တစ်နှစ်ဖြစ်ခဲ့ပြီး လွန်ခဲ့သော ဆယ်စုနှစ်လေးခုတွင် တစ်နှစ်တစ်နှစ် ကမ္ဘာကြီး၏အပူချိန် တိုးမြင့်လာသည်မှာ အပြောင်းအလဲမရှိဘဲ တည်ငြိမ်သောလမ်းကြောင်းအဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိနေသောကြောင့် ထိုအခြေအနေသည် စိုးရိမ်ဖွယ်ရာဖြစ်ကြောင်း အစိုးရသိပ္ပံအေဂျင်စီများက ကြာသပတေးနေ့တွင် ထုတ်ပြန်ခဲ့ပြီး ကမ်ဘာကြီး၏အပူချိန် တိုးလာသည်နှင့်အတူ ၂၀၂၁ ခုနှစ်သည် သမုဒ္ဒရာ၏ အပူချိန်မှာလည်း စံချိန်တင်ခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ NASA နှင့် National Oceanic and Atmospheric Administration မွ တာဝန်ရှိသူများ၏ ပြောကြားချက်အရ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ကမ်ဘာ့ပျမ်းမျှမျက်နှာပြင်အပူချိန်သည် ကမ်ဘာ့အပူချိန်မှတ်တမ်းတွင် ဆဋ္ဌမမြောက်အမြင့်ဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၀ ရာစုနှစ်များ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်ထက် ၁.၅၁ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် ပိုမိုပူနွေးလာသည်ဟု ဆိုသည်။ အသစ်ကြေငြာထားသော ကိန်းဂဏန်းတိုင်းထွာချက်များသည် အေဂျင်စီနှစ်ခုလုံးမှ နှစ်စဉ်ပြုလုပ်သော သီးခြားခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုများအပေါ် အခြေခံထားပြီး […]

မီးတောင်ပေါက်မှုနှင့် ကမ္ဘာ့ရာသီဥတု

မီးတောင်ပေါက်မှု အငယ်စားများသည် ရာသီဥတုကို သိသာစြာ ပြောင်းလဲရန် မတတ်နိုင်သော်လည်း ပေါက်ကွဲမှု အကြီးစားများကြောင့် ထွက်ပေါ်လာသော ပြာမှုန်များနှင့် ဓာတ်ငွေ့အချို့တို့ကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲတတ်သည်။ မီးတောင်များမှ ထွက်ပေါ်လာသည့် ပြာမှုန်ငယ်များသည် နေရောင်ကို မြေပြင်ပေါ် မရောက်အောင် တားဆီးတတ်ပြီး ကမ်ဘာ့အပူချိန်ကို လျော့နည်း ကျဆင်းစေသည်။ ပြာမှုန်များ၏အရွယ်အစား ကြီးလျှင်မူ မြေပြင်မှ ပြန်ကန် ထွက်လာသော အပူကို အာကာသထဲ ပြန်ထွက်ခွင့်မပေးဘဲ တားဆီးလိုက်၍ ရာသီဥတု ပူနွေးလာတတ်သည်။ မီးတောင်အကြီးစားပေါက်ကွဲမှုများမှ ထွက်လာသော ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ပမာဏ များပြားလွန်းပါက ကမ်ဘာ့အပူချိန်ကို မြင့်မားစေတတ်သည်။ မီးတောင်မှ ထွက်ပေါ်သည့် ဆာလ်ဖာဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့များသည်မူ လေထုတွင်းရှိ ရေငွေ့တို့နှင့် ပေါင်းမိကြပြီး အက်ဆစ်မှုန်များဘဝသို့ ပြောင်းသွားကာ နေရောင်ကို တားဆီးလိုက်သဖြင့် ရာသီဥတု အေးမြလာသည်။ ၁၈၁၅ ခုနှစ်က အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ […]

၂၀၂၁ ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ် (မတ်လ)

ကမ္ဘာပေါ်ရှိ တရိစ္ဆာန်နှင့် အပင်မျိုးစိတ် ရှစ်သန်းတွင် တစ်သန်းခန့်သည် အဓိကအားဖြင့် လူသားတို့၏ ပယောဂကြောင့် မျိုးသုဉ်းရန် ခြိမ်းခြောက်ခံနေရကြောင်း ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများနှင့် ဂေဟစနစ်ဝန်ဆောင်မှုဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ တူရကီနိုင်ငံဟာ ဥရောပသမဂ္ဂ၏ ပိုမိုရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲသော၊ ထိရောက်ပြီး စိမ်းလန်းသောစီးပွားရေးဆီသို့ ဦးတည်သွားသင့်တယ်လို့ တူရကီနိုင်ငံဆိုင်ရာ EU ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့ဝင် Nikolaus Meyer-Landrut က ပြောကြားခဲ့ပါတယ်။အာဖရိက၏ အကြီးဆုံးရေချိုကန်မှာ ပလတ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှုဆိုင်ရာ အသိပညာပေးရေး မစ်ရှင်ကို စတင်လိုက်ပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂက ပြောကြားခဲ့တယ်။ မတ်လ ၉ ရက်မှာ ကင်ညာသမ္မတက အာဖရိကခေါင်းဆောင်များကို ယခုနှစ် ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ ညီလာခံ (COP26) မတိုင်မီ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ရန် ဘုံရပ်တည်ချက်ကို ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့တယ်။ နိုင်ဂျီးရီးယားဟာ ၂၀၁၆၊ ၁၇ ကတည်းက လက်တွေ့ချပြရန်ခက်ခဲတဲ့ […]

၂၀၂၁ ရာသီဥတုအကျပ်အတည်းနှင့် သဘာဝဘေးအန္တရာယ်(ဖေဖော်ဝါရီ)

ဗြိတိန်၊ Cumbria မွာ ဖော်ဆောင်မယ့် အကြီးဆုံးသော ကျောက်မီးသွေးတူးဖော်ရေးစီမံကိန်းကို တက်ကြွလှုပ်ရှားသူများက နည်းအမျိုးမျိုးနဲ့ ကန့်ကွက်ကြောင်း ဆန္ဒဖော်ထုတ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဆွီဒင်ဆယ်ကျော်သက် ပတ်ဝန်းကျင်ရေးရာလှုပ်ရှားသူ ဂရီတာသန်းဘာဂ်ကလည်း ဗြိတိန်အစိုးရကို စီမံကိန်းနဲ့ပတ်သတ်ပြီး ဝေဖန်ခဲ့ပါတယ်။ ကမ်ဘာကျော် သိပ္ပံပညာရှင် James Hansen ဒီစီမံကိန်းက လူငယ်တွေရဲ့ အနာဂတ္ကို မထီမဲ့မြင်လုပ်ခြင်းဖြစ်တယ်လို့ ပြောဆိုခဲ့ပါတယ်။ Friends of the Earth, Keep Cumbrian Coal in the Hole နဲ့ the World Wide Fund for Nature (WWF) အဖွဲ့တွေနဲ့ ပြည်သူ ၂၃၀၀ ကျော်က ယင်းစီမံကိန်းကို ကန့်ကွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ အစိုးရတာဝန်ရှိသူများကတော့ ဒီစီမံကိန်းဟာ Cumbria ကောင်တီ ကောင်စီရဲ့ ဆုံးဖြတ်ချက်နဲ့သာ […]

Page 9 of 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11