ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတိုက်ဖျက်ဖို့ဆိာရင် သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းကြရမယ်

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ဖို့လိုပြီလို့ စာရေးသူက ပြောလိုက်တော့ တစ်ချို့က ရယ်ကျဲကျဲလုပ်နေကြတယ်။ တစ်ချို့က မသိချင်ယောင်ဆောင်နေကြတယ်။ တစ်ချို့က “သူ့ဘာသာ ပြောင်းလဲ နေတဲ့ ရာသီဥတုကို ဘယ်လို ဟန့်တားတိုက်ဖျက်မလဲ”လို့ မေးကြတယ်။ တစ်ချို့ကတော့ “မင်းက ဘာလဲ၊ ဆရာကြီးလား၊ မင်းအရင်ဆုံး ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ပြကွာ”လို့ ရင့်ရင့်သီးသီး ပြောကြတယ်။ တစ်ချို့က… တစ်ချို့က…တစ်ချို့က… အဲဒီလို တစ်ချို့က ပေါင်းများစွာကို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆောင်းပါး တွေ ရေးတိုင်း ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စာရေးသူကလည်း အမှတ်မရှိပါဘူး။ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ၊ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးတွေရေးသားခဲ့သလို ဟောပြောပွဲတွေမှာတောင် ပြောဖြစ်ခဲ့တယ်။ အဓိက ကတော့ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကြိုတင်ပြင် ဆင်သင့်တာတွေ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ ရေးခဲ့၊ ပြောခဲ့တာပါ။ […]

မကြာမီ ကြုံလာနိုင်သည့် ရေရှားပါမှုပြဿနာ

မိကျောင်းမုန်တိုင်းရှိလို့ နိုင်ငံတချို့နေရာတွေမှာ မိုးတွေရွာနေသည်။ ကျွန်တော်နေထိုင်ရာ မြို့ကလေးတွင်လည်း မိုးသည် အုံ့ဆိုင်းလျက်။ သဲသဲမဲမဲရွာသွန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ တဖွဲဖွဲရွာလျက်ရှိသည်။ မိုးစက်တွေကို ငေးကြည့်ရင်း ကျွန်တော်သည် မကြာမီရင်ဆိုင်ရတော့မည့် ရေရှားပါးမှုပြသနာကိုတွေးမိ၊ ရင်လေးနေမိပါသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နွေရာသီက မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ရေရှားပါးသည့် ဒေသတချို့မှာ လူတွေ ရေရဖို့လေးငါးမိုင်လောက်သွားပြီး လှည်းတွေနဲ့ခပ်ကြရကြောင်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး လုပ်နေသူတစ်ဦးကပြောသည်။ အရင်ကစ ရေရှားပါးခဲ့သည့်ဒေသတွေကို ထားပါဦး။ ရေရှားပါးမူမဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးသည့် ဒေသတွေမှာပါ ၂၀၁၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း သိသိသာသာရေရှားပါးလာသည်ကို ကြုံတွေ့ကြရသည်။ ” အရင်တုန်းက မိုးကုန်ပြီးလို့ စိမ့်စမ်းရေဆိုတာ မခမ်းဘူးဗျ။ ခပ်လို့ရတယ်။ ခုနောက်ပိုင်းက စိမ့်စမ်းရေဆိုတာမျိုးမဟုတ်တော့ဘူး။ တူးလိုက်ရင် မြေအောက်မှာ မိုးတွင်းတုန်းက ကျန်ခဲ့တဲ့လက်ကျန်ရေသဘောလောက်ရှိတာ။ အဲ့ဒီတော့ ခန်းသွားတာပဲ” လို့ မကွေးတိုင်းထဲက ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကပြောသည်။ ကျွန်တော်နေသော တောင်ခြေမြို့ကလေးသည်ပင် ရေရှားပါးမူနှင့်ကြုံနေရသည်မှာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနီးပါးရှိပါပြီ။ အဓိကအားဖြင့် […]

COP 28 ကတော့ ပြီးသွားပြီ ၊ ဘာတွေထူးခြားသွားလဲ

၂၀၂၃ ကတော့ အပူဆုံးနှစ်တစ်နှစ်အဖြစ်နဲ့ အဆုံးသတ်တော့မှာဖြစ်သလို ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကို တာဆီးဖို့ အဖြေရှာကြတဲ့ COP 28 ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ညီလာခံကြီးကလည်း ပြီးသွားပါပြီ ။ ဘာတွေ ထူးခြားသလဲ ဆိုတာကတော့ လက်လှမ်းမီသလောက် ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးက ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေကြောင့် မွန်းကျပ်နေတာကို ဖြေရှင်းဖို့အတွက် ဒူဘိုင်းမှာ လာရောက် စည်းဝေးနေစဉ်မှာပဲ ရုရှားသမ္မတ ဗလာဒီမာပူတင်က ဒူဘိုင်းနဲ့ ကီလိုမီတာ ၁၅၀ လောက်ပဲ ဝေးတဲ့ အဘူဒါဘီမြို့ကို ရုရှားရေနံတွေ အရောင်းအဝယ်လုပ်ဖို့အတွက် အာရပ်နိုင်ငံတွေနဲ့ ဆွေးနွေးဖို့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ရောက်နေပါတယ်။ ပြီးတော့ ဆော်ဒီက ရီယက်မြို့ကို သွားပြီ အိမ်ရှေ့မင်းသားနဲ့ တွေပြီး စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ကိစ္စတွေကို ဆွေးနွေးခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံး ကွန်ကရစ်နှင့် ဘိလပ်မြေ ကုမ္ပဏီ ၁၀ ခုက ၎င်းတို့ရဲ့ […]

မလာကြပါနဲ့ကြောက်လို့ပါ

အမေရိကန်နိုင်ငံ တက္ကသိုလ်တစ်ခုရဲ့သုတေသနပြုချက်အရမြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ကမ္ဘာပေါ်မှာရာသီဥတုအဆိုးဝါးဆုံးနိုင်ငံစာရင်းဝင်ဖြစ်နေတဲ့အပြင်ရာသီဥတုဘေးအန္တရာယ်အတွက် ပြင်ဆင်မှု အနည်းဆုံး ၁၀နိုင်ငံမှာလည်း ပါဝင်နေသတဲ့။သည်အတိုင်းဆိုရင် ၂၀၁၇ ဒီဇင်ဘာကစပြီး ၂၀၁၈ ဇန်နဝါရီ၊ ဖေဖော်ဝါရီ၊ မတ်လအထိ မြန်မာနိုင်ငံမှာ လာနီညာရာသီဥတုဖြစ်မယ်လို့ ကြိုသိထားရတော့ စိုးရိမ်ထိတ်လန့် မိတယ်။ စာရေးသူ သိမှတ်ထားတာကို အကြမ်းဖျင်းပြောရရင် အယ်လ်နီညီု ဖြစ်မယ်ဆိုရင် မတရားပူမယ်၊ လာနီညာဖြစ်ရင် အေးမယ်၊ အအေးကြာရှည်တယ်ဆိုတာပါပဲ။ ကိုယ့်နိုင်ငံရဲ့ ရာသီဥတုကလည်း အတော်ဆိုးဝါးပေတာပဲ၊ လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀နှစ် ၂၀၀၈လောက်က နာဂစ်ဖြစ်လိုက်တော့မှ ရာသီဥတုဆိုးမှန်း သိသိသာသာဖြစ်လာတာ။ ၂၀၀၈ မေလက နာဂစ်ဖြစ်လိုက်တယ်လေ၊ လူပေါင်းသိန်းချီသေသွားရတယ်။ ကျောချမှ ဓားပြမှန်းသိ ဆိုသလိုပဲ။ ၂၀၀၅-၂၀၀၆ လောက်ကတည်းက ရာသီဥတု ဆိုးဝါးစပြုနေပေမဲ့ အမှုမဲ့ အမှတ်မဲ့ပဲ ပိုတူလာတယ်ဆိုတာ လောက်ပဲ သိထားကြတယ်။ ၂၀၀၈ ကျတော့ အစွမ်းကုန်ဆိုးဝါးတဲ့ ရာသီဥတုက […]

ရန်ကုန်မှာ ဆောင်းပျောက်ပြီလား

အခု ဒီဇင်ဘာ ၆ ရက် ရောက်ခဲ့ပြီ။ ဆောင်းလား မိုးလား နွေလား မသဲကွဲသေး။ ပူချင်ရင် အပူကြီး ပူပြီး မိုးရိပ် မိုးငွေ့ကလည်း ရနေတတ်သေးတယ်။ ဆောင်းလို့ ပြောနိုင်တဲ့ သက်ေတက ဘယ်မလဲ။ နှင်းလား…၊ နှင်းကော ရှိသေးရဲ့လားလို့ မေးရတော့မယ်။ နှင်းပျောက်ပြီလား၊ ဆောင်းပျောက်ပြီလား၊ အထက်ပိုင်းဒေသက သူငယ်ချင်းတွေကတော့ ပြောရှာပါတယ်။ ” ငါတို့ဆီမှာတော့ နည်းနည်း အေးပြီ” တဲ့။ ကျနော့်မှာတော့ ရန်ကုန်မှာ နေနေရတော့ အေးတယ်ဆိုတာ ဘာမှန်းမသိတော့။ အရင်ကဆိုရင် နိုဝင်ဘာဆို စအေးပါပြီ။ အနွေးထည်အသစ်လေးနဲ့ မ‌နက်စောစော လမ်းထလျှောက်ရပြီ။ ဒီဇင်ဘာဆိုရင် ဆောင်းသရုပ်က ပိုပီပြင်လာပေါ့။ ‌နေ့လယ်ခင်း ပူမယ်ဆိုရင်တောင် မနက်ပိုင်းနဲ့ ညပိုင်းဟာ ဆောင်းပီသခဲ့ပါတယ်။ ကျနော် ဒီစာကို ရေးနေချိန်မှာ […]

ဘလာ ဘလာ တွေ အော်နေရုံနဲ့ ကမ္ဘာကြီး ကိုယ်ပူမကျနိုင်ဘူး

ကုလသမဂ္ဂကိုတင်တဲ့ အရေးကြီးအစီရင်ခံစာတစ်ခုမှာ လွန်ခဲ့တဲ့ ၇ နှစ်ကတည်းက စသိခဲ့တဲ့ ကမ္ဘာကြီးက စက်မှုခေတ်မတိုင်ခင်က အခြေအနေထက် ၁.၅ ဒီကရီစင်တီဂရိတ် ပိုပူနေတယ် ဆိုတဲ့အခြေအနေက ပြောင်းလဲမှုမရှိခဲ့ပါဘူး လို့ ဖော်ပြပါရှိပါတယ်။ ကမ္ဘာကြီးက အပူချိန်တက်နေတယ် ၊ အဲ့ဒါကို ကျဆင်းသွားအောင် ဝိုင်လုပ်ကြပါစို့ဆိုပြီး နိုင်ငံအသီးသီးက ခေါင်းဆောင်တွေက သဘောတူညီမှုတွေလုပ် ၊ စာချုပ်တွေချုပ်နေကြပေမဲ့ ပြောတဲ့စကား၊ ပေးတဲ့ကတိတွေက လေထဲမှာ ပျောက်သွားသလို ၊ စာချုပ်တွေပေါ်မှာ ရေးထိုးတဲ့ စာသားတွေကလည်း စာရွက်ထဲကနေ အပြင်ကို ထွက်မလာဘူး ဖြစ်နေပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမားလေ ဂီတာသွန်းဘာ့ဂ်ရဲ့ စကားနဲ့ပြောရရင်တော့ လူကြီးတွေက ဘလာ ဘလာတွေပဲ ပြောနေတာပါတဲ့ ။ ရေနံ၊ ဓာတ်ငွေ့နှင့် ကျောက်မီးသွေးတို့မှ ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုသည် ယခုနှစ်တွင် တစ်ဖန် မြင့်တက်လာခဲ့ပြီး […]

ဆောင်းကိုမြင်ရ ထူးလေစွ

ဆောင်းရာသီပီပီပြင်ပြင်ဖြစ်လို့မှ ရက်ပိုင်းပဲရှိသေးတယ်၊ မိကျောင်းဆိုတဲ့ မုန်တိုင်းကြောင့် ဆောင်းရာသီဥတုဟာ ပျက်ပြားသွားရပြန်ပကောလို့ လှမ်းထားတဲ့စပါးတွေကို အမြန်သိမ်းနေကြတဲ့ တောင်သူတွေကို ကြည့်ပြီးတွေးမိပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ နိုဝင်ဘာလကလည်း မုန်တိုင်းကြောင့် မိုးတွေကျလာလို့ တောင်သူတချို့ စပါးတွေမိုးမိကြပါတယ်။ ဆောင်းရာသီမှာ ရွာတဲ့မိုးမို့ သဲသဲမဲမဲမဟုတ်ပေမယ့် အလုပ်ရှုပ်ကြရပါတယ်။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်တာဆိုတာ ဒါပါလားလို့ လက်တွေ့သိရပါတယ်။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်တာမှာ လူတွေကို ကာယပိုင်းသာအလုပ်ရှုပ်စေတာမဟုတ်ပါဘူး။ စိတ်ခံစားမူတွေကိုပါ ကသောင်းကနင်းဖြစ်စေတာပါ။ ” ရာသီဥတုကြီးကလည်း ဘယ်လိုကြီးမှန်း မသိဘူး။ နေရတာ တမျိုးကြီး” လို့ လူတွေက ဆိုတတ်ကြပါတယ်။ ဒါဟာ ရာသီဥတု ဖောက်ပြန်မှုကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သက်ရောက်မှုဖြစ်ပါတယ်။ လူတွေဟာ ရာသီဥတုအပေါ်မှာ မူတည်ပြီး စိတ်ခံစားမူတွေ ဖြစ်ပေါ်တတ်ကြပါတယ်။ သူ့ရာသီနှင့်သူ ပူတဲ့အချိန်ပူ၊ အေးတဲ့အချိန်အေး၊ မိုးရွာတဲ့အချိန် မိုးရွာနေရာကနေ ဖောက်ပြားမှုတွေကြုံ ကြရတဲ့အခါ […]

ကမ္ဘာ့ကာဗွန်တွေ စုပ်ယူပေးတဲ့ ဆိုက်ဘေးရီးယား နွံတောကြီး

ရုရှားနိုင်ငံမှာရှိတဲ့ Great Vasyugan ရွှံ့နွံတောကြီးဟာ ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံထက် အရွယ်အစား ပိုကြီးပါတယ်။ ကမ္ဘာ့လေထုထဲက ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ်ဓာတ်ငွေ့တွေ မျှမျှတတဖြစ်အောင် ထိန်းညှိပေးတဲ့နေရာမှာ သစ်တောကြီးတွေလိုပဲ နွံတောတွေရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက သိပ်ကို အရေးပါလှပါတယ်။ ခုတော့ တောမီးတွေ ပိုပြီး လောင်ကျွမ်းလာတာကြောင့်ရော လူ့လုပ်ရပ်ကြောင့် ကမ္ဘာကြီး ပိုပြီးပူနွေးလာတဲ့ အခြားအချက်တွေကြောင့်ပါ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုဒ် ဓာတ်ငွေ့တွေ သိုလှောင်ပေးထားတဲ့ နွံတောတွေ ပျက်စီးမယ့် အနေအထားနဲ့ ရင်ဆိုင်နေရပါပြီ။ အေပီသတင်းကို အခြေခံပြီး နန်းလောင်ဝ် တင်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့မြောက်ခြမ်းဒေသမှာ အရွယ်အစား အကြီးဆုံးဖြစ်တဲ့ The Great Vasyugan နွံတောကြီးဟာ မိုင်ပေါင်း ၃၂,၉၃၂ မိုင် ပတ်လည်အကျယ်ရှိပြီး ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံထက်တောင် ပိုကြီးပါတယ်။ Siberia ဒေသ အနောက်ပိုင်းနယ်မြေ ၄၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်ကို နေရာယူထားတဲ့ ဒီလို […]

ကဲ! COP 28 ကတော့စပြီ ဘာတွေ ဖြစ်လာမှာလဲ

နိုဝင်ဘာ ၃၀ ရက်နေ့မှာ COP 28 ကို ဒူဘိုင်းမှာ စပြီးကျင်းပပါတယ် ။ ကုလသမဂ္ဂအတွင်းရေးမှူးချုပ် အပါအဝင် နိုင်ငံခေါင်းဆောင်တော်တော်များများနဲ့ အသင်းအဖွဲ့အသီးသီးက ကိုယ်စားလှယ်တွေ တက်ရောက် ကြပါတယ် ။ အဲ့ဒိ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ညီလာခံကြီးမှာ ဘာတွေ ဆွေးနွေး ကြမလဲဆိုတာကိုတော့ တင်ဆက်ပေးသွားမှာဖြစ်ပေမဲ့ လက်ရှိကမာ္ဘကြီးရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အခက်အခဲတွေကိုပြေလျှော့သွားနိုင်မလား ဆိုတာကို စာဖတ်သူတွေကြိုတင်စဉ်စားနိုင်ဖို့ ဖော်ပြပေးသွားမှာပဲဖြစ်ပါတယ်။ Global Methane Pledge ( ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ မီသိန်းထုတ်လွှတ်မှု ) ကို ၂၀၂၁ ခုနှစ်တွင် လက်မှတ်ရေးထိုးပြီး ကတည်းက၊ လက်မှတ်ရေးထိုးတဲ့ နိုင်ငံအများအပြားမှ ထုတ်လွှတ်သော မီသိန်းပမာဏကို အလုံးစုံ လျှော့ချနိုင် ခြင်း မရှိသေးပေ။ ရာသီဥတုနည်းပညာကုမ္ပဏီ Kayrros က နိုင်ငံများသည် မီသိန်းဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကို ၂၀၃၀ […]

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆယ်လီ အလိုရှိသည်

ဆိုရှယ်မီဒီယာတွေ ထွန်းကားလာပြီး နောက်ပိုင်း celebrity လို့ ခေါ်တဲ့ လူသိများထင်ရှားသူတွေလည်း မှိုလိုပေါက်လာခဲ့ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာလည်း ဆယ်လီတွေများစွာရှိကြပါတယ်။ ဂီတ၊ ရုပ်ရှင်ဘက်တွင်သာမက Tik Tok ဆယ်လီတွေလည်း အများကြီးရှိနေပါတယ်။ သူ့နေရာနယ်ပယ်လိုက် ဆယ်လီတွေ အားလုံးကိုပင် မသိနိုင်အောင်ထိ များပြားတယ်လို့ဆိုရမှာပါ။ ဒါပေမယ့် ကျနော်တို့ဆီမှာ မရှိတာက သဘာပတ်ဝန်းကျင်နှင့်ပတ်သက်တဲ့ ဆယ်လီ ဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု တိုက်ဖျက်ရေးကို စွမ်းစွမ်းတမံ လှုံဆော် ဆောင်ရွက်မယ့် ဆယ်လီဖြစ်ပါတယ်။ ကိုရီးယားနိုင်ငံမှာတော့ ဒေယွန်းလီဆိုတဲ့အမျိုးသမီးဟာ သဘာပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးနှင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲ မှုတိုက်ဖျက်ရေးမှာ ဦးဆောင်သူပါ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆယ်လီတစ်ဦးပါ။သူမဟာ ကမ္ဘာတလွှားက K pop ဖန်တွေကိုစုစည်းထားတဲ့ K pop 4 planet ဆိုတဲ့ အဖွဲ့အစည်းကို ဦးဆောင်ပြီး သဘာပတ်ဝန်းကျင် အသိပညာပေးမှုတွေလုပ်ဆောင်နေသူဖြစ်ပါတယ်။ […]

Page 3 of 11
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11