Pollution

ကမ္ဘာ့အညစ်ညမ်းဆုံးမြစ်များ (၂)

စီတာရမ်မြစ်(Citarum River) ================== စီတာရမ် Citarum သည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အညစ်ညမ်းဆုံးမြစ်များထဲတွင် နံပါတ် ၂ ​နေရာတွင်ရှိ​ကြောင်း ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင်ပြုလုပ်သည့် စစ်တမ်းတစ်ရပ်တွင် ​ဖော်ပြထားသည်။ ဂင်္ဂါမြစ်ကဲ့သို့ပင် မြစ်​ကြောင်းတစ်​လျှောက် လူ​နေမှု ထူထပ်သည်။ စီတာရမ်မြစ်တည်ရှိရာ အင်ဒိုနီးရှားသည် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်ကဲ့သို့ နိုင်ငံကြီးမဟုတ်သော်လည်း လူဦးရေ ထူထပ်သည့် ထိပ်တန်းနိုင်ငံများတွင် ပါဝင်သည်။ မြစ်​ကြောင်းဝန်းကျင်ရှိ စက်ရုံပေါင်း ၂၀၀၀ မှ စက်မှုစွန့်ပစ်ပစ္စည်းများသည် ရေ၏ ပြဒါးအဆင့်ကို အဆပေါင်းများစွာ တိုးမြင့်လာစေခဲ့ပြီး မြစ်သည် ညစ်ညမ်းပြီး အရင်းအမြစ်များမှ ထွက်ပေါက်များ၊ ​ရေ​ဝေ​​ဒေများအထိ ညစ်ညမ်းလျက်ရှိသည်။ ကံမကောင်းစွာပင် စက်ရုံများနှင့် လူများသည် စီတာရမ်မြစ်ကို အမှိုက်ပစ်သည့်နေရာအဖြစ် အသုံးပြု​နေကြသည်။ လူဦး​ရေများပြားထူထပ်​သော​ကြောင့် ​ဒေသခံများသည် မြစ်​ရေအား မဖြစ်မ​နေ သုံးစွဲ​နေရပြီး ယင်းအကျိုးဆက်​ကြောင့် […]

၂၀၂၅ မှာ မက်ဒေါနယ် စားသောက်ကုန်တွေ မှာ ပလက်စတစ် လုံးဝမပါစေရဘူးလို့ အာမခံ

ကမ္ဘာ့ စာသောက်ကုန် လုပ်ငန်း ဘီလူကြီး မက်ဒေါနယ်က သူ့ရဲ့စားသောက်ကုန်တွေကို လာမယ့် ၂၀၂၅ မှာပလက်စတစ်နဲ့ ပက်သက်တဲ့အရာ တစ်ခုမှာ မပါစေရဘူးလို့ အာမခံလိုက်ပါတယ်။ လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ် ၄၀ လောက်ကတည်းက ကလေးတွေအတွက် စားသောက်ကုန်တွေမှာ အပေါစားပလက်စတစ် အရုပ်ကလေး ထည့်သွင်းတာတွေကိုလည်း ရပ်တန့်လိုက်တော့မယ်လို့လည်း ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒိအပေါစား အရုပ်တွေက ခဏပဲကစားလို့ ရတာဖြစ်တဲ့အတွက် အမှိုက်အဖြစ် ကမ္ဘာမြေပေါ်ကိုရောက်ရှိသွားပါတယ်။ ကုမ္ပဏီက ကစားစရာအရုပ်တွေ ထည့်ပေးတဲ့ ကိစ္စကို ဆက်လုပ်ပေးဦးမှာ ဖြစ်ပေမယ့် ဂေဟစနစ်နဲ့ လျော်ညီတဲ့ အခြားအမျိုးအစားတွေကို အစားထိုးဖို့အတွက်စဉ်းစားနေတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူတို့ က “ အပျော်တွေကိုထိန်းသိမ်းထားရင်း ကမ္ဘာကြီးကို ကာကွယ်ကြစို့” ဆိုတဲ့ ဆောင်ပုဒ်နဲ့ ကလေးတွေအတွက် Happy Meal တွေ ကို ထုတ်လုပ်မယ်လို့ […]

ယမုံနာ မြစ်ထဲက အဆိပ်သင့်အမြုပ်တွေအတွက်အဖြေရှာဖို့ ကြိုးစားဆဲ

 အိန္ဒိယနိုင်ငံက ယမုံနာမြစ် က ဂင်္ဂါမြစ်ရဲ့ အကြီးဆုံး မြစ်လက်တက်ကြီး တစ်ခုအဖြစ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမှာ အရေးပါတဲ့ မြစ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒိမြစ်တွေက ဟိမဝန္တာတောင်တန်းကြီးမှာ မြစ်ဖျားခံပြီ အနောက်ကနေ အရှေ့ကိုစီးဆင်းတဲ့ မြစ်တွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာနဲ့ ပတ်သက်နေလို့ အဲ့ဒိမြစ်တွေရဲ့ အရေးပါမှု က ပြောမဆုံးအောင်ရှိနေပါတယ်။ ဟိမဝန္တာ အခြေစိုက် ပုံပြင် ၊ ဇာတ်လမ်းတွေအပြင် ယဉ်ကျေးမှု နဲ့ဝါဒတွေကို အမြောက်အများ မွေးထုတ်ပေးတဲ့မြစ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ က ဟိန္ဒူတွေရဲ့ ၄ရက်ကြာကျင်းပတဲ့ ချဟတ်သ်ပူဂျာ ပွဲတော်ရဲ့ နောက်ဆုံး နေ့ပါပဲ။ ယမုံနာ မြစ်ထဲကို ဆင်းပြီး နေနတ်ဘုရားကို ရှိခိုး ပူဇော်တဲ့ ပွဲပါ။ အဲ့ဒိလိုပွဲတော်ကျင်းပ နေစဉ်မှာပဲ မြစ်ထဲမှာ ဆပ်ပြာမြုပ်လို အမြုပ်တွေ […]

ဖက်ယဉ်ကျေးမှုကို ပြန်သွားကြရအောင် (လူထုစိန်ဝင်း)

ဖိုင်တွဲထဲက လိုချင်တာတစ်ခုရှားရင်းနဲ့ ၁၉၉၉ ခုနှစ်က သတင်းစာဖြတ်ပိုင်းလေးတစ်ခုတွေ့တာနဲ့ အမှတ်မထင် ဖတ်ကြည့်လိုက်မိတယ်။ အမှိုက်ကိစ္စနဲ့ပတ်သက်ပြီး အမေရိကန်ပြည်နယ်ကြီးနှစ်ခုက အကြီးအကဲတွေ စကားစစ်ထိုးနေကြတဲ့ သတင်းဖြစ်နေတာကြောင့် စိတ်ဝင်စားပြီး ဆက်ဖတ်ကြည့်လိုက်မိပါတယ်။ စကားစစ်ထိုးကြတာက နယူးယောက်မြို့တော်ဝန်နဲ့ ဗားဂျီးနီးယားပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူးတို့ ဖြစ်ပါတယ်။ ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်အတွင်းကို နယူးယောက်မြို့တော်က အမှိုက်တွေ လာပစ်တာကို ကန့်သတ်ဖို့ ဆုံးဖြတ်ခဲ့တာကြောင့် စကားစစ်ထိုးပွဲကြီး ပေါ်ပေါက်လာခဲ့တာပါ။ နယူးယောက်မြို့တော်က နေ့စဉ်ထွက်နေတဲ့အမှိုက်ဟာ တန်ချိန် ၇၇၀၀ ရှိပါတယ်။ အဲဒါတွေကို ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်အတွင်းရှိ လွင်ပြင်အမှိုက်ပုံတွေမှာ လာပြီး စွန့်ပစ်ပါတယ်။ ဒီလို အမှိုက်ပုံကြီးတွေ ဗာဂျီးနီးယားပြည်နယ်မှာ ၇ ခုရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံမှာ ပင်ဆယ်ဗားနီးယားပြည်နယ်ပြီးရင် ဗာဂျီးနီးယားဟာ ဒုတိယပကြီးမားဆုံး အမှိုက်လက်ခံတဲ့ ပြည်နယ်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီလိုအမှိုက်လက်ခံတဲ့အတွက် ဗားဂျီးနီးယားပြည်နယ်က နေ့စဉ် အခွန်ငွေ ဒေါ်လာသန်း ၅၅၀ ရရှိပြီး လူပေါင်း […]

အပန်းဖြေခရီးထွက်ရင်း အမှိုက်ကောက်ကြသူများ

ပေါဂျီလို့ အများကခေါ်တဲ့ ဟာဖီဇီက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ချစ်မြတ်နိုးတဲ့သူပါ။ သူက အားလပ်ချိန် ရောက်ပြီဆိုတာနဲ့ သဘာဝလမ်းလျှောက်ဥယျာဉ်လို့ခေါ်တဲ့ တောတောင်တွေထဲကို သူငယ်ချင်းတွေနဲ့ သွားလေ့သွားထရှိပါတယ်။ အခုလည်း သူတို့ အဖွဲ့က သစ်တောတွေထဲကိုလျှောက်သွားဖို့ လူစုပြီး ခရီးထွက်ခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့တောစပ်ကိုရောက်တော့ စခန်းမှာ ကားကိုထားခဲ့ပြီး အတူတူတောထဲကိုဝင်ခဲ့ကြပါတယ်။ သူတို့လို တောထဲကို အပျော်ခရီးထွက်တဲ့သူတွေမနည်းပါဘူး ။ စခန်းက ကားတွေကိုကြည့်ရင် အနည်းဆုံးမိသားစု ၅၀ မက တောထဲကို ဝင်ပြီး လမ်းလျှောက်တောင်တက် ခရီးထွက်ကြတယ်ဆိုတာကို စခန်းက ကားတွေကို ကြည့်တာနဲ့ သိပါတယ်။ ပေါဂျီလမ်းလျှောက်ရင်း သတိထားမိလိုက်တာက တောထဲမှာ မြို့ပြက အမှိုက်တွေ ရောက်နေတာပါပဲ။ ပလက်စတစ်တွေနဲ့ ဖော့ဘူးတွေ အစားအသောက် အကြွင်းအကျန် စက္ကူဘူးတွေကို တွေ့လိုက်ရတော့ သူငယ်ချင်းတွေကို သွားနှင့်၊ လိုက်ခဲ့မယ်လို့ ပြောပြီး […]

စီမံကိန်းတွေကြောင့် ဒေသခံတွေ ဘာရလိုက်သလဲ..

အမေရိကန်အခြေစိုက် သတ္တုတွင်းလောကဘီးလူးကြီး ဖြစ်တဲ့ အင်ဂလို အမေရိကန် ကသံသတ္တုရိုင်းတွေကို ဘရာဇီးမှာ လာတူးတယ် ၊ ပြီးရင် တရုတ်ကိုပို့တယ် ၊ အမြတ်အစွန်းတွေ အများကြီး ကြွယ်၀ ချမ်းသာသွားတယ် ။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒိသံသတ္တုရိုင်းတွေ ထုတ်ယူတဲ့ သယ်ပို့တဲ့ ဒေသတွေကတော့ တစ်နှစ်ပြီး တစ်နှစ် အလဲလဲ အကွဲကွဲ နဲ့ ကျန်နေခဲ့ပါတယ်။ ဒေသခံလူ့အဖွဲ့ အစည်းတွေမှာ ရတာကနည်းနည်း ပြန်ပေးလိုက်ရတာက မသေချာမှုတွေနဲ့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ကများများဖြစ်နေပါတယ်။ ဘရာဇီး နိုင်ငံရဲ့ မီနပ်ရီယို သံသတ္တုရိုင်း တူးဖော်ရေး စီမံကိန်းက ကွန်ဆေးကောင်း ဒိုမာတိုဒန်ထရို ဒေသနဲ့ အယ်ဗိုရာဒါဒီမီနပ် ဒေသတွေမှာ တည်ရှိပါတယ်။ အဲ့ဒိက တူးဖော်ရရှိတဲ့ သံသတ္တုရိုင်းတွေကို အမှုန့်လုပ်ပြီး မိုင် ၃၂၈ မိုင်ဝေးတဲ့ မြို့တော် […]

မြစ် ချောင်းတစ်လျှောက် မြို့ ရွာတွေမှာလည်း အမှိုက်ကင်းစင်စေချင်တယ်

ပြီးခဲ့တဲ့လ (၂၀၁၉ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာ ကျောင်းပိတ်ရက်) ကပေါ့၊ ကရင်နှစ်သစ်ကူး ရွာပြန်ချင်တယ်လို့ ဇနီးသည်က ပြောလာတဲ့အတွက် ရွာပြန်ဖို့ စီစဉ်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ ရွာဆိုတာက ဇနီးသည်ရဲ့ ရွာ၊ အဲဒီမှာ သူ့အမေ၊ ညီမ မိသားစု၊ မောင် မိသားစုနဲ့ ဆွေမျိုးတွေ ရှိတယ်။ အားလုံးက ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ကရင်လူမျိုးတွေ၊ ဒီတော့ ကရင် နှစ်သစ်ကူးသွားရင်း အလည်အပတ်သွားမယ်။ ကလေးတွေလည်း ရောက်ဖူးမယ်။ စိတ်ပြေလက်ပျောက်လည်း ဖြစ်မယ်ပေါ့။ ကျွန်တော်ကတော့ အလုပ် နှစ်လုပ် လုပ်နေရသလို စာကလည်း ရေးနေရတာမို့ မိသားစုကို လိုက် ပို့ပြီးရင် ချက်ချင်းပြန်လာမယ်။( အဲဒီအစီအစဉ်တောင် ပထမက မပါဘူး။ သူငယ်ချင်း ကဗျာဆရာ တစ်ယောက် က လိုက်ချင်တယ်ဆိုလို့ အားချင်း စီစဉ်လိုက်ရတာ) ဇနီးသည်ရဲ့ […]

အိမ်တွင်းလေထုသန့်စင်ရန် အကောင်းဆုံးအပင် ၁၀မျိုး

၁၉၈၉ တွင်ထုတ်ဝေခဲ့သောနာမည်ကျော် NASA ၏စမ်းသပ်မှုတစ်ခုတွင် အိမ်တွင်းအပင်များ သည်ကင်ဆာဖြစ်စေသော အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းများဖြစ်သည့် formaldehyde နှင့် benzene ကဲ့သို့လေထုညစ်ညမ်းစေသည့် air pollutants များကိုပွတ်တိုက်ပေးနိုင်ကြောင်းဖော်ပြထားသည်။ ထို NASA မှသုတေသီများသည်အာကာသစခန်းပတ်ဝန်းကျင်၏လေထုထဲရှိအဆိပ်အတောက်များကို သန့်စင်ရန်နည်းလမ်းများကိုရှာဖွေနေသည့်အချိန်လဲဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းသုတေသနများအရ မြေပြင်ရှိ လေထုထဲရှိ အဆိပ်အတောက်အငွေ့များ နှင့် အဏုဇီဝပိုးမွှားများကိုပါ indoor plant များကစုပ်ယူပေးပြီး အိမ်တွင်းလေထုကိုသန့်ရှင်းရေးတွင်အကူအညီထောက်ပံ့ပေးနိုင်ကြောင်းလေ့လာတွေ့ရှိခဲ့သည်။ . ထို့ကြောင့် ယနေ့မှာတော့ အိမ်တွင်းလေအရည်အသွေးကောင်းမွန်လာစေဖို့ စိုက်ပျိုးသင့်သည့်အပင် ၁၀ မျိုးကို ပြုစုရေးသားဖော်ပြပေးလိုက်ပါသည်။ အသေးစိတ်ကိုတစ်ပုံချင်းဆီထောက်ပြီးလဲဖတ်နိုင်ပါသည်။ . ၁။ ပထမဆုံးတစ်ခုကတော့ Snake Plant ဖြစ်ပါသည်။ ဆင်စွယ်ဂမုန်းဟုလူသိများပြီး နဂါးစက်ဂမုန်းလို့လဲခေါ်ပါတယ်။ Snake Plant က လေထုသန့်စင်ရန်ကူညီပေးပါသည်။ အိမ်တွင်းရှိ လေထုထဲတွင် မလိုလားအပ်သည့် အဆိပ်အတောက်ဓာတုအငွေ့များ နှင့် နှာခေါင်းယားယံခြင်း၊ […]

လီသီယံတွေကို ပြန်သုံးလို့ မရရင်တော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အမှိုက်အဖြစ်စုပုံ လာမှာပါ

ယနေ့ ကမ္ဘာကြီးရဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေ ၊ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုကို ကာကွယ်ဖို့ အတွက် ကာဗွန်ထုတ်လုပ်မှု ကိုလျှော့ချနိုင်ဖို့ ၊ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာအစားထိုး လျှပ်စစ်မိုးဘိုင်းလုပ်ငန်းတွေ ကို ဖွံ့ဖြိုး ဖို့အတွက် ဆိုရင် လျှပ်စစ်ကို သိုလှောင်ပြီး သယ်ဆောင်သွားလို့ ရတဲ့ ဘတ်ထရီတွေ ရဲ့ အခန်းကဏ္ဍက အရေးပါတဲ့ နေရာမှာ ရှိပါတယ်။ လျှပ်သို ပစ္စည်းတစ်မျိုး ဖြစ်တဲ့ ဘတ်ထရီတွေက အက်ဒီဆင် မတိုင်ခင်ကတည်းက နေ ယနေ့ အထိ အဆင့်ဆင့် ပြောင်းလဲတိုးတက်ခဲ့ပါတယ် ၊ ဧရာမ အိုးကြီး တွေကနေ သေးငယ်ဆုံး ဆဲလ်ကလေးတွေ အထိ တီထွင်လာခဲ့ကြပါတယ်။ နောက်ဆုံးပေါ် အဖြစ်နဲ့ လစ်သီယံ ဓာတ်စင်သုံး ဘတ်ထရီတွေက လျှပ်စစ်ကို အကြာကြီး နဲ့ အမျာကြီး […]

ပလပ်စတစ် အစားထိုး ရေမှာပျော်နိုင်တဲ့ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို အင်ဒိုနီးရှားမှာ ထွင်နိုင်ပြီ

ကုလသမဂ္ဂ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ပရိုဂမ် ( UNEP) ရဲ့အစီရင်ခံစာအရ ကမ္ဘာမှာ ပလပ်စတစ်ကို နှစ်စဉ်တန် ၃၀၀ ကျော်ထုတ်လုပ်နေပါတယ် ၊ ပြန်သုံးလို့ ရတာ၉% ပဲရှိပါတယ်။ ကျန်တဲ့ ၉၀% ကျော်က အမှိုက်အဖြစ်နဲ့ မြေပြင်ပေါ်မှာ ရေထဲမှာ ရောက်သွားတာပါ။ အခုတော့ သမုဒ္ဒရာတွေထဲကို ကမ္ဘာကမြစ်ကြီးတွေက ပလက်စတစ်တွေကို သယ်ယူပြီးပို့ချပေးနေပါတယ်။ အေဗာနီအီကို လို့ခေါ်တဲ့ အင်ဒိုနီးရှားကုမ္ပဏီတစ်ခုက ပလက်စတစ်ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို အစားထိုးဖို့အတွက် နည်းပညာတစ်ခုကိုသုံးပြီး ရေထဲမှာပျော်တဲ့ ကြွပ်ကြွပ်အိတ် တစ်မျိုးကို တီထွင်နိုင်ခဲ့ပါတယ်။ အေဗာနီက သူတို့ ဝက်ဘ်ဆိုက်မှာ ကျနော်တို့ တစ်ခါသုံး ကြွပ်ကြွပ်အိတ်တွေကို စားထိုးနိုင်ပါပြီ။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်လည်မဖြစ်ဘူး ၊ အဆိပ်လည်း မသင့်နိုင်ဘဲ။ မီးရှို့စရာလည်းမလိုဘူး၊ ရေနဲ့ဖျော်လိုက်တာနဲ့ ရေထဲမှာ ပျော်ဝင်သွားလို့ စွန်ကပစ်ရတာမခက်ခဲတော့ ဘူး […]

Page 8 of 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9