အဖေ့အိမ် သို့ အလွမ်း

အဖေနေခဲ့ဖူး၍အဖေ့အိမ်ဟု ရေးမိပေမယ့် အဖေရော ကျွန်မတို့ရော ထိုအိမ်က ထွက်ခွာလာခဲ့သည်က ကြာချေပြီ။အဖေတို့မှာမောင်နှမတွေအများကြီးရှိသည်။ထိုမောင်နှမတွေက မွေးထားသော သားသမီး မြေး မြစ်တွေက လည်း များပါသည်။ အဖေသည် ထိုအိမ်က ထွက်လာပြီးနောက်ပိုင်း လယ်လုပ်ချိန်၊ကိုင်းလုပ်ချိန်ဆိုလျှင်တော့ မိဘ အိမ်ပြန်ပြီး ကူညီတတ်သည်။အဖေ ထိုအိမ်ပြန်သွားချိန် ၊ ကျွန်မ ကျောင်းပိတ်ရက်များနှင့် တိုက်ဆိုင်လျှင်တော့ ကျွန်မ သည် အဖေ့ ထံလိုက်သွားတတ်သည်။ တစ်ခါတရံ နှစ်ထပ်သင်္ဘောလေးနှင့်၊ တစ်ခါတရံ မော်တော်ဘုတ်လေး နှင့် ကျွန်မ သည် လူကြုံ အမျိုးများဖြင့် လိုက်သွားတတ်သည်။ အဖေတို့အိမ်ရှေ့မှာ ရေထည့်သည့် အုတ်ကန်အကြီးကြီးရှိသည်။အုတ်ကန်ဘေးမှာ အိမ်ကို ပတ်ပြီး ကွန်ကရစ် ရေမြောင်း တွေဖော်ထားသည်။အဖိုးနှင့်အဖွားကလည်း လယ်ဧကတွေများစွာပိုင်ဆိုင်ပြီး ချမ်းသာကြွယ်ဝပါသည်။အိမ်ကတော့ ရိုးရိုးနှစ်ထပ် ပျဥ်ထောင် အိမ်ပင်ဖြစ်သည်။ အိမ်နောက်မှာ စပါးစေ့ ၊ […]

၂၀၂၃ မှာ အပင်နဲ့ အကောင် မျိုးစိတ်သစ် ထောင်နဲ့ချီပြီး တွေ့ရှိခဲ့

သိပ္ပံပညာရှင်တွေက အပင်နဲ့ အကောင် မျိုးစိတ်သစ်တွေကို ဆက်လက်ရှာဖွေနေရာ ၂၀၂၃ တုန်းက မျိုးစိတ်သစ် ထောင်နဲ့ချီပြီး တွေ့ရှိခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ် ။ အဲ့ဒိအထဲမှာ အချို့သော မျိုးစိတ်တွေက လူတွေမသိလိုက်ရဘဲနဲ့ မျိုးသုဉ်းပျောက်ကွယ်သွားတာတွေလည်း ရှိနေပါတယ် ။ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးမှာရှိတဲ့ ဇီဝမျိုးကွဲများစွာက အကျပ်အတည်းနဲ့ရင်ဆိုင်နေရပေမဲ့ ၂၀၂၃ မှာတော့ ဗြိတိန်သဘာဝသမိုင်းပြတိုက်က မျိုးစိတ်သစ် ၈၁၅ မျိုး စံချိန်တင် စုဆောင်းနိုင်ခဲ့တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ “ကျွန်ုပ်တို့မသိသေးတဲ့ အရာကို ကာကွယ်နိုင်စွမ်းမရှိသည့်အပြင် မျိုးစိတ်သစ်များကို ဖော်ပြခြင်းသည် သဘာဝကမ္ဘာအနှံ့ရှိ ဇီဝမျိုးစုံမျိုးကွဲများ ကျဆင်းလာမှုကို ကာကွယ်ခြင်း၊ ထိန်းသိမ်းခြင်းနှင့် ပြောင်းပြန်လှန်ခြင်း တွင် အလုပ်များစွာကို အထောက်အပံဖြစ်စေသည့် အဓိကကျသော ရှုထောင့်တစ်ရပ်ဖြစ်သည်” ဟု ပြတိုက်က ရေးသားထားပါတယ်။ ဗြိတိန်သဘာဝသမိုင်းပြတိုက်အဆိုအရ ၂၀၂၃ ခုနှစ်က နကျယ်ကောင်နှစ်လို့ပြောရမှာဖြစ်ပြီး နကျယ်မျိုးစိတ် ၆၁၉ […]

မကြာမီ ကြုံလာနိုင်သည့် ရေရှားပါမှုပြဿနာ

မိကျောင်းမုန်တိုင်းရှိလို့ နိုင်ငံတချို့နေရာတွေမှာ မိုးတွေရွာနေသည်။ ကျွန်တော်နေထိုင်ရာ မြို့ကလေးတွင်လည်း မိုးသည် အုံ့ဆိုင်းလျက်။ သဲသဲမဲမဲရွာသွန်းခြင်းမဟုတ်ဘဲ တဖွဲဖွဲရွာလျက်ရှိသည်။ မိုးစက်တွေကို ငေးကြည့်ရင်း ကျွန်တော်သည် မကြာမီရင်ဆိုင်ရတော့မည့် ရေရှားပါးမှုပြသနာကိုတွေးမိ၊ ရင်လေးနေမိပါသည်။ ပြီးခဲ့သည့်နွေရာသီက မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ရေရှားပါးသည့် ဒေသတချို့မှာ လူတွေ ရေရဖို့လေးငါးမိုင်လောက်သွားပြီး လှည်းတွေနဲ့ခပ်ကြရကြောင်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး လုပ်နေသူတစ်ဦးကပြောသည်။ အရင်ကစ ရေရှားပါးခဲ့သည့်ဒေသတွေကို ထားပါဦး။ ရေရှားပါးမူမဖြစ်ပေါ်ခဲ့ဖူးသည့် ဒေသတွေမှာပါ ၂၀၁၅ ခုနှစ်နောက်ပိုင်း သိသိသာသာရေရှားပါးလာသည်ကို ကြုံတွေ့ကြရသည်။ ” အရင်တုန်းက မိုးကုန်ပြီးလို့ စိမ့်စမ်းရေဆိုတာ မခမ်းဘူးဗျ။ ခပ်လို့ရတယ်။ ခုနောက်ပိုင်းက စိမ့်စမ်းရေဆိုတာမျိုးမဟုတ်တော့ဘူး။ တူးလိုက်ရင် မြေအောက်မှာ မိုးတွင်းတုန်းက ကျန်ခဲ့တဲ့လက်ကျန်ရေသဘောလောက်ရှိတာ။ အဲ့ဒီတော့ ခန်းသွားတာပဲ” လို့ မကွေးတိုင်းထဲက ပုဂ္ဂိုလ်တစ်ဦးကပြောသည်။ ကျွန်တော်နေသော တောင်ခြေမြို့ကလေးသည်ပင် ရေရှားပါးမူနှင့်ကြုံနေရသည်မှာ ဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနီးပါးရှိပါပြီ။ အဓိကအားဖြင့် […]

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တတိယအကြီးဆုံး အင်း

မရောက်ဖြစ်တာ အတော်ကြာပြီဖြစ်တဲ့ ၊ ငယ်စဉ်အခါက ကိုယ်နေခဲ့တဲ့ အင်းတော်မြို့လေးကို မနှစ်က ရောက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အင်းတော်မြို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရဲ့ အထက် စွန်းမှာရှိတဲ့ မြို့နယ်ဖြစ်တယ်။ ကချင်ပြည်နယ်ရဲ့ မိုးညှင်းမြို့နယ်နဲ့ကပ်လျက် တည်ရှိတဲ့ မြို့နယ် ဖြစ်တယ်။ အင်း တော်မြို့မှာ အင်းတော်အင်းလို့ ဒေသခံတွေ ခေါ်ဆိုကြတဲ့ အင်းကြီးတစ်ခုလည်းရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာကချင်ပြည်နယ် မိုးညှင်းမြို့နယ်ရှိ အင်း‌တော်ကြီးကန်က အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး ဒုတိယအကြီးဆုံးက ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ အင်းလေးကန် ဖြစ်တယ်။ တတိယအကြီးဆုံးကတော့ အင်းတော်မြို့နယ်က အင်းတော်အင်းပါ။ အင်းတော်အင်းကို တချို့တချို့သော စာအုပ်တွေမှာ မန်လည်အင်းလို့ ရေးသားတာကိုလည်း တွေ့ရှိ ဖတ်ရှု ဖူးတယ်။အင်းတော်ကြီးအင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သမိုင်းစာအုပ်တွေမှာ မန်လည်အင်းလို့ ရေးသားထားပါတယ်။ ဒီနေ့ ဒီအချိန်မှာတော့ မန်လည်အင်းလို့ ခေါ်ဆိုတာကို မကြားရတော့ပါ။ အင်းတော်အင်းလို့ပဲ […]

ရွှေတိဂုံဘုရားမှာ ဘာကြောင့် ရေကြီးရတာလဲ

အဲ့ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး လက်ဖက်ရည်ဆိုင်မှာ လူနှစ်ယောက်က သူတို့ထင်မြင်ချက်တွေကို အပြန်အလှန်ပြောနေကြပါတယ်။ မြန်မာပြည်အနေအထားကလည်း ပညာရှင်ဆိုသူတွေတောင် ထင်မြင်ချက်နဲ့ပြောနေကြရတာမဟုတ်လား။ တချို့ သိရင်တောင် အသံမထွက်ရဲကြဘူးလေ။ ထားပါတော့၊ လူနှစ်ယောက်တော့ သူတို့ထက်မြင်ချက်ကို အရှိကိုအရှိအတိုင်းပြောနေကြပြီ။ ကျနော်လည်း စိတ်ဝင်စားလို့ နားထောင်နေမိတယ်။ ပထမလူ။ ။ ရွှေတိဂုံဘုရားမှာ ဘာကြောင့် ရေကြီးရတာလဲဗျ။ ဒုတိယလူ။ ။ ရေကြီးတာမဟုတ်ဘူး၊ ရေလျှံတာပါကွ။ ပထမလူ။ ။ ဟုတ်ပါပြီ၊ ရေလျှံတာဆိုရင်လည်း ဘာကြောင့် ရေလျှံရတာလဲကွာ။ မင်း တစ်သက် ငါ့တစ်သက် ကြုံဖူးလို့လား။ ဒုတိယလူ။ ။ ဟုတ်တယ်။ ငါ တစ်ခါမှမကြုံဖူးဘူး။ ပထမလူ။ ။ အေး မကြုံဖူးဘူး။ အခုဟာက ရုပ်ပျက်ဆင်းပျက်ကွာ။ ဗီဒီယိုဖိုင်ထဲမှာ ရေတွေက စောင်းတန်းတစ်လျှောက်စီးဆင်းကျလာတာ။ မြင်မကောင်းဘူး။ အဲ့ဒါ ဘာကြောင့်လဲ ငါသိချင်တာ။ […]

မြစ် ချောင်းများ အသက်ရှည် ကျန်းမာကြပါစေ

အခုတလော ကျွန်တော့် ခေါင်းထဲ မြစ် ချောင်းများအကြောင်းက မင်းမူနေခဲ့သည်။ မြစ် ချောင်းများ အကြောင်း တွေးနေမိသည်။ “မြစ် ချောင်းများ ကျန်းမာပါစေ” ဟုလည်း မကြာခဏ ဆုတောင်းနေမိသည်။ ကျွန်တော် ထိုသို့ ခံစားနေရသည်မှာ ရက်သတ္တပတ်အနည်းငယ်ပင် ကြာမြင့်ခဲ့ပြီ ဖြစ်သည်။ အဘယ့်ကြောင့် ထိုသို့ ခံစားနေရသလဲဆိုလျှင် ကျွန်တော့် ဖေ့စ်ဘွတ်ခ် မက်ဆင်ဂျာထဲသို့ ရောက်လာသော ဓာတ်ပုံတစ်ပုံ ကြောင့်ပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းဓာတ်ပုံမှာ အခြားမဟုတ်။ ကျွန်တော့် မွေးရပ်မြေမှ ချောင်းကလေး၏ ဓာတ်ပုံ ဖြစ်သည်။ ထိုချောင်းကလေးသည် ကျေးရွာ အုပ်စုကြီးနှစ်ခု၊ ကျေးရွာ ၁၀ ရွာကျော်၏ အသက်သွေးကြော ဖြစ် သည်။ ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး၊ သွားလာရေးအတွက် အချက်အချာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ဟိုးအရင်က အကျယ်ပေ ၃၀၀၊ […]

COP 28 က လာတော့မယ် ဘာတွေ လုပ်ကြမှာလဲ

နောက်လဆိုရင် ရေနံရောင်းစားနေတဲ့ နိုင်ငံဖြစ်တဲ့ UAE နိုင်ငံမြို့တော် ဒူဘိုင်းမှာ ကုသမဂ္ဂရာသီဥတုဆိုင်ရာ ကမာ္ဘ့ညီလာခံကြီးကို ကျင်းပတော့မှာပါ ။ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေဖြစ်တဲ့ ရေနံ ၊ ကျောက်မီးသွေးနဲ့ သဘာဝဓာတ်ငွေ့တွေကြောင့် ကမ္ဘာကြီးက ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်တွေနဲ့ မွန်းကြပ်ပြီး ကမာ္ဘ့လေထု ပူနွေးလာကာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီကနေ့ ( အောက်တိုဘာလ ၁၆ ရက်နေ့ ) မနက်ပိုင်းမှာ COP 28 ပွဲကျင်းပဖို့အတွက် ဥရောပ သမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင် နိုင်ငံတွေရဲ့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဝန်းကြီးများအစည်းအဝေးလုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ စွမ်းအင်ရရှိဖို့အတွက် ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေအသုံးပြုနေရတာကို ဖယ်ရှားဖို့အတွက် ကမာ္ဘ့ဘုံသဘောတူညီချက်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ဒီနေ့အစည်းအဝေးမှာလည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုတွေ ဆက်ရှိနေခဲ့ပါတယ်။ ကမာ္ဘ့နိုင်ငံပေါင်း ၂၀၀ လောက်ပါတဲ့ COP ညီလာခံပွဲတွေမှာ ဥရောပသမဂ္ဂနိုင်ငံတွေက စေ့စပ်ညှိနှိုင်းရေးမှာ အမြဲပါဝင်နေခဲ့တာပါ ။ ဒါပေမဲ့ ကမာ္ဘကြီးက […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် မဲဇာမြစ်နှင့်အတူ တိမ်ကောလာသည့် ဓလေ့များ

မဲဇာမြစ်ဖျားသည် ဗန်းမောက်၊လအင်းတော်၊ ပင်လယ်ဘူး၊ ဝန်းသို၊ ထီးချိုင့် မြိုနယ်များနှင့် ထိစပ်နေသည်။ မြောက်ဘက်ပိုင်းတွင် ကချင်ပြည်နယ်အတွင်းမှ စီးဝင်သည့် ချောင်းများလည်း ပါဝင်သည်။ ဧရာဝတီမြစ်အတွင်းသို့ ထီးချိုင့်မြို့အောက်ဘက် ညောင်ပင်သာ ကျေးရွာအနီးတွင် စီးဝင်သည်။ ကတူး၊ ကနန်း၊ ရှမ်း၊ ဗမာ စသည့် တိုင်းရင်းသားတို့ မီခိုလာခဲ့သည့် မြစ်ဖြစ်သည်။ ကုန်းဘောင်ခေတ် မှတ်တမ်းများတွင် ရွှေခွန် ဆက်ရသည့် အတွက်ကြောင့် အခြားအခွန်များ ကင်းလွှတ်ခွင့်ရသည်။ရေးစီးကောင်းမွန်သည့်အတွက် မင်းနေပြည်ကို လှေဖြင့် အခွန်ဆက်ခြင်း၊ ကုန်ရောင်းကုန်ဝယ်များပြုလုပ်ခြင်း မှတ်တမ်းများကျန်ရစ်သည်။ ယခုထက်တိုင် မန်လည်တိုက်နယ် ၊တံခွန်တိုင်ကျေးရွာတွင် စေတီဟု ခေါ်တွင်သည့် အလျား ၅၇ ပေ၊အနံ ၆ပေ ၅ လက်မရှိ ကျွန်းသားသစ်လုံးထွင်း လှေကြီးကို တွေ့မြင့်နိုင်သေးသည် ။ ထိုထက်ကြီးမားသည့် မင်းကျော် အမည်ရသည့် […]

ဆွစ်ဇာလန်မှာ နှစ်နှစ်အတွင်း ရေခဲပြင် ၁၀ ရာခိုင်နှုန်း လျော့နည်းသွားပြီ

ဆွစ်ဇာလန်နိုင်ငံ တောင်ပိုင်းနဲ့ အရှေ့ပိုင်းရှိ ရေခဲမြစ်များသည် ၂၀၂၂ နှစ်မှစတင်ပြီး စံချိန်တင် ရေခဲအရည် ပျော်မှုများဖြစ်ကာ ရေခဲမြစ်များ ထိခိုက်ပျက်စီးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေပါတယ်။ Swiss Academy of Sciences (SCNAT) နှင့် Glacier Monitoring Switzerland (GLAMOS) တို့ပြုလုပ်ထားတဲ့ သုတေသန ရလဒ်အရ ပြင်းထန်တဲ့ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် လက်ရှိ ၂ နှစ်တာကာလအတွင်း ရေခဲမြစ်တွေရဲ့ ၁၀ရာခိုင်နှုန်း ပျက်စီးသွားပြီလို့ သိရပါတယ်။ “ဆွစ်ဇာလန် ရေခဲမြစ်တွေ အရည်ပျော်တာ ပိုမြန်တယ်” ဟု SCNAT က ဆိုပါတယ်။ “အရှိန်အဟုန်က သိသိသာသာကြီးပါပဲ၊ ၁၉၆၀ နဲ့ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွေကြားမှာ ရေခဲတွေဆုံးရှုံးခဲ့ရဖူးပါတယ်။ အဲ့ဒိပမာဏလောက်ကို ဒီ နှစ်နှစ်အတွင်းမှာဖြစ်သွားတာပါ “ စံချိန်တင် အပူချိန်မြင့်တက်မှု ၊ […]

အင်းဆက်ကောင်ရေ ကျဆင်းလာလို့ ဝတ်မှုံကူးဖို့အတွက် အခက်အခဲဖြစ်လာ

               ဒီအပတ်ထုတ် Science Advances ဂျာနယ်မှာ ပါတဲ့ ဆောင်ပါးတစ်ပုဒ်အရ ကမာ္ဘ့အပူပိုင်း ဒေသတွေမှာ ဝတ်မှုံကူးပေးတဲ့ အင်းဆက်တွေရဲ့ ကောင်ရေ ကျဆင်းလာတဲ့ အတွက် ကော်ဖီလိုမျိုးစားသောက်ကုန် လုပ်ငန်းတွေ ထိခိုက်မှု ၂ ဆမက ဖြစ်လာနိုင်တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေ သတိပေးထားတာကို သိရပါတယ်။               ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ ကျက်စားရာဒေသဆုံးရှုံးမှုတွေကြောင့် ဝတ်မှုံကူးပေးတဲ့ အင်းဆက်တွေဟာ အပူပိုင်းဒေသတွေမှာ သိသိသာသာကျဆင်းနေပါတယ်။ သိပ္ပံပညာရှင်တွေရဲ့ သုတေသနအရ တရုတ် ၊ အိန္ဒိယ ၊ ဘရာဇီး ၊ အင်ဒိုနီးရှား ၊ ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ နဲ့ အာဖရိက […]

Page 1 of 4
1 2 3 4