Pollution

မင်းတို့ရဲ့အမှိုက် မင်းတို့တင် နံတာမဟုတ်ဘူး ငါတို့ပါနံနေတာ၊ ခေါင်းရှောင်ကောင်းကောင်းနဲ့ ရှောင်မနေကြနဲ့

ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာသစ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အစိုးရများသည် ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုအပေါ် “အလွန်အမင်း လမ်းကြောင်းလွဲနေ” ဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြလာပါတယ်။ COP28 မတိုင်မီ အမျိုးသားရာသီဥတုဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုအသစ်တွင် ၎င်းတို့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်များက ပါရီသဘောတူညီချက် ကန့်သတ်ချက်များ ကိုလိုက်နာပြီး ကမ္ဘာ့အပူချိန်မြင့်တက်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းထားရန် မလုံလောက်သေး ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုကို လက်ရှိအနေအထားတိုင်းသာ ဆက်ထုတ်နေဦးမယ်ဆိုရင် ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် နောက်ထပ် ၉ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာမှာ ဖြစ်ပါတယ် ။ ကမာ္ဘကြီးရဲ့ ၂၀၁၀ ခုနစ်က အနေအထားနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပြီးတော့ ထိန်းသိမ်းမှုလုပ်ရမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာ့အပူချိန် 1.5C အထိ ကန့်သတ်ရန် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အခုဖြစ်နေတာက ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု ကျဆင်းဖို့နေနေသာ […]

ပိုးသတ်ဆေးတွေမှာ ထာဝရဓာတုပစ္စည်းတွေတွေ့လို့ အီးယူတိုင်ပတ်နေပြီ

ထာဝရ ဓာတုပစ္စည်းဆိုတာ PFAS (Per- and polyfluorinated alkyl substances) ဆိုတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းဖြစ်ပြီး သဘာဝမှာမတွေ့ရဘဲ လူလုပ်ဓာတုပစ္စည်းဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒါတွေက ပျက်စီးမလွယ်ဘဲ ပျက်စီးဖို့ဆိုရင် နှစ်ကို ထောင်နဲ့ချီပြီး စောင့်ရပါတယ်။ အစားအသောက်ထဲကနေ လူရဲ့ခန္တာကိုယ်ထဲကိုရောက်သွားပြီး စုပုံလာမယ် ဆိုရင်တော့ အသည်းပျက်စီးမယ်၊ သိုင်းရွိုက်ဂလင်းပျက်စီးမယ်၊ အဝလွန် ၊ မျိုးမအောင်တာနဲ့ ကင်ဆာရောဂါတွေ ဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ NGOs Générations Futures and Pesticide Action Network (PAN) Europe အဖွဲ့က ပြုလုပ်တဲ့ သုတေသန စာတမ်းမှာ ပိုးသတ်ဆေးများတွင်ပါရှိတဲ့ ထာဝရဓာတုပစ္စည်းများ၏ ‘အရေးတကြီး’ ခြိမ်းခြောက်မှု ကိုစုံစမ်း ဖော်ထုတ်ဖို့ လိုလာပြီလို့ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ဥရောပစိုက်ခင်းတွေမှာအသုံးပြုနေတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးများတွင် ဒါဇင်ပေါင်းများစွာသော ဓာတုပစ္စည်းများသည် ‘ထာဝရဓာတုပစ္စည်း’ […]

အလွယ်ကြိုက်စိတ်ဓာတ်နဲ့ သဘာဝကို ဖျက်နေတဲ့လက်တွေ

ကိုယ့်လက်ချောင်းတွေကို ကိုယ်ကြည့်ပြီးစဥ်းစား ဆင်ခြင်ကြည့်စေချင်ပါတယ်။ တစ်နေ့တာအဖို့ ကိုယ့်လက်တွေနဲ့ ဘာတွေကို ကိုင်တွယ်သုံးစွဲခဲ့သလဲဆိုတာ ဆန်းစစ်ကြည့်ဖို့ပါ။ လက်တွေနဲ့ကိုင်တွယ်ထိတွေ့ခဲ့တာတွေထဲကမှ ပလစ်တစ်နှင့်ပတ်သက်တဲ့ အရာတစ်ခုကိုပဲ စဥ်းစားကြည့်ကြပါဦးစို့။ လူတစ်ယောက်ဟာ တစ်ရက်ကို ကြွပ်ကြွပ်အိတ် လို့ခေါ်ကြတဲ့ ပလစ်စတစ်တွေ ဘယ်နှအိတ်သုံးစွဲမိပါသလဲ။ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို အဓိကသုံးစွဲကြသူတွေဟာ မြို့နေလူတန်းစားတွေဖြစ်ပါတယ်။ လဖက်ရည်ဝယ်ရင်လည်း ကြွပ်ကြွပ်အိတ် ၊ မုန့်ဝယ်ရင်လည်း ကြွပ်ကြွပ် အိတ်၊ ဘာပစ္စည်းဝယ်ဝယ် ကြွပ်ကြွပ်အိတ်တွေနဲ့ပဲ ထုပ်ပိုးသယ်ဆောင်ခဲ့ကြတာပါပဲ။ နောက်ဆုံး စျေးကို စျေးခြင်းတောင်းကိုင်သွားတဲ့ ခေတ်ဟာ ကုန်ခဲ့ပြီလို့ဆိုနိုင်နေပါပြီ။ စျေးသွားရင်လက်ဗလာနဲ့သွားပြီး ကြွပ်ကြွပ်အိတ်အထုပ်ကြီးငယ်ဆွဲပြီး ပြန်လာကြတာ နေ့တိုင်းရက်တိုင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ အိမ်ထောင်စုတစ်စုဟာ တစ်ရက်ကို အနည်းဆုံးကြွပ်ကြွပ်အိတ် သုံးအိတ်လောက်သုံးစွဲတယ်ဆိုပါစို့။ အိမ်ခြေတစ်သောင်းရှိတဲ့မြို့ဟာ တစ်ရက်ကို ကြွပ်ကြွပ်အိတ် သုံးသောင်းကိုအသုံးပြုနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီကြွပ်ကြွပ်အိတ် သုံးသောင်းထဲက နှစ်သောင်းကျော်ဟာ ပြန်လည်အသုံးပြုမခံရဘဲ အမှိုက်တွေအဖြစ်ရောက်ရှိသွားပါတယ်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို အထိခိုက်ဆုံးအမှိုက်တွေထဲက တစ်ခုအဖြစ်ရောက်ရှိသွားတာပါ။ […]

ချောင်းကလေး၊ မြောင်းကလေးတွေရဲ့ ကျေးဇူးကိုသိတတ်ကြပါစေ

တောင်ရိုးပေါ်က၊ အခြေစ၍ နိုးထဆင်းလာ၊ ရေစီးသာနှင့် ရပ်ကျိုးရွာကျိုး၊ ဆောင်သယ်ပိုးသည့် အဖိုးတန်သော၊ ချောင်းကလေး။ သည်ချောင်းရေပေါက်၊တို့သုံးသောက်၏ သည်ချောင်းရေလျှံ၊ နုန်းတင်ကျန်တွင် သည်းနှံမျိုးစုံ၊ တို့စိုက်ကုန်၏ သည်ချောင်းငယ်ကား၊ တို့ရွာများ၏ အားထားဖွယ်ရာ ကျေးဇူးရှင်။ ကဗျာဆရာ ဘုတလင်ချစ်လေး၏ ချောင်းကလေးကဗျာမှ ပထမနှစ်ပိုဒ်ဖြစ်ပါသည်။ ထိုကဗျာကို ၂၀ ရာစုအတွင်းရေးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ယခု ၂၁ ရာစုမှာလည်း ချောင်းကလေးများသည် ရွာများ၊မြို့များကို အကျိုးပြုနေဆဲဖြစ်ပါသည်။ ချောင်းကလေးထဲက ငါးတွေကို စားရဆဲ။ ချောင်းကလေးက ပို့ချထားခဲ့သည့်နူန်းမြေမှာ သီးနှံတွေစိုက်ပျိုးကြဆဲဖြစ်ပါသည်။ သို့သော်ချောင်းကလေး၏ရေကိုကား သောက်သုံးဖို့ဝေးစွ။ သုံးရေအဖြစ်ပင် မရတော့ပါ။ ချိုးရေအဖြစ်ပင်မရတော့ပါ။ ချောင်းမြောင်းများသည် လူတွေ၏ ကျေးဇူးကန်းမှုကြောင့် များစွာ ညစ်ပတ်ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ကျွန်တော်တို့တောင်ခြေမြို့ကလေးသည် ချောင်းမြောင်းပေါသောမြို့ကလေးဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ မြို့ထဲကိုဖြတ်သန်းစီးဆင်းနေသော ချောင်းနှစ်ချောင်းရှိပြီး ရပ်ကွက်ထဲမှာစီးဆင်းနေကြသည့်မြောင်းကလေးတွေလည်းရှိပါသည်။ သည်ချောင်းသည်မြောင်းကလေးတွေ သန့်ရှင်းလျှင် မြို့ကလေးသည် […]

ဂတ်စ် နဲ့ရေနံတွင်းတွေ နားမှာနေတဲ့ ကလေးတွေ သွေးဖြူဥ ကင်ဆာအဖြစ်များ

                ယေးလ်တက္ကသိုလ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဌာနရဲ့ သုတေသနတစ်ခုအရ ရေနံနဲ့ ဂတ်စ်တွင်း တွေနဲ့ မနီးမဝေးမှာ နေထိုင်တဲ့မိသားစုတွေမှ ကလေးတွေ က သာမန်မိသားစုတွေမှ ကလေးတွေ ထက် သွေးဖြူဥကင်ဆာ ရောဂါဖြစ်နိုင်ချေ ၃ ဆပိုများတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲ့ဒိ အရေးပေါ်အစီရင်ခံစာကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ထုတ် Environmental Health perspectives ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြပါရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ ပင်ဆယ်ဗေးနီးယားပြည်နယ် ရေနံတွင်းတွေနားက ၇နှစ်နဲ့ ၁၂နှစ်ကြား ကလေး ၂၅၀၀ ကို သုတေသနလုပ်ရာမှာ အယောက် ၄၀၀ က သွေးဖြူဥ ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏါဖြစ်တဲ့ သွေးဖြူဥအားနည်းတဲ့ ရောဂါကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ လူကေးမီးယားလို့ခေါ်တဲ့ သွေးဖြူဥကင်ဆာ ရောဂါက […]

ပြင်သစ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းက တောမီးကြောင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာ ပြောင်းရွှေ့ပေးနေရ

ပြင်သစ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှာ အပူလှိုင်းဝင်နေလို့ တောမီးအကြီး အကျယ်လောင်နေပါတယ်။ လေယာဉ်တွေနဲ့ ရေဗုံးတွေကျဲတာတောင် မီးကမငြိမ်း နိုင်ဘူး ဖြစ်နေလို့ မြေပြင်ကနေ မီးသတ်ကား အစီးရေ အမြောက်အများ သုံးပြီး ငြိမ်းသတ်နေရပါတယ်။ ကံဆိုးချင်တာက တောမီးနဲ့ အတူ လေပြင်းတွေ တိုက်နေတာပါပဲ ၊ တောမီးက လေပြင်းကြောင့် ပိုပိုဆိုးလာတဲ့အတွက် ဒေသခံတွေကိုရွှေ့ ပြောင်းမှုတွေကို လုပ်နေရပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဒေသခံ ၄ထောင် နီးပါးကို ရွှေ့ပြောင်းပြီး သွားပါပြီ ၊။ မီးသတ်လေယာဉ် ၆စီးက ရေသယ်ပြီး တောက်လျှောက် ငြိမ်းနေပေမဲ့ ကောင်းကင်မှာ မီးခိုးတွေ သိပ်သည်းနေတာကြောင့် အခက်အခဲ ကြုံနေရပါတယ်လို့ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ မီးသတ်သမား ၁၅၀၀ ကို နောက်ထပ် စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၂၀၀ အားဖြည့်ထားပါတယ်။ ဂျီရွန်ဒီဒေသက […]

တစ်ခါသုံးပလပ်စတစ်ပစ္စည်းကို ရှင်းထုတ်ရန်ကြိုးစားနေသည့် နီပေါဟိုတယ်များနှင့် စနစ်တကျ ထိန်းသိမ်းရန်လိုအပ်နေသာ ပလပ်စတစ်အန္တရာယ်

နီပေါ၏ဟိုတယ်များသည် ပလတ်စတစ်ညစ်ညမ်းမှုကို တိုက်ဖျက်ရန်နှင့် ရေရှည်တည်တံ့သောခရီးသွားလုပ်ငန်းကို မြှင့်တင်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့ပြီးနောက် ဟိုတယ်များတွင် တစ်ခါသုံး ပလတ်စတစ်များကို အသုံးမပြုတော့ရန် ပိတ်ပင်သွားတော့မည်ဖြစ်သည်။ ပလပ်စတစ်ရေသန့်ဗူးများ၊ ပလပ်စတစ်ပိုက်များ၊ မီးဖိုချောင်သုံး ပလပ်စတစ်ခက်ရင်း၊ ဇွန်း၊ ပန်းကန်ပြားများနှင့် ပလပ်စတစ်တစ်ခါသုံးခွက်များ၊၊ ပလပ်စတစ်မွှေတံများ၊ သွားတိုက်တံ၊ သွားတိုက်ဆေးဗူး၊ ခေါင်းဘီးနှင့် တစ်ခါသုံး ပလပ်စတစစ်ပစ္စည်းများကို ၂၀၂၅ ခုနှစ် ဇန္နဝါရီ ၁ ရက်မှ စတင်ကာ အလုံးစုံအသုံးမပြုရေးကို ပြုလုပ်သွားမည်ဖြစ်ဖြစ်ပြီး ယင်းတားမြစ်ချက်ကို နီပေါရှိ ဟိုတယ် ၃၀၀၀ ခန့်အား လိုက်နာရန်ညွှန်ကြားထားသည်။ တစ်ခါသုံး၍ စွန့်ပစ်ရန် ဒီဇိုင်းထုတ်ထားသည့် ဟိုတယ်သုံး ပလပ်စတစ်ပစ္စည်း အမျိုးမျိုးကို နီပေါ ဇိမ်ခံဟိုတယ်အများစုက အသုံးမပြုတော့ဘဲ အဆိုပါမူဝါဒကို စတင် အကောင်အထည်ဖော်နေပြီ ဖြစ်သည်ဟုလည်းဆိုသည်။ ဟိုတယ်ခန်းများမှ တစ်ခါသုံး ပလတ်စတစ်များကို ဖယ်ရှားရန်နှင့် […]

အမှိုက်ပြဿနာဖြေရှင်းရာတွင် အတုယူရမည့် စံနမူနာကောင်းတစ်ခု

သည်ကနေ့ ရွှေလက်တစ်ယောက်စာရေးခြင်း၊ စာဖတ်ခြင်းများကို အနားပေးပြီး 4TV မှ ထုတ်လွှင့်သည့် အစီအစဉ်များကို ကြည့်နေမိသည်။ ဖျော်ဖြေရေးအစီအစဉ်များ ကြည့်ရသည်မှာ ငြီးငွေ့ လာသဖြင့် Reader Channal လိုင်းသို့ ပြောင်းလိုက်သည်။ ကံအားလျော်စွာပင် စာပေဟောပြောပွဲအစီအစဉ် ထုတ်လွှင့်နေသည်ကို တွေ့ရသည်။ ရွှေလက်လည်း စာပေဟောပြောပွဲငတ်နေသည့်အတွက် ရေငတ်တုန်း ရေတွင်းထဲကျသလို ဖြစ်သွားသည်။ ဟောပြောနေသူက စာရေးဆရာမတစ်ဦးဖြစ်သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ် ရွေးကောက်ပွဲမတိုင်ခင်က ဟောပြောခဲ့သည့်ပွဲကို ပြန်လည်ထုတ်လွှင့်ခြင်း ဖြစ်သည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေကာမူ ရွှေလက်နှစ်ခြိုက်မိပါသည်။ ရွှေလက်က သဘာဝချစ်သူဆိုတော့ ထိုစာရေးဆရာမဟောပြောခဲ့သည်များထဲမှ အမှိုက်နှင့် ပတ်သက်သည့် အကြောင်းအရာလေးက စိတ်ထဲစွဲသွားသည်။ နှစ်သက်လွန်းလို့ စာဖတ်သူများကို ပြန်လည်ဝေငှချင်မိသည်။ ကြားလိုက်ရသည်ကို ပြန်လည်ဝေငှမှာ ဖြစ်သည့်အတွက် စာရေးဆရာမဟောပြောသကဲ့သို့ တစ်ထပ်တည်းကျမည်မဟုတ်ပေ။ ရွှေလက်အနေဖြင့် ကြားသိလိုက်ရသည်များကို အခြေခံကာ ထိုစာရေးဆရာမနေ […]

တာဝန်သိမှု တာဝန်ယူမှုနဲ့ နောက်ဖေးလမ်းကြားက အမှိုက်ပြဿနာ

နောက်ဖေးလမ်းကြားဆိုတာ အမှိုက်ပစ်စရာနေရာတစ်ခုလို ဖြစ်နေတာကြာခဲ့ပါပြီ။ အထူးသဖြင့် အထပ် မြင့် တိုက်တွေပေါ်ကနေ ပစ်ချလိုက်တဲ့အမှိုက်တွေကြောင့် နောက်ဖေးလမ်းကြားတွေမှာ အမြဲတမ်း ရှုပ်ပွပြီး ညစ်ပတ်နံစော် နေတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအမှိုက်တွေကြောင့် ကြွက် ခြင် ယင်တွေက ပေါများလာပြီး ပတ်ဝန်း ကျင်မှာ နေတဲ့လူတွေကို ဒုက္ခအကြီးအကျယ်ပေးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်တိုက်ခန်းမှာ အမှိုက် မရှိရင် ပြီးရော စိတ်နဲ့ စွန့်ပစ်လိုက်တဲ့အမှိုက်တွေဟာ ကိုယ်အပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင်ကလူတွေကို ထိခိုက်စေတယ် ဆိုတာ စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ အမှိုက်စွန့်ပစ်သူတွေ သိထားဖို့ လိုပါတယ်။ (၁) ကျွန်တော်က ရန်ကုန်မှာ အိမ်ပိုင်ရှိသူမဟုတ်တော့ မိသားစုနဲ့အတူ အိမ်ငှားနေခဲ့ရပါတယ်။ ရန်ကုန်မှာ အိမ်စငှားနေကတည်းက ဒဂုံမြို့သစ်မြောက်ပိုင်းမှာ လုံးချင်းအိမ်ကလေးတွေ ငှားနေခဲ့တဲ့အတွက် တိုက်ခန်းနေ တဲ့ အတွေ့အကြုံ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း တိုက်ခန်းနဲ့နေတဲ့ မိတ်ဆွေ […]

ပိုးသတ်ဆေးနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ပြဿနာ

ဂေဟစနစ်အတွက် အန္တရာယ်ကြီးမှန်း မသိတဲ့အခါ မြစ်ထဲကို စုပ်ခွက်ငါးတွေ လွှတ်လိုက်တယ်တဲ့..။ ကျွန်တော်လည်း ယခင်က အဲဒီငါး အန္တရာယ်ရှိမှန်း မသိ။ ဒီမနက် ငါးခူတစ်သောင်းဖိုးဝယ်ပြီး ချောင်းထဲကို ကုသိုလ်ဖြစ် သွားလွှတ်ရင်း စိမ်းစိမ်းစိုစို ပဲခင်းတွေထဲမှာ လယ်သမားတွေ ဆေးဖျန်းနေတာကို ကြည့်ရင်း “နောက်ထပ် မသိခြင်း အကြောင်းတစ်ခု..”ကိုပါ ဆက်စပ်တွေးမိလို့ မချိပြုံး ပြုံးမိပါတယ်။ မတ်ပဲ ၊ ပဲတီစိမ်းတွေ သီးပွင့်တဲ့ ဒီလိုလမျိုးမှာ ထိုင်းနိုင်ငံဘက်ကနေ ပိုးသတ်ဆေးမျိုးစုံ တင်လာကြတဲ့ ကားကြီး ကားငယ်တွေဟာ မြန်မာပြည်ထဲကို အတားအဆီးမရှိ ဝင်လာကြပါတယ်။ အဲဒီပိုးသတ်ဆေးတွေဟာ သူတို့နိုင်ငံမှာ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ကို အကြီးအကျယ် ထိခိုက်လို့ လုံးဝပိတ်ထားကြပြီး နိုင်ငံတကာမှာပါ ထိပ်တန်းအန္တရာယ်အဖြစ် Black List ထားတဲ့ ပိုးသတ်ဆေးတွေပါ..။ ကမ်ဘာပေါ်မှာ အန္တရာယ်အကြီးဆုံးလို့ […]

Page 4 of 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9