မတ်လ ၂၂ ရက်နေ့ကို ကမ္ဘာ့သောက်သုံးရေနေ့အဖြစ် သက်မှတ်ပြီး ၁၉၉၃ ခုနှစ်ကတည်းက နှစ်စဉ် ကျင်းပလာခဲ့ကြပါတယ်။ ရည်ရွယ်ချက်ကတော့ ကမာ္ဘကြီးပေါ်မှာတဖြည်းဖြည်းနဲ့ ရေချိုရှားပါးလာတာကို လူသားတွေ အခုတ်တရ ရှိစေဖို့နဲ့ ကမာ္ဘကြီးရဲ့ စိမ်ခေါ်မှုတစ်ရပ်ကို ဝိုင်းဝန်ဖြေရှင်းပေးစေလိုတဲ့ သဘောပါပဲ ။ ဒီနှစ်အတွက် ကမာ္ဘ့သောက်သုံးရေနေ့ အထိမ်းအမှတ် နဲ့ပတ်သက်ပြီး ကုလသမဂ္ဂရဲ့ ဆောင်းပုဒ်ကတော့ “ ငြိမ်းချမ်းရေးအတွက် ရေ” ( water for peace ) ပါပဲ ။ သောက်သုံးရေတွေ ရှားပါးလာပြီး ညစ်ညမ်းမှုတွေ ဖြစ်လာရင် လူသားတွေမှာ မညီမျှမှုတွေ ပိုပြီး တိုးလာ တော့မှာပါ ။ တိုင်းပြည်တစ်ပြည်နဲ့ တစ်ပြည်ကြား ၊ လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေ တစ်ခုနဲ့ တစ်ခုကြား တင်းမာမှုတွေ ပြင်းထန်လာပြီး ရေကြောင့် […]

လာမယ့် နိုဝင်ဘာလ ထဲမှာ အမေရိကန်သမ္မ‌တ ရွေးကောက်ပွဲ ရှိပါတယ်။ ဒီကနေ့ဆိုရင် စင်ပြိုင်ပါတီကြီး ၂ ခု ဖြစ်တဲ့ ရိပါပလင်ကင် နဲ့ ဒီမိုကရက်တစ်တို့က ရွေးကောက်ပွဲအတွက် သမ္မတအမည်စာရင်းသွင်းနိုင်ခဲ့ပါတယ် ။ ယခင်သမ္မတဟောင်း ဒေါ်နယ်ထရန့်က ရိပါပလင်ကင်ပါတီကနေ ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှာဖြစ်ပြီး ဒီမိုကရက်တစ် ကနေ လက်ရှိသမ္မတ ဂျိုးဘိုင်ဒန်က ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်မှာဖြစ်ပါတယ် ။ သမ္မတလောင်း ၂ယောက်ရဲ့ မဲဆွယ်စည်းရုံးမှုတွေမှာ အမေရိကန် နိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်ပုံရိပ်တွေ အများကြီးပါ နေပါတယ်။ ပြည်သူတွေကို မက်လုံးတွေပေးပြီး မဲရအောင်ဟောပြောနေကြပါတယ်။ မဲပေးပြည်သူတွေကို ဘယ်မက်လုံးတွေပေါ်မှာ ကျေနပ်အားရမှုရှိလဲ ၊ ဘယ်လိုမက်လုံးတွေကို ပိုပြီး သဘောကျသလဲလို့ မေးကြည့်တဲ့ အခါမှာတော့ သမ္မတလောင်းတွေအနေနဲ့ စီးပွားရေး ၊ ငွေကြေးဖောင်းပွမှု ( ကုန်စျေးနှုန်းကြီးမြင့်မှု ) ၊ […]

လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုအရ သစ်တောပြုန်းတီးမှုနဲ့ ငှက်ဖျားရောဂါက ဆက်စပ်မှုရှိတယ်ဆိုတာကို အာဖရိက ဆာဟာရအောက်ပိုင်း ‌ဒေသတွေကို လေ့လာပြီးနောက်မှာ တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ သစ်တောဖုံးလွှမ်းမှု ဆုံးရှုံးခြင်းက ဂေဟစနစ်များကို ထိခိုက်စေရုံသာမက အထူးသဖြင့် ထိခိုက်လွယ်သော ကလေးငယ်များကြားမှာ ငှက်ဖျားရောဂါ ပျံ့နှံ့မှုကိုလည်း အထောက်အကူပြုကြောင်း အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ ဗားမောင့်တက္ကသိုလ် က လေ့လာမှု လုပ်ခဲ့ပါတယ်။ သစ်တောပြုန်းတီးမှုသည် ဒေသတွင်း ရာသီဥတုပုံစံများကို နှောင့်ယှက်စေပြီး ငှက်ဖျားပိုးသယ်ဆောင်သည့် ခြင်များအတွက် စံပြမျိုးပွားရာနေရာများ ဖန်တီးပေးနေပါတယ်။ ဒါကြောင့် သစ်တောပြုန်းတီးတဲ့ ဒေသများတွင် နေထိုင်သော ကလေးများသည် ရောဂါရနိုင်ခြေ ပိုများတယ်လို့ ဆိုပါတယ် ။ လေ့လာမှုက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ယိုယွင်းမှုနှင့် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးတို့ကြား ဆက်စပ်မှုကို အလေးပေးဖော်ပြခဲ့ပြီး အထူးသဖြင့် စီးပွားရေးအရ ချို့တဲ့သော အသိုင်းအဝိုင်းများမှာ အဲ့ဒိဖြစ်စဉ်တွေ ပိုမိုဖြစ်ပွားပါတယ်။ သစ်တောပြုန်းတီးသောဒေသများတွင်နေထိုင်သောကလေးများ အထူးသဖြင့် […]

ယခုအခါအယ်လ်နီညိုဟူသောစကားကိုသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာပညာရှင်များပြောကြားနေသည်ကိုကြားနေရပါသည်။သို့သော်လည်း အယ်လ်နီညိုဟူသောစကားကိုအလေးအနက်မထားကြသလို အယ်လ်နီညိုဆိုတာဘာလဲဟုပင်မမေးကြပေ။အာရုံစိုက်သူနည်းပါးသည်ဟုဆိုရပေမည်။အမှန်စင်စစ်အယ်လ်နီညိုကို လူသားတိုင်း၊နိုင်ငံသားတိုင်အာရုံစိုက်ဖို့လိုသည်။အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဥ်သည် ၁၉၈၀ ခုနှစ်လောက်ကစတင်ဖြစ်ပေါ် ဘာသည်ဟုဆိုပါသည်။ အယ်လ်နီညိုဆိုသည်မှာ အယ်လ်နီညိုဆိုသည်မှာ ဒီဇင်ဘာခရစ္စမတ်ကာလတွင် တောင်အမေရိကတိုက်၊အနောက်ဘက်ကမ်းခြေ၊မြောက်ပိုင်းဒေသများဖြစ်သည့် “ပီရူးနှင့်အီကွေဒေါ”ကမ်းခြေရှိ မူလရေစီးကြောင်းများတွင် ရေနွေးစီးကြောင်းများအစားထိုးဝင်ရောက်လာဖြစ်ရပ်ကိုခေါ်ဆိုခြင်းဖြစ်သည်။ဒီဇင်ဘာလခရစ္စမတ်ရက်နားတွင်ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသဖြင့် ခရစ္စတော်၏သားဟူသောအနက်အဓိပ္ပါယ်အဖြစ် “အယ်လ်နီညို”(El Nilo)ဟုခေါ်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ အယ်လ်နီညိုဖြစ်ပေါ်ပုံ အယ်လ်နီညိုနှစ်များတွင် အီကွေတာအနီး ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် အပူချိန်သည် ပုံမှန်ထက်ပိုပူနွေးလာကာ အီကွေတာတစ်လျှောက်ရှိ ကုန်သည်လေများ အားပျော့သွားသည်။အထက်လေထုလွှာအတွင်း လေလှည့်ပတ်မှုဖြစ်စဥ်သည်လည်း ပုံသဏ္ဍာန်မမှန်တော့ဘဲ ဆဲလ်များကွဲထွက်သွားပြီး၊တောင်အမေရိကတိုက်၊အနောက်ဘက်ကမ်းခြေတစ်လျှောက် ပုံမှန်အေးမြခြောက်သွေ့သော မိုးလေဝသဖြစ်စဥ်များအစား ပူနွေးစိုစွတ်သည့်ဖြစ်စဥ်များ အစားထိုးဝင်ရောက်လာသည်။ယင်းဖြစ်စဥ်ကိုပင်အယ်လ်နီညိုဖြစ်ပေါ်ပုံဟုဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံနှင့်အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဥ် စာရေးသူတို့နိုင်ငံတွင် အယ်လ်နီညိုဖြစ်စဥ်များရှိခဲ့ပါသည်။ ယခုလာမည့် ၂၀၂၄ မှာလည်းအယ်လ်နီညိုဖြစ်နိုင်ဖွယ်ရှိကြောင်းခန့်မှန်ပြောဆိုသည်ကိုလည်းကြားသိရသည်။မြန်မာနိုင်ငံ၌ အယ်လ်နီညိုဖြစ်ပေါ်သည်ကာလများတွင် တစ်နိုင်ငံလုံးအတိုင်းအတာအားဖြင့် ပူပြင်းခြောက်သွေ့ခြင်း၊မိုးခေါင်ခြင်း၊ရေရှားခြင်း၊မုတ်သုန်မိုးအားနည်းခြင်းတို့ကြုံတွေ့ရသည်။ ထို့ပြင်အနောက်တောင်မုတ်သုန်လေအဝင်နောက်ကျခြင်း၊မုတ်သုန်လေအားနည်းခြင်း၊ မုန်သုန်အထွက်စောခြင်း၊ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်တွင် မုန်တိုင်းဖြစ်ပေါ်မှုပုံမှန်ထက်လျှော့နည်းခြင်းတို့ဖြစ်ပေါ်သည်။ထိုဖြစ်စဥ်များကြောင့်စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကိုထိခိုက်စေသည်။အပူချိန်မြင့်မားခြင်းကြောင့် ကျန်းမာရေးကိုလည်းထိခိူက်စေပါသည်။၂၀၁၉ ခုနှစ်က အမြင့်ဆုံးအပူချိန် ၃၂ ဒသမ ၅ ဒီဂရီဆဲလ်စီယပ်အထိဖြစ်ခဲ့သည်။ယခုနှစ်ဇူလိုင်လကလည်း အားအနည်းငယ်ရှိသောအယ်လ်နီညိုအခြေအနေဖြစ်ခဲ့ကြောင်းလည်းသိရသည်။အားအလွန်ကောင်းသောအယ်လ်နီညိုသည် ၁၉၈၂-၈၃ ၊၁၉၉၇-၉၈နှင့်၂၀၁၅-၁၆ […]

လက်ရှိကမ္ဘာကြီးက ၎င်းထုတ်လွှတ်နေတဲ့ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့တွေကို မဖြတ်တောက်နိုင်ဘူးဆိုရင် အာတိတ်ဒေသမှာ ရေခဲတွေကုန်သွားမယ်ဆိုတာက ရှောင်လွဲလို့မရတဲ့ အခြေအနေပဲလို့ ပညာရှင်တွေက ပြောလာပါပြီ ။ ဒါပေမဲ့ သူတို့က ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ကို ဖြတ်တောက်လိုက်ရင်တော့ ပုံမှန်အခြေအနေကို ပြန်ရောက်သွားမယ်လို့ အခိုင်အမာဆိုထားပါတယ်။ အာတိတ်သည် လာမယ့်နှစ်အနည်းငယ်အတွင်း ၎င်းရဲ့ပထမဆုံးသော ရေခဲကင်းစင်တဲ့နေ့ကို တွေ့ကြုံရနိုင် တယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်များက ခန့်မှန်းထားပါတယ်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု Colorado Boulder တက္ကသိုလ်မှ လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုအရ အဲ့ဒိဖြစ်စဉ်က အရင်ကမှန်းထားတာထက် ၁၀ နှစ်စောပြီးရောက်လာတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ သူတို့အဆိုအရ အာတိတ်ဒေသမှာ ရေခဲတွေ လုံးဝကုန်ဆုံးသွားပြီး ရေချည်းသက်သက် ဖြစ်သွားမယ် လို့ ဆိုလိုတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး ။ သက်မှတ်ချက်အရ အာတိတ်သမုဒ္ဒရာအတွင်းမှာ ရေခဲထု စတုရန်းကီလိုမီတာ ၁ သန်း‌ အောက်ကျသွားရင် ရေခဲကင်းစင်တဲ့ ဝင်ရိုးစွန်း […]

စပိန်နိုင်ငံရဲ့ မြေထဲပင်လယ်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့ တောင်ဘက်ဒေသနဲ့ အရှေ့မြောက်ပိုင်း ဒေသတို့မှာ မိုးခေါင်နေတာ ၃ နှစ်တောင် ရှိသွားပြီဖြစ်ပါတယ်။ ရေလှောင်ကန်တွေ ဆည်တွေမှာ အရေးပေါ်အမှတ် အောက်များစွာ ကျဆင်း သွားပြီး ဒေသခံတွေသုံးစွဲဖို့အတွက် ၁၆ ရာခိုင်နှုန်းအောက် ရောက်သွားပြီဖြစ်လို့ ရေသုံးစွဲမှု ကန့်သတ်ချက် အမိန့်တွေကို သက်ဆိုင်ရာအာဏါပိုင်တွေက ထုတ်ထားရပြီ ဖြစ်ပါတယ်။ မိုးခေါင်တဲ့ ဖြစ်စဉ်က စပိန် တစ်နိုင်ငံတည်းဖြစ်နေတာမဟုတ်ပါဘူး ။ ဥရောပတိုက်ကုန်မြေရဲ့ ၁၇ ရာခိုင်နှုန်းက ထိခိုက်နေတာပါ ၊ အများစုကတော့ မြေထဲပင်လယ်နဲ့ ထိစပ်နေတဲ့နေရာတွေပါပဲ ။ အဲ့ဒိထဲက ၁ရာခိုင်နှုန်း ကတော့ လုံးလုံးကြီးကိုအရေးပေါ်အခြေအနေပါ ။ “ဇန်နဝါရီလကုန်အထိ ကျွန်တော်တို့ရရှိထားတဲ့ နောက်ဆုံးရ အချက်အလက်တွေအပေါ် အခြေခံပြီး လက်ရှိ အခြေအနေတွေကို ကြည့်မယ်ဆိုရင် မြေထဲပင်လယ်ဒေသက နေရာတော်တော်များများဟာ […]

အီတလီနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း လွန်ဘာဒီ‌ဒေသမှာ အပူချိန်တိုးလာကာ ရာသီဥတုခြောက်သွေ့လာတာကြောင့် လေထုညစ်ညမ်းမှုတိုးလာမှာကို အာဏါပိုင်တွေ စိုးရွံ့လာပြီး အမိန်အသစ်တွေကို ထုတ်ပြန်လိုက်ရပါတယ်။ နေအိမ်များကို အပူပေးခြင်း၊ ကောက်ပဲသီးနှံစိုက်ခင်းများတွင် မိလ္လာများထည့်ခြင်း နဲ့ နေ့ဘက်တွင် မော်တော်ကားများ ထူထပ်စွာ အသုံးပြုခြင်းတို့အပေါ်မှာ ကန့်သတ်ချက်များ ချမှတ်လိုက်ပါတယ်။ အင်္ဂါနေ့အထိ၊ မီလန် အပါအဝင် ဒေသ၏ ပြည်နယ် ၁၂ ခုအနက် ကိုးခုသည် မီးခိုးမြူများစွာ ဖုံးလွှမ်းမှုရှိလာသောကြောင့် အရေးပေါ်အခြေအနေ ထုတ်ပြန်ထားပါတယ်။ လေထုညစ်ညမ်းမှုက ဒေသတွင်း၌ အထူးအဆန်းမဟုတ်ပေမဲ့ဆောင်းရာသီအတွင်းက မိုးရွာသွန်းမှုနည်းပါးခြင်းနဲ့ ရာသီမဟုတ်အပူချိန်မြင့်မားမှုကြောင့် ယခုသီတင်းပတ်အစောပိုင်းတွင် စိုးရိမ်ရသည့်အခြေအနေသို့ ရောက်ရှိ ခဲ့ပါတယ်။ မီလန်က ကမ္ဘာပေါ်တွင် လေထုညစ်ညမ်းမှု အဆိုးရွားဆုံးမြို့များထဲမှ တစ်မြို့ဖြစ်ပါတယ် ။ ဆောင်းရာသီတွင် ပုံမှန်မဟုတ်သော အပူချိန်မြင့်မားမှုနှင့် မိုးရွာသွန်းမှုနည်းပါးခြင်းကြောင့် မီးခိုးမြူပြဿနာကို ပိုမိုဆိုးရွားလာစေတယ်လို့ အာဏာပိုင်များက တနင်္လာနေ့တွင် […]