COP28 ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုဆွေးနွေးပွဲကြီးက မကြာခင်ရက်ပိုင်အတွင်းမှာ ဒူဘိုင်းမှာကျင်းပတော့မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒိမတိုင်မီ ကမ္ဘာရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတွေကိုလက်တွေ့သိမြင်နိုင်ဖို့ ကုလသမဂ္ဂ အတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရေ့က ရေခဲတွေ အရည်ပျော်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့တောင်ဘက်ပိုင်းက အန္တာတိကတိုက်ကို အလည်အပတ်ရောက်နေပါတယ်။ ] သူက “ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုအတွက် တာဝန်ရှိတဲ့ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့လျှော့ချရေး ကို ညီလာခံ လာတက်တဲ့ နိုင်ငံအသီးသီးက ကိုယ်စားလှယ် အရေးပေါ်ဆွေးနွေးမှုတွေကို လုပ်ဖို့လိုနေပါပြီ ။ တကယ်ကို ဆိုးရွားတဲ့ အရှိန်အဟုန်ကို ကျွန်တော်တို့ မြင်တွေ့နေရပါတယ်။ ရေခဲတွေ အရည်ပျော်နေတာကိုကြည့်ပြီး ကျနော် ခင်ဗျားတို့ကိုပြောချင်တာက အိပ်ပျော်နေတဲ့ ဘီလူးကြီး ကို မနိုးကြပါနဲ့ လို့ပဲဆိုချင်ပါတယ်။ အန္တတိကသာ အရည်ပျော်သွားမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာကြီးက ဆိုးဝါးတဲ့ ဒဏ်ရာတွေပြည့်နှပ်သွားပါလိမ့်မယ်” လို့ ပြောသွားပါတယ်။ ဂူတာရက်စ်သည် အန္တာတိကတိုက်သို့ သုံးရက်ကြာ […]

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုက သိသိသာသာ တိုးတက်နေတာကို လူတိုင်း ခံစားသိနိုင်နေပါပြီ ။ ဒါပေမဲ့ ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာမှုကို လျော့ကျအောင်လုပ်ဖို့အတွက် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုကိုတော့ ဘယ်သူမှ လျှော့ချဖို့ မကြိုးစားကြပါဘူး ။ ကမာ္ဘကြီးပေါ်မှာ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့လျှော့ချဖို့ရာအတွက် ကိုယ့်ရဲ့ လူနေမှုဘဝပုံစံကို ပြောင်းလဲဖို့ကြိုးစားနေတဲ့အရည်အတွက်က အနည်းငယ်ပဲ ရှိပါတယ် ။ အဲ့လိုပဲ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုအကြောင်းကို ပြောတဲ့အခါတိုင်း စစ်တပ်တွေထုတ်လွှတ်တဲ့ ပမာဏက အမြဲကျော်ကျော်သွားကြပါတယ်။ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမားတွေ ၊ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကုလသမဂ္ဂကို စစ်တပ်တွေ ထုတ်လွှတ်နေတဲ့ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ပမာဏနဲ့ ပတ်သတ်ပြီး ထိန်းချန်မထားဖို့အတွက် နဲ့ ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိဖို့အတွက် တိုက်တွန်ပေးရန် တောင်းဆိုထားပါတယ်။ ၂၀၂၂ နိုင်ငံတကာကျွမ်းကျင်သူများ အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့ရဲ့ တိုင်းတာတွက်ချက်မှုအရ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာသုံး စစ်တပ်တွေရဲ့ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုက တစ်ကမာ္ဘလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ကြည့်မယ်ဆိုရင် ၅.၅ ရာခိုင်နှုန်း ရှိတယ်လို့ […]

ဒီနှစ်ပိုင်းတွေအတွင်းမှာ ရေကြီးမှု၊ မိုးခေါင်မှုနှင့် အပူလှိုင်းများ တိုးလာခြင်းကြောင့် ဥရောပနိုင်ငံတွေရဲ့ စိုက်ပျိုးရေးကို ထိခိုက်နေပါတယ် ။ ရာသီဥတု အကျပ်အတည်းက တောင်သူလယ်သမားတွေနဲ့ လယ်ယာ ကဏ္ဍအတွက် စီးပွားရေး ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်နေပြီး အဲ့ဒိကိစ္စကို မကိုင်တွယ်ဘူးဆိုရင်တော့ ပိုမိုဆိုးရွားလာဖို့ပဲ ရှိနေပါတယ်။ Edinburgh တက္ကသိုလ်မှ စိုက်ပျိုးရေးနှင့် အစားအစာစနစ်ဆိုင်ရာ အကြီးတန်းကထိက ဒေါက်တာ Peter Alexander က “ဥရောပနှင့် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အစားအစာစနစ်၊ ဂေဟစနစ်များနှင့် လူသားကျန်းမာရေးအတွက် အန္တရာယ်တွေက ကမာ္ဘကြီး ပိုမိုပူနွေးလာခြင်းကြောင့် သိသိသာသာ မြင့်တက်နေပါတယ် ။ သိပ္ပံပညာနဲ့ ပတ်သက် ပြီးတော့ အခြားပြောစရာ မရှိပါဘူး ။ တိုးတက်နေတာမှန်ပေမဲ့ လက်ရှိဖြစ်နေတဲ့ ပြဿနာကို ပြေလည်အောင် ဖြေရှင်းဖို့က လက်လှမ်းမမီနိုင်သေးဘူး ”လို့ ပြောကြားခဲ့ပါတယ် […]

သဲနှင့် ဖုန်မုန်တိုင်းများကြောင့် ကမ္ဘာကြီးမှာ တစ်နှစ်လျှင် စိုက်ပျိုးမြေ စတုရန်းကီလိုမီတာ ၁ သန်းခန့် ဆုံးရှုံးနေရတယ်လို့ ကန္တာရတိုက်ဖျက်ရေး တာဝန်ခံ ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ကြီးက ယနေ့ သတိပေးလိုက်ပါတယ်။ သဲမုန်းတိုင်းတွေ မကြာခဏ သိသိသာသာ ဖြစ်နေရတာ ကမ္ဘာ့ နေရာအချို့ကလူသားတွေရဲ့ လုပ်ဆောင်မှု ကြောင့်လို့ အဲ့ဒိအစီရင်ခံစာမှာ ဆိုထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့လေထုထဲကို နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း သဲနှင့်ဖုန်မှုန့် တန်ချိန် ၂ ဘီလီယံခန့် ဝင်ရောက်လာနေပါတယ်။ အဲ့ဒိပမာဏက Giza ပိရမစ်ကြီး ၃၅၀ ရဲ့ အလေးချိန် နဲ့အတူတူပါပဲ။ ကုလသမဂ္ဂ သဲကန္တာရတိုက်ဖျက်ရေးဆိုင်ရာ ကုလသမဂ္ဂကွန်ဗင်းရှင်း (UNCCD) မှ ကျွမ်းကျင်သူများက “သဲမုန်တိုင်းဆိုတာ ကြိုတင်ခန့်မှန်းလို့မရတဲ့ အန္တရာယ်ပါ ၊ သက်‌ရောက်မှုက အဝေးကြီးကို ရောက်သွားနိုင်တယ်၊ အရွယ်အစားနဲ့ အရှည်အတက်အကျ ကပြင်းထန်လာနိုင်ပါတယ်” […]

တူဗာလူကျွန်းဆိုတာက သြစတေးလျရဲ့ အရှေ့ဖက် ပစ္စိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ ကြီးထဲက ကျွန်းခွေလေးတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒိကျွန်းခွေမှာ အကျယ်ဆုံးကုန်းမြေက ပေ ၁၅၀၀ ထက်မပိုပါဘူး ။ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပြီး ပင်လယ်ရေ မြှင့်တက်လာတာရယ် ၊ မုန်းတိုင်းတွေ အဆက်မပြတ် ဖြစ်ပေါ်လာတယ်ဆိုရင် တူဗာလူ ကျွန်းလို ပစ္စိဖိတ် သမုဒ္ဒရာထဲမှာ လူနေတဲ့ ကျွန်းထောင်နဲ့ချီပြီး ရေမြုပ်သွားနိုင်ပါတယ်။ နိုဝင်ဘာလ ၁၀ ရက် သောကြာနေ့က Cook ကျွန်းစုရှိ ပစိဖိတ်ခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေးတွင် သြစတြေးလျ ၀န်ကြီးချုပ် Anthony Albanese က တစ်နှစ်လျှင် တူဗာလူကျွန်းသား ၃၀၀ အထိ သြစတြေးလျသို့ လာခွင့်ပြုမည့် အစီအစဉ်ကို ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ တူဗာလူမှာက လူဦးရေ ၁၁၀၀၀ ရှိပါတယ်။ “ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် ထိခိုက်မှုတွေ ပိုဆိုးလာတဲ့အတွက် Tuvalu […]

ပစ္စိဖိတ်သမုဒ္ဒရာထဲမှာရှိတဲ့ ဟာဝိုင်ရီကျွန်းစုထဲက ကျွန်းတစ်ကျွန်းဖြစ်တဲ့ ဟာလီရာကာလာကျွန်းမှာ ဧက ၇၀၀ လောက်ကျယ်တဲ့ ကီအာလီယာ ရေကန်ကြီးရှိပါတယ်။ ပင်လယ်ဘေးက ရေကန်ဖြစ်လို့ ဆားငန်ရေပေါက်နေတဲ့ ရေကန်ဖြစ်ပေမဲ့ မိုးရွာတဲ့ ရာသီမှာဆိုရင် မာဝီမြစ်ထဲကရေတွေစီးဝင်လို့ ကန်ရဲ့ ၄ပုံ ၃ပုံက ရေချိုတွေဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အောက်တိုဘာလကုန်လောက်က စပြီး အဲ့ဒိရေကန်ကြီးက တဖြည်းဖြည်း ပန်းရောင်ဖြစ်လာပါတယ်။ ခရီးသွားတွေက ကန်ဘေးပတ်လည်မှာရှိတဲ့ လမ်းပေါ်မှာ လမ်းလျှောက်နေစဉ်မှာ ရေကန်အလယ်ကနေ ပန်းရောင် ပုံစံ ဖြစ်လာပါတယ်။ ကြည့်နေရင်နဲ့ ရေကန်ကြီးက အရောင်ပြောင်းလာလို့ ရေကန်နားမှာရှိတဲ့ အမျိုးသား တောရိုင်းထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့ ကို သွားရောက်ပြောပြကြပါတယ်။ တာဝန်ရှိသူတွေလာရောက် ကြည့်ရှု့ ပြီးတဲ့ နောက်မှာတော့ ရေကန်ထဲကို ရေဆင်းချိုးတာတွေ ၊ ငါးဖမ်းတာတွေ နဲ့ ရေထဲကို မဆင်းဖို့အတွက် တားမြစ်ချက် ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ […]

အိုက်စလန်ရဲ့အထင်ရှားဆုံး ခရီးသွားလုပ်ငန်းဆွဲဆောင်မှု နေရာတစ်ခုဖြစ်တဲ့ Reykjanes ကျွန်းဆွယ်မှာရှိတဲ့ ရေပြာအိုင်ရေပူစမ်းရဲ့ အနီးပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုလုံး ၂၄ နာရီအတွင် ငလျင်အကြိမ်ရေ ၁၄၀၀ ခန့်လှုတ်ခတ်ခဲ့ ပါတယ်။ လာရောက်လည်ပတ်တဲ့ ခရီးသည်များ ကြောက်လန့်တကြား ထွက်ပြေးကုန်တဲ့အတွက်ကြောင့်နဲ့ မီးတောင်ပေါက်ကွဲနိုင်မှု အန္တရာယ် ရှိတဲ့အတွက်ကြောင့် အဲ့ဒိအပန်းဖြေစခန်းကို ပိတ်ထားလိုက်ပါတယ်။ Reykjavíkကျွန်းဆွယ်၏ အနောက်တောင်ဘက်ရှိ ဘူမိအပူရေပူစမ်း Blue Lagoon သည် ညသန်းခေါင်ကျော်တွင် အင်အားပြင်းငလျင်တစ်ခု လှုပ်ခတ်ခဲ့ပါတယ်။ ငလျင်လှုပ်ခတ်ပြီးနောက် တစ်ညတာအတွင်း တက္ကစီများဖြင့် ဟိုတယ်နှစ်လုံးရှိသည့် အပန်းဖြေစခန်းမှ ဧည့်သည်ဒါဇင်ပေါင်းများစွာ ကြောက်လန့်တကြား ထွက်ပြေးခဲ့ကြ တယ်လို့ သိရပါတယ်။ Icelandic သတင်းဝဘ်ဆိုဒ် Víkurfréttir က ဧည့်သည် ၄၀ ခန့် ညတွင်းချင်း ထွက်ခွာသွား ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပြီး ဟိုတယ် ဧည့်ခန်းတွေနဲ့ လမ်းတွေပေါ်မှာ […]

ကုလသမဂ္ဂ ကျောထောက်နောက်ခံပြု လေ့လာမှု တစ်ရပ်က ဂျာမဏီ ၊ နော်ဝေ နဲ့ ဗြိတိန် အစိုးရများက အနည်းဆုံး ၂၀၅၀ ခုနှစ်အထိ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လုပ်မှုကို တိုးမြှင့်ရန် စီစဉ်နေကြောင်း ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ အဓိကထုတ်လုပ်သော နိုင်ငံများသည် ပါရီရာသီဥတုဆိုင်ရာ သဘောတူညီချက်ရဲ့ ရည်မှန်းချက်ဖြစ်တဲ့ ၂၀၃၀ မှာ ကမ္ဘာ့အပူချိန်မြင့်တက်မှုကို ကန့်သတ်မယ်ဆိုတဲ့ သဘောတူညီချက်ကို ဆန့်ကျင်ပြီး ရုပ်ကြွင်းလောင်စာပမာဏ နှစ်ဆကျော် ထုတ်ယူရန် စီစဉ်ထားကြပါတယ်။ မကြာခဏဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုဖြစ်တဲ့ ပြင်းထန်သော အပူလှိုင်းများ၊ မိုးခေါင်မှု၊ ရေကြီးမှုနှင့် တောမီးတွေ ယနေ့ကမာ္ဘက ဖြစ်ပွားနေပေမဲ့ သူတို့ကတော့ သူတို့နိုင်ငံတွေရဲ့ စွမ်းအင်လုံခြုံရေး ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ် အောက်ကနေ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာတွေကို ပိုမိုထုတ်လုပ်ဖို့ပဲ အာရုံစိုက်နေပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် […]

နိုဝင်ဘာလ ( ၁ ) ရက်နေ့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ဥရောပမြောက်ပိုင်းကိုဝင်ရောက်ဿွားခဲ့တဲ့ ဟာရီကိန်းမုန်တိုင်း ကီရန်‌‌ကြောင့် သန်းပေါင်းများစွာသော ဥရောပသားတွေ လျှပ်စစ်မီးပြတ်တောက်သွားတဲ့ အန္တရာယ်နဲ့ ရင်ဆိုင်လိုက် ရပါတယ်။ ဒိုဘာရေလက်ကြားက ကျွန်းတွေဆီကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ည ကနေ ကြာသပတေးနေ့မနက်အထိ လေတိုက်နှုန်း ကီလို မီတာ ၁၆၀ ကျော်နဲ့ ဖြတ်သန်းသွားခဲ့ပါတယ်။ စံချိန်တင် လေတိုက်နှုန်းနဲ့ အဆိုးရွားဆုံးမုန်တိုင်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မုန်တိုင်းရဲ့သက်ရောက်မှုကြောင့် မိုးသီးကြီးများကျဆင်းခဲ့သလို ရေလှိုင်တွေက ပေ ၃၀ လောက်နီးပါး အမြင့် ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ဒေသခံတော်တော်များများကို‌ ရွှေ့‌ပြောင်းရေးလုပ်ပေးခဲ့ရပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်ရေလက်ကြားထဲက ဂျာစီကျွန်းပေါ်က မိုးလေဝသဌာနရဲ့ အဆိုအရ တိုက်သွားတဲ့ မုန်တိုင်းထဲမှာ တော်နဲဒိုလို လေဆင်နှာမောင်းတွေပါ ပါတယ်လို့ သိရပါတယ်။ ပြင်သစ်နိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းနှင့် အနောက်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းများကိုတော့ ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ […]