အီတလီသိပ္ပံပညာရှင်တွေက အစွန်းရောက်ရာသီပြောင်းလဲမှုဖြစ်တဲ့ ပူလွန်း အေးလွန်း ကြားထဲမှာ သက်ရှိတွေနဲ့ အရာဝတ္ထုတွေ ဘယ်လောက်ခံနိုင်ရည်ရှိမလဲဆိုတဲ့ စမ်းသက်မှုတစ်ခုကို မကြာသေးခင်က ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ ကမ္ဘာကြီးက ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုဖြစ်နေပါတယ်။ ရုတ်တရက် အပူလွန်ခြင်း နဲ့ အအေးလွန်ခြင်းက ဆဲစီးယက်တန်ဖိုး -၄၀ ဒီကရီနဲ့ + ၆၀ ဒီကရီကြား ဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် သက်ရှိတွေအဲ့ဒိပြောင်းလဲမှု ဒဏ်ကို ခံနိုင်ပါမလားဆိုတာကို လေ့လာတာပါ။ လေ့လာမှု ကို တောင်တက်ပြီးတော့ ပြုလုပ်တာပါ။ တောင်တက်တဲ့အခါမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လက်တွေ့ကျကျခံစားရတာပါ။ အရင်တုန်းက တောင်တက်သမားတွေက ကိုယ်ခန္တာအပူချိန်ထိန်းညှိမှုကို လုပ်ပြီး တက်ကြတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဘေးကင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရာသီဥတုကို မထိန်းချုပ်နိုင်လို့ ရုတ်ချည်း ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ခဲ့ရင် ဘယ်လို ထိန်းမလဲ ဆိုတာကို တွက်ချက်ကြည့်မလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လေတိုက်မယ် […]

ကမ္ဘာရာသီပြောင်းလဲမှုနဲ့အခြားသဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ ၊ အဖြေရှာပေးတဲ့ အစိုးရတွေ ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေ ကို ဗြိတိန်နန်းမွေခံ မင်းသားဝီလျှံ က သူ့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဆုဖြစ်တဲ့ Earthshot ဆု ၅ဆုကို ချီးမြှင့်တယ်လို့ ​အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက်ညက အခမ်းအနားလုပ်ပြီးကြေညာခဲ့ပါတယ်။ မင်းသားက အခမ်းအနားကို နာမည်ကျော် ဆယ်လီတွေ ၊ အခမ်းအနားမှူးတွေ နဲ့ နယ်ပယ်အသီးသီး က နာမည်ကြီးတွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး Coldplayတီးဝိုင်း နဲ့ ဧည့်ခံခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒိပွဲမှာ သူက ဆုချီးမြှင့်ခံရတဲ့ အဖွဲ့တွေကို အလုပ်ဆက်လုပ်လို့ ရအောင် တစ်ဖွဲ့ ကို ကန်ဒေါ်လာ ၁.၄သန်းစီ ချီးမြှင့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဆုရတဲ့ အဖွဲ့တွေကတော့ ကော်စတာရီကာအစိုးရ ၊ အီတလီနိုင်ငံက မီလန်မြို့ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ […]

ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ထက် ကမ္ဘာကြီးကို ပိုပူစေတဲ့ မီသိန်းကို ရှင်းနိုင်ဖို့နည်းလမ်းရှာ ယနေ့ ကမ္ဘာကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့အပူချိန် မြှင့်တက်လာမှုပြဿနာက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးရဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ထုတ်လွှတ်မှု ကြောင့်လို့ အများကထင်မှတ်နေချိန်မှာ သိပ္ပံပညာရှင်တစ်စုက ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ထက် စွမ်းအားအဆ ၃၀ ကျော်ပိုများတဲ့ မီသိန်းဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုကလည်း အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်အနေနဲ့ ပါဝင်တယ်လို့ ဇွန်လ ၁၅ ရက်ကထုတ်တဲ့ အမျိုးသားသိပ္ပံ အကယ်ဒမီဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ လေထုထဲကို မီးတောင်ပေါက်ကွဲခြင်းလို ဖြစ်စဉ်ကနေ မီသိန်းဓာတ်ငွေ့တွေရောက်သွာတာထက် လူသားတွေရဲ့ နေ့စဉ​် လှုပ်ရှားမှုကနေ ရောက်သွားတာကပိုပါတယ်လို့ သူတို့ကဆိုပါတယ်။ သဘာဝမှာက ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာထဲက အဏုဇီဝကောင်တွေက အဲ့ဒိမီသိန်းတွေကို စားသောက်လိုက်ခြင်းဖြင့် လေထုထဲရှိ ကမ္ဘာကြီးကိုပူနွေးစေမယ့် မီသိန်းပြင်းအားကို လျှောချပေးနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒိအချက်ကို ကိုင်ပြီး သိပ္ပံပညာရှင်တစ်စုက ပင်လယ်ရေအောက်ကြမ်းပြင်က အဏုဇီဝကောင်တွေကို လေ့လာရေးလုပ်တဲ့အခါမှာ […]

ကမ္ဘာကြီးပူနွေး လာမှုကြောင့် ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှာ မုန်တိုင်းတွေဖြစ်ပေါ်လာပြီး မိုးကြီး ကာ ရေလွှမ်းမိုးမှုတွေကို လူသားတွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့အပြင် အချို့နေရာတွေမှာလည်း အလွန်အကျူး မိုးခေါင် ရေရှားဖြစ်ပြီး ဒုက္ခတွေ့နေရပါတယ်။ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုဆိုးဝါလာခြင်း ဆက်စပ် ပုံကို ဖော်ထုတ်ပြခဲ့တဲ့အပြင် ဟာရီကိန်းလောက် ၊ အပူလှိုင်းလောက် မိုးခေါင်ခြင်း လောက်နဲ့တင်မကတော့ဘူး နောက်ထပ်ဆိုဝါးတဲ့ ဖွဈစဉျတှေေ ဖြစ်လာနိုင်စရာရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါပြီ။ အာတိတ်စက်ပိုင်းမှာ အပူချိန်မြင့်လာလို့ အဲ့ဒိအကျိုးဆက်ကြောင့် ဆောင်းရာသီမှာ အအေးလွန်ကဲပြီး မြောက်အမေရိကတိုက် နိုင်ငံတွေမှာ ဆိုးဝါးတဲ့ ဆောင်းရာသီကို ခံစားရနိုင်ချေ ရှိတယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ထုတ် Journal of science မှာ ဆိုထားပါတယ်။ လက်ရှိအနေအထားက ကမ္ဘာလေထုရဲ့ စထရာတို စဖီးယား အလွှာမှာ ကြပ်တည်းတဲ့ စက်ဝိုင်းပုံ ပတ်လမ်းကြောင်းတစ်ခု […]

ဂရိနိုင်ငံ၊ အေသင်မြို့၏ အနောက်မြောက်ဘက် Vilia တွင် သြဂုတ် ၂၃ ရက်က တောမီးလောင်ကျွမ်းခဲ့ကြောင်း သိရပါသည်။   Photo: internet

လက်ရှိ ကမ္ဘာပေါ်မှာဖြစ်ပေါ်နေတဲ့ ကိုဗစ်-၁၉ ရောဂါပြန့်နှံ့မှုထက် ပိုပြီး ကြောက်စရာကောင်းတာက ကမ္ဘာ့ ရာသီစည်ချက်ပျက်ယွင်း မှုလို့ခေါ်တဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုပဲဖြစ်တယ်လို့ ၂၀၂၀ နို၀င်ဘာလ ၁၇ရက်နေ့က ကမ္ဘာ့ ကြက်ခြေနီနဲ့ လခြမ်းနီအဖွဲ့က ထုတ်ပြန်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ မတ်လအတွင်းက ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ WHO ရဲ့ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၁၉၆၀ ခုနှစ်နောက်ပိုင်းကနေ ဒီနေ့အထိ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ပြီး ဆိုးဝါးတဲ့ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်တွေ ဖြစ်ခဲ့တာ ရာနဲ့ချီ နေပြီလို့ သိရပါတယ်။ အဲ့ဒိဘေးအန္တရာယ်တွေကြောင့် သေဆုံးခဲ့ရသူမှာ သန်း၅၀ ကျော်သွားပြီလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ “ ကိုဗစ်-၁၉ဖြစ်နေတယ်။ ကျနော်တို့ မျက်စေ့ရှေ့မှောက်မှာကိုဖြစ်နေတာပါ။ ကျနော်တို့ရဲ့ မိသားစုတွေ ၊မိတ်ဆွေတွေ ၊ ဆွေမျိုးတွေ ရောဂါ ကူးစက်ခံနေရပါတယ်။ ကိုဗစ်က လတ်တလောမှာ ကမ္ဘာကြီးရင်ဆိုင် နေရတဲ့ တကယ့်တကယ် ပြဿနာကြီးပါဗျာ။လူတစ်သန်းကျော်ရဲ့ အသက်တွေကို […]

ပြီးခဲ့တဲ့မေလကနေစပြီး ဒီနေ့အထိ ကိုဗစ်၁၉ ကူးစက်မှုကို အလူးအလဲ ခံနေရတဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံဒေလီမြို့က ဆေးရုံတွေမှာ လူနာတွေအတွက် အောက်စီဂျင်လုံလောက်အောင် ပေးနိုင်ခြင်းမရှိခဲ့ပါဘူး။ ဆေးရုံတွေရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာလည်း လေကောင်းလေသန့်ရအောင် လုံလောက်တဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေမရှိခြင်းနဲ့ပတ်သက်လို့ ဒေလီ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ဝန်ကြီးဖြစ်သူ ဂိုပယ်ရိုင်းက သစ်ပင်တွေမစိုက်တာနဲ့ပတ်သက်ပြီး ပြစ်တင်ပြောဆိုမှုတွေ လုပ်လာပါတယ်။ ဇွန်လ ၂ရက်နေ့ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲမှာ “ကိုဗစ် ၁၉ ကပ်ရောဂါကာလအတွင်းမှာ ဆေးရုံတွေမှာ အောက်စီဂျင် မလုံလောက်မှုတွေ ကြုံတွေ့နေရပါတယ်။ အစိုးရကတော့ အဲ့ဒိပြဿနာကို ရှင်းဖို့အတွက် အစွမ်းကုန်ကြိုးစားခဲ့ရပါတယ်။ လက်ရှိမှာတော့ ကိုဗစ်လူနာပမာဏက လျော့ကျလာတယ်ဆိုပေမဲ့ တကယ်လက်တွေ့ကျကျ ရေရှည်ဖြေရှင်းနည်းက ဆေးရုံတွေ လူနေထူထပ်တဲ့ နေရာတွေမှာ သစ်ပင်ကြီးတွေကို စိုက်ထားဖို့လိုအပ်ပါတယ်” လို့ ဆိုပါတယ်။ သတင်းစာရှင်လင်းပွဲ အပြီး ဇွန်လ ၅ ရက်နေ့က စပြီး […]

ကမ္ဘာကြီး ပူနွေးလာမှုကို ကြိုတင်ဟောပြောခြင်းနဲ့ ကမ္ဘာရာသီပြောင်းလဲမှု ပုံစံကို ပြောပြခဲ့တဲ့ ဂျပန် ၊ အီတလီ နဲ့ ဂျာမဏီတို့ က ရူပဗေဒပညာရှင် ၃ ဦးကို ဒီကနေ့မှာ နိုဘယ်ဆု ချီးမြှင့်လိုက်ပါတယ်။ ဆွီဒင်တော်ဝင်သိပ္ပံအကယ်ဒမီက ရှုကူရို မာနာဘီ ၊ ကလော့ဟယ်ဆယ်မန်း နဲ့ ဂျော်ဂျီယိုပါရီဆီတို့ကို ရူပဗေဒဆိုင်ရာနိုဘယ်ဆုကို ချီးမြှင့်လိုက်ပါတယ်။ ရူပဗေဒဆိုင်ရာနိုဘယ်ဆုရဲ့ ဆုကြေးငွေကို ၂ပိုင်း ပိုင်းပြီး ရောမမြို့ စပီရန်ဇာတက္ကသိုလ်က အီတလီသား ပါရီဆီက တစ်ဝက် ရရှိမှာဖြစ်ပြီး ဂျာမဏီ ဟမ်းဘာဂ့် မြို့ က မက်စ်ပလန့်ခ် မိုးလေဝသဌာန ဟယ်ဆယ်မန် နဲ့ ပရင့်စတန်တက္ကသိုလ်က မာနာဘီတို့ က ကျန်းတဝက်ကို ပူးတွဲ ရကြမှာပါ။ ရူပဗေဒဆိုင်ရာ နိုဘယ်ဆု ရွေးချယ်ရေး ကော်မတီဥက္ကဋ္ဌ […]

ဟောလီးဝုဒ်က ဆယ်လီတွေထဲမှာ အသုပ်စုံလို့ပဲပြောရမလား ၊ ၁၂ မျိုး ဂျင်းသုပ်လို့ပဲ ပြောရမလား အလုပ်ဆိုရင် အကုန်လုပ်တဲ့ မင်းသမီးကတော့ ဂဝင်းနတ်ပက်သရိုဖြစ်ပါတယ်။ လုပ်သမျှလည်း အောင်မြင်တယ်လို့ ပြောရမှာပါပဲ။ ရုပ်ရှင်မင်းသမီး ၊ မော်ဒယ် ၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင် ၊ စာရေးဆရာ ၊ အဆိုတော် နဲ့ လူမှုရေး လုပ်ငန်းတွေ လုပ်တဲ့ သူတစ်ယောက်ပါ။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်တွေ တုန်းက ဆိုရင် ကျမဟာရနံ့ ဆိုပြီး ဖယောင်းတိုင် ထုတ်တယ်ဗျာ။ လူတွေက ညစာစားဖို့ အဲ့ဒိဖယောင်းတိုင်ကို ဈေးကြီးပေးပြီး ဝယ်သုံးကြတယ်ဗျာ။ အမွှေးရနံ့ပါတဲ့ ဖယောင်းတိုင်တွေ ရောင်းနေတာကြာပါပြီ ၊ သူမရဲ့ ကျမဟာ ရနံ့ ထွက်မှပဲ ညစာကို ဖယောင်းတိုင် သင်းသင်းလေးထွန်းပြီး စားတာပိုကောင်း သလိုမျိုး […]

ဟာဝိုင်အီကျွန်းမှ Klauea မီးတောင်သည် တစ်နှစ်နီးပါးအတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်ပေါက်ကွဲခဲ့သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ နေ့ခင်းပိုင်းမှ စတင်ပေါက်ကွဲခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီး အနီရောင်ချော်ရည်ပူများနှင့် ပြာခိုးပြာငွေ့များ ကောင်ကင်ထက်တွင် ဖုံးလွှမ်းနေသည်ကို ုကြာသပတေးနေ့ မနက်ပိုင်းက မြင်တွေ့ရကြောင်း အမေရိကန် ဘူမိဗေဒလေ့လာရေးအဖွဲ့က ဆိုသည်။ ဟာဝိုင်အီ၏အသက်အငယ်ဆုံးနှင့် ကြွတက်မှုအမြင့်ဆုံး Kilauea မီးတောင်ပေါက်ကွဲမှုမှ ထွက်လာသည့် ချော်ရည်များ ပြာခိုးပြာငွေ့များသည် လူဦးရေထူထပ်သော နေရာများသို့ချက်ချင်းခြိမ်းခြောက်ခြင်းမရှိသော်လည်း Klauea အောက်ခြေတွင်နေထိုင်သော ဒေသခံများအဖို့ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းစနစ်ကို ထိခိုက်စေနိုင်သော ဆာလဖာဒိုင်အောက်ဆိုဒ်နှင့်အခြားမီးတောင်ဓာတ်ငွေ့များကြောင့် ထိခိုက်မှုဖြစ်နိုင်ကြောင်း ပညာရှင်များက သတိပေးခဲ့သည်။ အဆိုပါ Kilauea မီးတောင်သည် ၂၀၁၈ တွင် ကြီးမားသောပေါက်ကွဲမှုတစ်ခု ဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ယင်းပေါက်ကွဲကြောင့် ပြည်သူများ ထိခိုက်ဒဏ်ရာမရှိခဲ့သော်လည်း အိမ်ခြေ ၇၀၀ ကျော် ထိခိုက်ပျက်ခဲ့ကာ ဒေသခံထောင်ပေါင်းများစွာကို နေရာရွှေ့ပြောင်းပေးခဲ့ရသည်။ #Photo:CGTN