ကချင်မှာ မြေရှားသတ္တုစွန့်ပစ်ရည်ကြောင့် ဒေသခံ သုံးရာနီးပါး အရေပြားရောဂါဖြစ်နေ

■ ကချင်ပြည်နယ် လိုင်ဇာနဲ့ မိုင်ဂျာယန်မြို့ကြားမှာရှိတဲ့ အင်ခေါင်းပါရွာက မြေရှားသတ္တုတူးဖော်ရာမှာအသုံးပြုတဲ့ ဓာတုစွန့်ပစ်ပစ္စည်းတွေကြောင့် ဒေသခံ သုံးရာနီးပါး အရေပြားရောဂါ ဖြစ်နေတယ်လို့ ဒေသခံတွေက RFA ကို ဒီနေ့ပြောပါတယ်။ မြေရှားသတ္တုကန်က စွန့်ပစ်ရည်တွေဟာ အင်ခေါင်းပါရွာအနီးက ချောင်းထဲကိုစီးဆင်းနေပြီး အဲဒီချောင်းရေကို အသုံးပြုရာကနေ အရေပြားရောဂါဖြစ်နေကြတာလို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ဖဝါး၊ ခြေထောက်နဲ့ ခန္ဓာကိုယ်မှာဖြစ်ပွားနေတာလို့ အင်ခေါင်းပါရွာက လုံခြုံရေးအရ အမည်မဖော်လိုတဲ့ ဒေသခံတစ်ဦးက ပြောပါတယ်။ “ဒီလိုမျိုး တစ်ခါမှမဖြစ်ဖူးဘူး။ ကျွန်တော်တို့ရွာက ချောင်းရေကိုပဲ အဓိက အသုံးပြုကြတာ။ အနာဖြစ်တယ်ဆိုတာ မရှိခဲ့ဘူး။ ပြီးခဲ့တဲ့နှစ်က ရွာအနီးမှာ မြေရှားတူးဖော်ရေးလုပ်ငန်းတွေ စတယ်။ အဲဒီမြေရှားတူးဖော်တဲ့ သတ္တုကန်တွေကနေ အက်ဆစ်ရည်လို အပြင်းစား အသုံးပြုထားတဲ့ စွန့်ပစ်ရည်တွေ ထုတ်တော့ ချောင်းထဲကို သွန်တာ။ အဲဒါကို သုံးမိပြီး အနာတွေ […]

မင်းတို့ရဲ့အမှိုက် မင်းတို့တင် နံတာမဟုတ်ဘူး ငါတို့ပါနံနေတာ၊ ခေါင်းရှောင်ကောင်းကောင်းနဲ့ ရှောင်မနေကြနဲ့

ကုလသမဂ္ဂ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုဆိုင်ရာ အစီရင်ခံစာသစ်မှာ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ အစိုးရများသည် ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဆောင်ရွက်မှုအပေါ် “အလွန်အမင်း လမ်းကြောင်းလွဲနေ” ဆဲဖြစ်တယ်လို့ ဖော်ပြလာပါတယ်။ COP28 မတိုင်မီ အမျိုးသားရာသီဥတုဆိုင်ရာ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာမှုအသစ်တွင် ၎င်းတို့ရဲ့လုပ်ဆောင်ချက်များက ပါရီသဘောတူညီချက် ကန့်သတ်ချက်များ ကိုလိုက်နာပြီး ကမ္ဘာ့အပူချိန်မြင့်တက်မှုကို ဆက်လက်ထိန်းထားရန် မလုံလောက်သေး ကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ၏ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုကို လက်ရှိအနေအထားတိုင်းသာ ဆက်ထုတ်နေဦးမယ်ဆိုရင် ၂၀၃၀ ခုနှစ်တွင် နောက်ထပ် ၉ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာမှာ ဖြစ်ပါတယ် ။ ကမာ္ဘကြီးရဲ့ ၂၀၁၀ ခုနစ်က အနေအထားနဲ့ နှိုင်းယှဉ်ပြီးတော့ ထိန်းသိမ်းမှုလုပ်ရမယ်ဆိုရင် ကမ္ဘာ့အပူချိန် 1.5C အထိ ကန့်သတ်ရန် ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှု ၄၅ ရာခိုင်နှုန်းကျဆင်းဖို့ လိုအပ်ပါတယ်။ အခုဖြစ်နေတာက ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှု ကျဆင်းဖို့နေနေသာ […]

ဂတ်စ် နဲ့ရေနံတွင်းတွေ နားမှာနေတဲ့ ကလေးတွေ သွေးဖြူဥ ကင်ဆာအဖြစ်များ

                ယေးလ်တက္ကသိုလ် ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး ဌာနရဲ့ သုတေသနတစ်ခုအရ ရေနံနဲ့ ဂတ်စ်တွင်း တွေနဲ့ မနီးမဝေးမှာ နေထိုင်တဲ့မိသားစုတွေမှ ကလေးတွေ က သာမန်မိသားစုတွေမှ ကလေးတွေ ထက် သွေးဖြူဥကင်ဆာ ရောဂါဖြစ်နိုင်ချေ ၃ ဆပိုများတယ်လို့ သိရပါတယ်။ အဲ့ဒိ အရေးပေါ်အစီရင်ခံစာကို ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ထုတ် Environmental Health perspectives ဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြပါရှိပါတယ်။ အမေရိကန်နိုင်ငံ ပင်ဆယ်ဗေးနီးယားပြည်နယ် ရေနံတွင်းတွေနားက ၇နှစ်နဲ့ ၁၂နှစ်ကြား ကလေး ၂၅၀၀ ကို သုတေသနလုပ်ရာမှာ အယောက် ၄၀၀ က သွေးဖြူဥ ကင်ဆာရောဂါလက္ခဏါဖြစ်တဲ့ သွေးဖြူဥအားနည်းတဲ့ ရောဂါကို တွေ့ရှိခဲ့ရပါတယ်။ လူကေးမီးယားလို့ခေါ်တဲ့ သွေးဖြူဥကင်ဆာ ရောဂါက […]

ပြင်သစ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းက တောမီးကြောင့် လူထောင်ပေါင်းများစွာ ပြောင်းရွှေ့ပေးနေရ

ပြင်သစ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှာ အပူလှိုင်းဝင်နေလို့ တောမီးအကြီး အကျယ်လောင်နေပါတယ်။ လေယာဉ်တွေနဲ့ ရေဗုံးတွေကျဲတာတောင် မီးကမငြိမ်း နိုင်ဘူး ဖြစ်နေလို့ မြေပြင်ကနေ မီးသတ်ကား အစီးရေ အမြောက်အများ သုံးပြီး ငြိမ်းသတ်နေရပါတယ်။ ကံဆိုးချင်တာက တောမီးနဲ့ အတူ လေပြင်းတွေ တိုက်နေတာပါပဲ ၊ တောမီးက လေပြင်းကြောင့် ပိုပိုဆိုးလာတဲ့အတွက် ဒေသခံတွေကိုရွှေ့ ပြောင်းမှုတွေကို လုပ်နေရပါတယ်။ အခုဆိုရင် ဒေသခံ ၄ထောင် နီးပါးကို ရွှေ့ပြောင်းပြီး သွားပါပြီ ၊။ မီးသတ်လေယာဉ် ၆စီးက ရေသယ်ပြီး တောက်လျှောက် ငြိမ်းနေပေမဲ့ ကောင်းကင်မှာ မီးခိုးတွေ သိပ်သည်းနေတာကြောင့် အခက်အခဲ ကြုံနေရပါတယ်လို့ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာနက ဆိုပါတယ်။ မီးသတ်သမား ၁၅၀၀ ကို နောက်ထပ် စေတနာ့ဝန်ထမ်း ၂၀၀ အားဖြည့်ထားပါတယ်။ ဂျီရွန်ဒီဒေသက […]

ရမ်ဆာဒေသအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော အင်းတော်ကြီးကန်အတွင်းသို့ ရွှေတူးဖော်သည့် စွန့်ပစ်မြေနှင့် ရေများ ဝင်ရောက်မှု များပြားလာ

နိုင်ငံတကာ အရေးပါသော ရေတိမ်ဒေ သ အထူးသဖြင့် ရေပျော်ငှက်များကျက်စားရာ ဒေသအဖြစ် (ရမ်ဆာဒေသ- Ramsar Site အဖြစ် ) ထည့်သွင်းသတ်မှတ်ထားသော အင်းတော်ကြီးကန်အတွင်းသို့ ရွှေတူးဖော်သည့် စွန့်ပစ်မြေနှင့်ရေများ ဝင်ရောက်မှုများပြားလာ ကြောင်း သတင်းရရှိသည်။ ကချင်ပြည်နယ် အင်းတော်ကြီးကန်အ နီးရွိ ကျေးရွာများဖြစ်သည့် မိုင်းနောင်ကျေးရွာ နှင့် မန်မုံကိုင်ကျေးရွာအနီးရှိ ရွှေတူးဖော်ထုတ် လုပ်သည့်လုပ်ငန်းများမှ စွန့်ပစ်မြေနှင့် ရေ များသည် အင်းတော်ကြီးကန်အတွင်းသို့ တိုက် ရိုက်စီးဝင်နေပြီး ဝင်ရောက်သည့်ပမာဏ သိသာစြာ များပြားလာခြင်းဖြစ်ကြောင်း သိရ သည်။ မိုင်းနောင်ရွာနဲ့ မန်မံကိုင်ရွာနားမှာ မျော တွေလုပ်တော့ (ရွှေတူးဖော် ) မျောမြီးရေတွေ၊ နွံတွေက ( ရွှေတူးဖော်သည့်စွန့်ပစ်မြေစာများ) မိုင်းနောင်ချောင်းနဲ့ မန်မုံကိုင်ရွာနားမှာရှိတဲ့ ချောင်းထဲကတစ်ဆင့် အင်းထဲကို ရောက်ကုန် တာ။ […]

ပြင်သစ်ကတော့ အသီးအရွက်တွေကို ပလက်စတစ်နဲ့ မထုပ်ဖို့ စ တားပြီ

ဒီအပတ်စနေနေ့ ကစပြီး ပြင်သစ်နိုင်ငံမှာ သစ်သီးတွေနဲ့ ဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေကို ပလက်စတစ်နဲ့ မထုပ်ပိုး ဖို့အတွက် အမိန့်ထုတ်ပြန်လိုက်ပါတယ်။ ကုန်ပစ္စည်းထုပ်ပိုးတဲ့ လုပ်ငန်တွေအားလုံးကိုလည်း ဒိအမိန့်ကို ဖြန့်‌ဝေထားတယ်လို့လည်း သိရပါတယ်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးသမား‌တွေက အဲ့လို သမ္မတက အမိန့် ထုတ်ပြီး တားမြစ်ဖို့အတွက် နှစ်ပေါင်းများစွာ ကြို ပမ်းရကျိုး နပ်သွားပါတယ်။ သမ္မတ မာခွန်ကလည်း လက်တွေ့ကျပြီး ဖြစ်နိုင်တဲ့ တောင်ဆိုချက်ဖြစ်လို့ ထောက်ခံမှု အပြည့်ပေးလိုက်ပါတယ်။ အမိန့်ကို ထုတ်လိုက်တယ်ဆိုပေမဲ့ ဥပဒေအဖြစ် ၂၀၂၆ ရောက်မှ စတင်ကျငိ့သုံးမှာဖြစ်ပြီး နောက် ၆လ အတွင်း အမိန့်ကို အတိအကျလိုက်နာစရာ မလိုသေးဘူးလို့လည်း ဆိုပါတယ်။ သစ်သီးဆိုင် ပိုင်ရှင် အချို့ကတော့ အဲ့ဒိသမ္မတ က ဘယ်တုန်းကမှ တိုင်တိုင်ပင်ပင် မရှိဘူး .။ ကျနော်တို့နဲ့ […]

ကမ္ဘာပေါ်က လူသတ်ကောင်အကြီးစားက လေထုညစ်ညမ်းမှုပါ

လေထုညစ်ညမ်းမှုကြောင့် ကလေး ၃သိန်းကျော်ကို နှစ်စဉ် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျနေတယ်ဆိုရင် ကျနော်တို့ ကြုံတွေ့နေရတဲ့ လေထုညစ်ညမ်းမှုကို လျှော့ချဖို့သင်တယ်လို့ မထင်ဘူးလား။ အာရှမှာစီပွားရေးကျားကြီးတွေ ဖြစ်တဲ့ တရုတ်တို့ ၊ အိန္ဒိယတို့ မှာ လေထုညစ်ညမ်းမှု နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ကမ္ဘာကပြောနေဆိုနေပေမဲ့ သူတို့ ထက်ပိုဆိုးတဲ့ ဥရောပက မြို့တွေ ရှိပါသေးတယ်။ ကားတွေ မော်တော်ဆိုင်ကယ်တွေက ထွက်တဲ့ အငွေ့တွေ ၊ ထင်း တွေ မီးသွေးတွေနဲ့ လောင်စာဆီတွေ လောင်ကျွမ်းလို့ ထွက်တဲ့ မီးခိုးငွေ့တွေမှာ ရှိတဲ့ အမှုန်တွေကို PM ဆိုတဲ့ ယူနစ်နဲ့ တိုင်းကြပါတယ်။ အကြမ်းအားဖြင့် ကိုယ့်ရဲ့ရှေ့က မြင်းကွင်း ကို ကြည်ကြည်လင်လင် မြင်ရတယ်ဆိုရင်တော့ PM ၂.၅ ရှိတယ်လို့ မှတ်ထားရပါမယ်။ အဲ့ဒိအခြေအနေက လေထုထဲမှာ […]

မလေးရှား ရေလွှမ်းမှုက အမှိုက်မဆင်မခြင် ပစ်လို့ ဆိုပြီး အစိုးရပိုင်းကပြော

ဒီဇင်ဘာ ၁၈ ရက်နေ့ က ဆလင်ဂါမှာ မိုးအကြီးအကျယ်ရွာ သွန်းခဲ့ပါတယ်။ မိုးကဘယ်လောက်တောင် ရွာလဲဆိုတော့ နှစ်၁၀၀ အတွင်းမှာ အကြီးဆုံး မိုးပဲလို့တောင် ပြောရမယ့်အနေအထားပါ။ မိုးရွာမှု နောက်မှာတွဲပြီးလိုက်လာတာကတော့ ရေလွှမ်းမိုးမှုပါပဲ ။ ရေလွှမ်းမိုးရတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး မလေးရှားစည်ပင်နဲ့ ဆည်မြောင်း ဝန်ကြီးဌာနက ဘာထုတ်ပြန်သလဲ ဆိုတော့ အခုလိုရေလွှမ်းမိုးမှုက မလိုအပ်ဘဲ ဖြစ်သွားတာက အမှိုက်တွေ မဆင်မခြင် ပစ်လို့ဆိုပြီးပြောလာပါတယ်။ အဲ့ဒိဌာနတွေရဲ့ ဖေ့စ်ဘုတ်စာမျက်နှာတွေမှာလဲ ရေကျပြီးနောက် ကျန်ခဲ့တဲ့ အမှိုက်တွေရဲ့ ဓာတ်ပုံတွေကို တင်ပြီး ပြောဆိုမှုတွေလုပ်လာပါတယ်။ “ အခုဖြစ်တဲ့ ရေလွှမ်းမိုးမှုရဲ့ အချက်တစ်ချက်ကတော့ ရေမြောင်းတွေထဲကို အမှိုက်တွေစွန့်ပစ်တဲ့အချက် တစ်ချက်လဲ ပါပါတယ်။ ကျနော်တို့ ရေဆိုးထုတ်တဲ့ မြောင်းတွေ လုပ်ထားတယ် ။ ရေကြီးလာရင် တားဖို့ ရေထွက်ပေါက်မြောင်းတွေ […]

၆လီတာ ရေညှိတစ်ကန်က ၁၀နှစ်သား သစ်ပင်စုပ်ယူနိုင်တဲ့ ကာဗွန်ပမာဏအတိုင်း လေသန့်ပေး

ဆာဘီးယားနိုင်ငံမြို့တော် ဘဲဂရိတ်မှာ ညစ်ညမ်းနေတဲ့ လေထုကို တိုက်ဖျက်ဖို့အတွက် အရည်ပင် ( liquid tree ) လို့ ခေါ်တဲ့ ရေညှိကန်တွေကို မြို့ အနှံ့ တည်ဆောက် ခဲ့ပါတယ်။ သူတို့ရဲ့ တီထွင်မှုကတော့ တကယ့် အံ့အားသင့်စရာကောင်းတဲ့ ဖန်တီးမှု တစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ ယာဉ်အသွားအလာ ထူထပ်တဲ့ မြို့တော်မှာ သစ်ပင်တွေကို စိုက်ဖို့ အချိန်ယူရပါတယ်။ အပင်ရှင်သန်ကြီးပြင်း အောင် ပြုစုစောင့်ရှောက်ဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေလည် ရှိပါတယ်။ အပင်ကြီးတွေကို တိုက်ရိုက်စိုက်ဖို့ ကလည်း ငွေကုန်လူပန်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒါတွေကို စဉ်းစားမိတဲ့ ဘဲဂရိတ်မြို့တော်ဝန်က တက္ကသိုလ် က ရုက္ခဗေဒပညာရှင်တွေနဲ့ တိုင်းပင်နှီးနှော ပြီးနောက်မှာတော့ အခုလို တီထွင်မှု တစ်ခုရခဲ့ပါတယ်။ ရုက္ခဗေဒသဘောတရားအရ အပင်တွေက အလင်းမှီ အစာစုဖွဲ့ဖို့အတွက် လေထဲက […]

ပလက်စတစ်အမှုန်တွေ ခန္တာကိုယ်ထဲမှာ များလာရင် ပိုးသတ်ဆေး မတိုးတော့ဘူးလို့ဆို

အမေရိကန် တက္ကဆက်ပြည်နယ် ဟူစတန်မြို့ ရိုက်စ် တက္ကသိုလ်က ပြုလုပ်တဲ့ သုတေသန ရလဒ်အရ မိုက်ခရို ပလက်စတစ်လို့ခေါ်တဲ့ ပလက်စတစ်အမှုန့်တွေက ကိုယ်ခန္တာထဲမှာ တဖြည်းဖြည်းများလာရင် ရောဂါပိုးကို တိုက်ဖျက်တဲ့ ပဋိဇီဝဆေးဖြစ်တဲ့ ပိုးသတ်ဆေးတွေက အစွမ်း မပြနိုင်တော့ဘူးလို့ သိရပါတယ်။ ပိုလီစတိုင်ရင်း လို့ခေါ်တဲ့ ပလက်စတစ်တွေက လူသားတွေရဲ့ အစားချေလမ်းကြောင်းကနေတစ်ဆင့် သွေးကြောတွေဆီကို ဝင်ရောက်နေတာပါ။ သုတေသီတွေကိုယ်တိုင်ထိတ်လန့်သွားတဲ့ အချက်တစ်ချက်က နောက်ပိုင်း ကလေးငယ်တွေရဲ့ ကိုယ်တွင်းမှာရှိတဲ့ ပိုလီစတိုင်ရင်း ပမာဏက လူကြီးတွေထက် ၁၅ဆ တောင်ပိုများနေတယ်ဆိုတာပါပဲ ။ အဲ့ဒီပလက်စတစ် အမှုန်တွေ ခန္တာကိုယ်ထဲမှာ အများကြီး ရှိတဲ့သူ ရောဂါပိုး ကူးစက်ခံရတဲ့အခါ ရောဂါပိုးတွေက ပိုးသတ်ဆေးတွေကို ပလက်စတစ်အမှုန်တွေကို အကာအကွယ်ယူပြီး ပုန်းရှောင်နေတဲ့အတွက် ပိုသတ်ဆေး တွေက ရောဂါပိုးတွေကို ထိထိရောက်ရောက် မတိုက်ခိုက်နိုင်တော့တာလို့ […]

Page 2 of 5
1 2 3 4 5