World Wetlands Day 2022 (2-feb) ကမ္ဘာ့ရေတိမ်ဒေသများနေ့အတွက် မိုးယွန်းကြီးရေတိမ်ဒေသမှ ငှက်ကလေးတချို့ကိုဖော်ပြပေးလိုက်ရပါတယ်။ Photo by Lin Aung Pyae ကြာဖက်နင်းငှက်ကလေးများ ပျံလွှားငှက်ကလေးများ တင်ကျီးနှင့်ဗျိုင်းကြီးများ ဗျိုင်းကြီး ဗျိုင်းကြီးနှင့်ကျွဲကျောင်းဗျိုင်း ခရုစုပ်ငှက်နှင့်ဒေါင်းလန်းခြေထောက်ငှက်များ ခရုစုပ်ငှက်များ စစ္စလီများ ရေညှောင့်ငှက် မယ်ညိုငှက်များ ငဟစ် မြစ်တွေးငှက် ဥပန်းငှက်
ရှမ်းပြည် တောင်ပိုင်းနဲ့ မြောက်ပိုင်း ပေါင်းကူးပေးရာ နောင်ချိုမြို့အနီးက ဒုဋ္ဌဝတီတံတားအနီးမှာ ရှိပါတယ်။ ညောင်ရွှေ၊ ရပ်စောက်၊ နောင်ချိုလမ်းအတိုင်း တောင်ပိုင်းကနေလည်း သွားလို့ရပါတယ်။ ဓာတ်ပုံ-စိုင်းစွမ်
(၁) ကဆုန်နွေ၏ အပူဓာတ်ထံ၌ ဝန်းကျင်တခွင်သည် နွေငွေ့များယှက်သန်းပျော်ဝင်ကာဖြင့် အခိုးထတောက်လောင်လျက်ပင်ရှိပါ၏။ ရာသီစက်ဝန်းကား တရွေ့ရွေ့ဖြင့် သဏ္ဟာန်ရောရုပ်အားဖြင့်ပါ ရွေ့ဆိုင်းပြောင်းဝင်လျက်ပင်ရှိလေသည်။ နွေတစ်ခင်း၏ အပူထံဝယ် ငွေ့ရည်ဖွဲ့သီမိသော နယုန်မိုးပြေး တပြိုက်နှစ်ပြိုက်ကား အနောက်တောင်လေရူးကလေးများ မြူးထူးကြည်စယ်ခိုက်တွင် မိုးဖွဲမိုးစက်များအဖြစ် လောကတခွင်လုံးအားဖုံးအုပ်ခြုံလွှမ်းလျက်ပင်။ နယုန်မိုးတို့ကား ကန်သင်းရိုတခိုဝယ် ငုပ်လျှိုးအိပ်မောကျလျက်ရှိသော မြက်ရင့်အိုတို့အား မြက်နုငယ်များအဖြစ် ပုတ်နိုးအသက်သွင်းပေးခဲ့လေပြီ။ နယုန်မိုးပြေးထံ၌ မြက်သားမွေးခဲ့သော ဆေးရေးသည် တုပခြယ်သလို့ ရစကောင်းပါရဲ့လား။ နယုန်လလွန်၍ ဝါဆိုလသို့ကူးပြောင်းရောက်ရှိလာပြီဆိုပါလျှင် လယ်ကန်သင်းရိုးတခိုဝယ် မြက်စိမ်းစိုစိုများနှင့် ရေတဖွေးဖွေးလယ်ပြင်သည် လိုက်ဖက်ထောင့်ချိုးလေးအနေဖြင့် သဘာဝအလှကိုခြယ်မှုန်းပြသလျက်ပင်ရှိ၏။ ရွာပတ်ဝန်းကျင်တခိုက လယ်တခွင်မှာ ရေဖွေးပြီဆိုပါလျင် “ကိုသာအေး”တယောက် ခြေဖဝါး၊လက်ဖဝါးများ ယားယံလာခဲ့ပါပြီ။ သင်္ဘောစင်ပေါ်မှာတင်ထားသော ပိုက်အမျိုးမျိုး၊မြှုံးအမျိုးမျိုး၊ဇကာအမျိုးမျိုးတို့ထံ တချက်စိုက်ကြည့်မိချိန်ရင်း ငါးပတ်၊ငါးစင်ရိုင်း၊ကကတစ်၊ကသားပိုးငါးတို့၏ ဗိုက်သား ဖွေးဖွေးများအား အတွေးထဲမြင်ယောင်လာပါတော့တယ်။(သင်္ဘောစင်ဆိုတာ အိမ်တစ်လုံးရဲ့ခေါင်မကြီးအောက်မှာ ထပ်ခိုးပုံစံလေးလုပ်ပြီး လယ်လုပ်ငန်း၊ရေလုပ်ငန်းသုံး ပစ္စည်းများထားရှိတဲ့စင်ကိုဆိုလိုတာပါ) “ကိုသာအေး”က […]
အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်၊ ချင်းပြည်နယ်ထဲက စိမ်းညို့ညို့တောင်တန်းကြီးတွေရဲ့အလယ်မှာ ပြုပြင်ခြင်းမရှိဘဲ သဘာဝအတိုင်းနှလုံးသားပုံ ပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်တည်နေတဲ့ ရိ(ဒ်)ရေကန်ဟာ မြင်ရသူအဖို့တော့အံ့ဖွယ်အလှတရားလို့ စိတ်ထဲမှာမြင်မြင်ချင်း ရေရွတ်မိပါလိမ့်မည်။ ရိ(ဒ်)ရေကန်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တင်မက ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ ရေကန်တွေအနက် အသည်းနှလုံးပုံသဏ္ဍာန်နဲ့အတူဆုံး ရေကန်ရယ်လို့မှတ်တမ်းတွေမှာ ဖော်ပြကြတာကိုလည်းဖတ်ရှုဖူးပါတယ်။ ရေကန်ရဲ့သွင်ပြင်လက္ခဏာက ထူးခြားဆန်းပြားနေသလို သူ့ကိုပံ့ပိုးနေကြတဲ့ အလှတရားတွေကလည်း ခိုင်ခိုင်မာမာတည်ရှိနေတာပါ။ အသည်းပုံ ရိ(ဒ်)ရေကန်ရဲ့ ဘေးပတ်လည်မှာ စည်းရိုးပုံသဏ္ဍာန် ရစ်ဝိုင်းပေါက်နေတဲ့ မိုးမခပင်တွေ ရဲ့အလှတရားကလည်းထူးခြားနေသလို အဲဒီ မိုးမခပင်တွေဟာ ရိ(ဒ်)ရေကန်ရဲ့အလှတရားပျက်မသွား အောင် ကာကွယ်ဖို့သစ္စာခံပြီး ဝန်းရံပေါက်နေသလားတောင် ထင်မှတ်စရာပါ။ ရိ(ဒ်)ရေကန်ကို အပေါ်စီး ကနေကြည့်လိုက်ရင် ဘေးပတ်လည်မှာရစ်ဝန်းပေါက်နေတဲ့ မိုးမခပင်တွေဟာ သေသပ်လှပတဲ့အနားကွပ် တခုနဲ့တူနေပြီး ရေကန်ကြီးရဲ့အသည်းနှလုံးပုံ အလှတရားကို တိုက်စားပျက်ဆီးမသွားအောင် ထိန်းသိမ်းပေးနေတဲ့ စည်းရိုးတစ်ခုနဲ့လည်း တူနေပြန်ပါတယ်။ အဲဒီ မိုးမခပင်တွေကို ဒေသခံတွေကတော့ သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုအရ “ဝိညာဉ်ခြံစည်းရိုး’’ […]
အိမ်ရာတွေကို ခုတ်လှဲပစ်နေတာလား အသိုက်အမြုံတွေကို ဖျက်ဆီးပစ်နေတာလား ခိုကိုးရာမဲ့လာတဲ့ သတ္တဝါတွေကိုမြင်ရတော့ ခြေသလုံးအိမ်တိုင်ဆိုတဲ့စကားကို သတိရမိတယ်။ နေ့စဉ်သောက်သုံးနေကျ … ရေ ကိုယ်လက်သန့်စင် ဆေးကြောနေကျ … ရေ မရှိမဖြစ် ” ရေ ” အရင်းမြစ်ထဲကို မသိလိုက်မသိဘာသာ အဆိပ်အတောက်တွေ ပစ်ထည့်နေကြတယ်။ ပြည်ပက လိပ်စာမှားလာတဲ့ ထင်တိုင်းကြဲ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ အထွက်နှုန်းမြင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကြီးတွေ ကူညီသူမဲ့ ဥတုဘေးသင့်တောင်သူတွေနဲ့ … ။ ပြောပြန်ရင်လည်း ချနင်းခံပြည်သူတွေရဲ့ မြေ ရေ လေ မီး ဘေးကင်းလုံခြုံမှုတွေကို တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှ တွေးဆကြံစည် ကြည့်ခဲ့ဖူးဟန်မရှိတဲ့ ပြည်တော်ပြန်များရဲ့ဓနအင်အားဟာ နိုင်ငံရဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ဖြစ်နေတော့တယ်။ ။ ဝန်းရံခ ဓာတ်ပုံ-အင်တာနက်
ဥသြငှက်မွန် တွန်ပါပေါ့လေး။ ပုရစ်ကလေးငယ်တို့ မြသွေး တစ်ထည်ဆင်နှင့် နွေအဝင် သည်စခန်းမှာ လန်းတော့မယ်လေး။ (ဇော်ဂျီ) အိပ်ရာမှ နိုးနိုးခြင်း ပထမဦးဆုံး ကြားလိိုက်ရသည်က ဆွေးဆွေးမြေ့မြေ့ အော်မြည်လိုက်သည့် ဥသြ ငှက်ငယ်တစ်ကောင်၏ တြန္သံ ချိုမြမြကို ဖြစ်သည်။အမှန်အတိုင်း ဝန်ခံရလျှင် “ဥသြ ဥသြ “ဆိုသည့် လွမ်းလွမ်း ဆွေးဆွေး ဆွေးဆွေးမြေ့မြေ့ အော်မြည်သံကလေး၏နောက် စိတ်ထဲသို့ တိုးဝင်ရောက်ရှိလာခဲ့သည်က အေးမြ သည့် အရသာကိုမ်ွ ပြည့်ပြည့်ဝဝ မခံစားရသေးခင် ဆောင်းရာသီက ကုန်ဆုံးတော့မည်လားဟူသည့် မေးခွန်း ပင်ဖြစ်သည်။အမှန်တကယ်ပင် နှင်းမှုန် နှင်းစက်များ၏ လွွှမ်းခြုံဖြန်းပက်ခြင်းကိုမှ နေရာဒေသစုံအောင် မခံစားရ သေးခင် ဆောင်းက နှုတ်ဆက်ကာ ထွက်ခွာသွားတော့မည်လား ၊နွေကကော ကျွန်တော်တို့ရှိရာဆီသို့ တိုးဝင်ေ ရာက်ရှိလာဖို့ရာအတွက်များ စိုင်းပြင်းနေခဲ့ပြီလား။ သေချာသည်က ဥသြဆိုသည့် […]
အညာဒေသမှာ ခုချိန်ဆို ထန်းရည်တွေလှိုင်လှိုင်ပေါပါပြီ။ လူကျဲကျဲနဲ့ သွေ့ခြောက်နေတဲ့ ထန်းတောအလယ်က ထန်းတဲလေးတွေလည်း ချိုတမြမြ ခါးသေလေလဆိုတဲ့ ပုစွန်ဆိတ်ခုန်ပင်ကျရည်လေးတွေနဲ့ စိုစိုပြေပြေ စည်စည်ကားဖြစ်နေပြီပေါ့။ ထန်းသမားတွေလည်း မျက်နှာရွှင် ငွေရွှင်တဲ့ကာလလေးပေါ့။ အညာမွာ ထန်းတောတွေကျဲပါး၊ ထန်းတက်သူတွေနည်းပါးကုန်ပေမယ့် ကိုယ့်ကိုယ့်ရွာ မခွာနိုင်၊ ထန်းသမားအလုပ်ကိုမစွန့်လွတ်နိုင်သူတွေလည်း ရှိနေပါသေးတယ်။ ဘာပဲဖြစ်ဖြစ် ထန်းတက်တယ်၊ ထန်းလှီးတယ်ဆိုတာ ကျွန်တော်တို့မေ့ပစ်လို့မရတဲ့ အညာဒေသရဲ့ သင်္ကေတဖြစ်ပါတယ်။ ဒါကြောင့် ခုလို ထန်းရည်မြိုင်မြိုင်ဝေချိန်မှာ အင်းဝခေတ်ရဲ့ အသည်ဝန်ကြီဖြစ်တဲ့ စာဆိုတော် ဝန်ကြီးပဒေသရာဇာရဲ့ ထန်းတက်သမားတျာချင်းကို ဖော်ပြလိုက်ပါတယ်။ #နွေဦးကာလ မြူထသောခါ နွေဦးကာလ မြူထသောခါ၊ ရင်းထောင်ရင်းဆွဲ ဆောင်မြဲအိုးလွယ်ကာ၊ ဓါးနှီးထက်စွာ ခါးမှာချပ်လျက်၊ ထန်းပွင့်ထန်းခိုင် ရွှန်းမြိုင်မြိုင်၊ ကလိုင်သာလွယ်လို့ တက်သည်နှင့်လေး။ ထန်းပင်ထန်းလက် ထန်းရွက်ကယ်ဝေဝေ၊ စင်အောင်ခုတ်ထစ် နုမျစ်ကယ်ထန်းဦးရေ၊ မယားငယ်ဆွေ ထန်းရေသိမ်းဆည်း၊ […]
မိုးပေါ်က ဒုက္ခက မြေကြီးပေါ်ကို တန်းကျတာပဲ ရာသီဥတုကလည်း ထင်သလိုဖြစ်မလာဘူး မြေကြီးက ရွှေသီးတယ်ငွေသီးတယ်ဆိုတာတွေ ချန်ခဲ့ သူ့စိုက်ခင်းထဲက ဒဏ်ရာနဲ့ ကိုယ့်စိုက်ခင်းထဲက ဒဏ်ရာ ဘယ်သူက ချွေးပိုကျထားရကြောင်း ပြောကြ သက်ပြင်းမောကိုယ်စီနဲ့ ပြိုလဲနေတဲ့ ကမ်ဘာကို ထွန်ယက်ပြုပြင် မျက်ရည်တစ်ဖက် အပြုံးတစ်ဖက် မျက်နှာပိုင်ရှင်တွေဟာ လယ်သမားတွေပဲ ငွေရှင်ကြေးရှင်ဆိုတဲ့ ကောင်တွေကလည်း သူတို့ဆီက ဒုက္ခတွေကိုပဲ လာ လာပေးနေကြတယ် ကိုယ့်ဆီက ဒုက္ခကိုကျ ဘယ်တော့မှ ဈေးကောင်းပေးမဝယ်ကြဘူး ငါတို့ဟာ ကိုယ့်ဆေးနဲ့ကိုယ်မှားထိုးခံရ ငါတို့ဟာ ။ ကိုယ့်ထွန်သွားနဲ့ကိုယ် ခြစ်ကုတ်ခံရ ပဲနဲ့လည်း အရင်းမကြေ နှမ်းနဲ့လည်း အရင်းမကြေ စပါးလည်း ဒီလိုပဲ ကြက်သွန် နေကြာလည်း ဒီလိုပဲ လောကကြီးက ဘယ်တော့မှငါတို့ကို အပျင်းမပြေခဲ့ တချို့က ငွေတွင်းပေါ်တက်ထိုင်နေတဲ့ကောင်တွေလို့ ပြောကြတယ် […]
– ရင်အုံပေါ်မှာ အီကွေတာ ကခုန် ကျောရိုးထဲ ၀င်ရိုးစွန်း ပုန်းနေတဲ့မြို့။ မန္တလေးကို စာဖွဲ့တဲ့ ကစ်ပလင်း မသိ ပုဂံကို စာဖွဲ့တဲ့ ဇော်ဂျီ မသိတဲ့ ငါ့မြို့လေ။ – မီးလောင်ပြင်ထဲက မီးသွေးထက်၀က်အိမ်တိုင်တွေလို မိုးခေါင် ဆိုက်ကပ်တဲ့ခါ မြေမှာဒူးထောက် ကောင်းကင်ကို တိုင်တည်တဲ့ ကမ်ဘာဦး လူသားတွေလို မြို့ရိုး တံတိုင်းပျက်တွေနဲ့ ငါ့မြို့၊ သားမြတ်ပုံ တောင်မြေမို့မို့တွေအောက်မှာ ရာဇ၀င်နို့ရည်တွေ စမ်းဖြစ်နေတဲ့မြို့၊ ၁၈ ရာစု တီကောင်တွေ ကျောက်ဖြစ်ရုပ်ကြွင်းဖြစ်နေတဲ့မြို့၊ ငါ့မြို့လေ ငါ့မြို့အစစ်ပါ။ – ဓနိရည်ပေါတယ် ခြင်ပေါတယ် ဆင်းတုတော် အကျိုးအပဲ့တွေ ပေါတယ် စေတီပျက် ပုထိုးပျက်တွေ ပေါတယ် သဇင်ဥတွေ ရှားလွန်းပြီ ကြိုးကြာတွေ ပြုန်းလုပြီ ဂျပန်စာလို အင်တင်နာတွေ ပိုလာရဲ့ […]
ကမ္ဘာမှာ နှင်းတွေ ရေခဲတွေ ဖုံးလွှမ်းတဲ့ဒေသကို ပိုင်ဆိုင်ထားတဲ့နိုင်ငံတွေ အတော်များများရှိပါတယ် အဲဒီလိုနိုင်ငံတွေထဲမှာ မြန်မာနိုင်ငံလည်းအပါအဝင်ပါပဲ။ PhotoCredit-DVB
