သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး.. သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး တဲ့။ အခုနောက်ပိုင်းကာလတွေ မှာ ပညာတတ်အသိုင်းအဝိုင်း၊ NGO အသိုင်းအဝိုင်း၊ CSO အသိုင်းအဝိုင်းတွေကြား ပေါ်ပြူလာဖြစ်နေလာတဲ့ စကားစုတစ်ခု။ ဒီစကားစုဟာ အခုမှ ကောက်ခါငင်ခါ ထပေါ်လာတဲ့ စကားစုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် မှာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာမှုကြောင့် ကမ္ဘာကြီးဟာ ရေရှည်ရပ်တည်ဖို့ စိုးရိမ်စရာ အနေ အထားနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကြေညာခဲ့တယ်။ အဲဒါတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့အတွက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းရမယ်လို့လည်း အကြံပြုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဟာ ကမ္ဘာမှာ ခေတ်စားလာခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတော်အစိုးရ အပါ အဝင် ပညာရှင်တွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဘက်စုံထောင်စုံ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း NGO အချို့က သစ်ပင်စိုက်တာ၊ အမှိုက်ကောက်တာ၊ […]

ရခိုင်ရိုးမနဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး မြန်အောင်မြို့နယ်မှာဆင်မုဆိုးအန္တရာယ်ကနေတိမ်းရှောင်လာတဲ့ တောဆင်ရိုင်းသုံးကောင်ဟာလူနေကျေးရွာတွေအနီးသို့ရောက်ရှိလာတဲ့အတွက်ဆင်နဲ့လူပဋိပက္ခမဖြစ်စေရေးသစ်တောနဲ့ရဲတပ်ဖွဲ့ကလိုက်လံထိန်းသိမ်းနေရကြောင်း နိုဝင်ဘာ ၂ ရက်ထုတ် သတင်းစာတွေမှာဖတ်လိုက်ရပါတယ်။ သတင်းတွေအရတော့ မြန်အောင်မြို့နယ် မျှင်ဝါးတောင်၊ အင်းကွယ်နဲ့ ခတ္ထိယကျေးရွာတွေအနီးသို့ နိုဝင်ဘာ ၁ ရက်နေ့လယ်မှစပြီးတောဆင်ရိုင်းသုံးကောင် ရောက်ရှိလာတဲ့အတွက် ဌာနဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူတွေနဲ့ ကျေးရွာသားတွေကခြောက်လှန့်မောင်းထုတ်နေရတယ်လို့ သိရပါတယ်။ လွန်ခဲ့သော၁ဝရက်ခန့်ကတည်းက မြန်အောင်မြို့နယ်နဲ့ဆက်စပ်နေတဲ့ အင်္ဂပူမြို့နယ်ရှိကျေးရွာအချို့သို့တောဆင်ရိုင်းငါးကောင်ရောက်လာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပြီးဒေသခံတွေကမောင်းထုတ်သဖြင့် မြန်အောင်မြို့နယ်သို့ရောက်လာကြောင်း၊ သုံးကောင်သာတွေ့ရပြီးနှစ်ကောင်ပျောက်ဆုံးနေကြောင်းလည်းဒေသခံတွေကပြောနေ ကြပါတယ်။ အခုနောက်ပိုင်းကာလတွေမှာတောဆင်ရိုင်းတွေဟာလူနေကျေးရွာတွေ အနီးရောက်ရှိလာပြီးစိုက်ခင်းတွေကိုဖျက်ဆီးခြင်း၊ လူကိုရန်မူခြင်းတွေ မကြာခဏ ဖြစ်ပေါ်လာတာကိုတွေ့ရတယ်။ အချို့ဖြစ်စဉ်တွေမှာလူသေဆုံးခြင်း၊ ထိခိုက်ဒဏ်ရာရရှိခြင်းတွေရှိခဲ့ပြီးလူနေအိမ်တွေကိုပါ စွန့်ခွာရွှေ့ပြောင်းရတဲ့အထိ ဖြစ်ပွားခဲ့ရတယ်။ အဲဒီဖြစ်စဉ်တွေနဲ့ပတ်သက်ပြီးသုံးသပ်ချက်တွေ အမျိုးမျိုးရှိခဲ့တယ်။ အဓိကကတော့ လမ်းသစ်ဖောက်၊ ရေလှောင်တမံဆောက်၊ သစ်ထုတ်အစရှိတဲ့ လူတွေကြောင့် ဖြစ်ပေါ်လာတဲ့သစ်တောပြုန်းတီးမှု များလာတယ်။ အဲဒီအခါမှာဆင်တွေအတွက် တောတွင်းအစာရေစာရှားပါးလာပြီးစားကျက်မြေအသစ်ရှိရာစပါးခင်းတွေဆီကိုရောက်လာတော့တာပါပဲ။ ဒီအတွက် တောပြုန်းတီးမှုကတောဆင်ရိုင်းတွေအတွက်ခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခုဖြစ်နေခဲ့ပြီလို့ ဆိုရမလိုပါပဲ။နောက်ပြီးတောပြုန်းလို့ စားကျက်ပျောက်၊ နေစရာပျောက်နေတဲ့ ဆင်တွေကိုဆင်မုဆိုးတွေကအလွတ်မပေးဘဲလိုက်လံဖမ်းဆီးတာတွေလည်းတစ်နှစ်ထက်တစ်နှစ် များလာခဲ့တယ်။ ဒါကြောင့် နိုဝင်ဘာ […]

7.2.2020 မှာ သရက်မြို့နယ် ကျောင်းကျန်းမာရေး အစီအစဉ်ဖြင့် ဂုမ္မဏီဆိုသည့်ရွာလေးဆီ ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ရွာလေးဆိုပေမယ့် အိမ်ခြေ ၂၀၀ ကျော်ကျော် ရှိသည့် ရွာလေး။ ဒီပမာဏသည် ဒီနယ်အတွက်တော့ ရွာလေးမဟုတ်။ ရွာကြီးဖြစ်သည်။ သရက်မြို့နယ်သည် ပထဝီအနေအထားအရ မြေပြန့် နည်း၍ တောထူသည်။ တောင်ထပ်သည်။ မိုးရွာလျှင် ရွှံ့ကပ်သည်။ လမ်းချော်သည်။ မိုးကုန်ပြန်တော့ ဖုန်ထူသည်။ လမ်းချိုင့်သည်။ ရွာစုလေးတွေများ၍ ရွာချင်းဆက် ဝေးကြသည်။ အိမ်ခြေ ၃၀၊ ၄ဝသာရှိသည့်ရွာများ ဒုနဲ့ဒေးရှိသည်။ အိမ်ခြေ (၁၀၀)ဆိုလျှင် ရွာက ကြီးသည်ဟု ဒေသခံများကိုယ်တိုင် သတ်မှတ်ကြသည်။ ခု ဂုမ္မဏီဆိုသည့် ရွာသည် အိမ်ခြေ ၂ဝဝကျော်၊ လူဦးရေ ၉ဝဝကျော်ရှိသော ရွာဖြစ်သောကြောင့် ထိုရွာသည် ရွာကြီးသာ ဖြစ်ပါသည်။ ထိုရွာလေးသို့ သွားဖို့ […]

မိုးယွန်းကြီးအင်း ရေတိမ်ဒေသမှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံးသော ရမ်ဆာဒေသဖြစ်ပြီး၊ ရမ်ဆာကွန်ဗင်းရှင်းက ၂၀၀၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ၊ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ရမ်ဆာဒေသအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ မိုးယွန်းကြီးအင်းမှာ ၁၀၃၅၉ ဟက်တာကျယ်ဝန်းတဲ့ ကုန်းတွင်းရေတိမ်ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ ရှားပါးငှက်မျိုးစိတ်များ၊ ရှားပါးလိပ်မျိုးစိတ်များ၊ ဆောင်းခိုရေငှက်များ အကောင်ဦးရေ မြောက်မြားစွာ မှီခိုကျက်စားနိုင်တဲ့ နေရာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ Wild Wings Group အဖွဲ့ဟာ ဟိုယခင်ကဆိုလျှင် နှစ်စဉ် ဖေဖော်ဝါရီလထဲမှာ မိုးယွန်းကြီးအင်းသို့ ဆောင်းခိုရေငှက်များအား ဓာတ်ပုံရိုက်ကူးရန် သွားရောက်လေ့ရှိပါတယ်။ အင်းထဲမှာ ကျက်စားနေကြတဲ့ ဘဲအုပ်စုတွေ၊ ရေငှက်တွေကို လှေဖြင့် လိုက်လံရှာဖွေ မှတ်တမ်းတင်ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အများဆုံးတွေ့ရတတ်တာက ဘဲမြီးသွယ်(Northern Pintail) မ်ား ဖြစ်ပြီး၊ အခြားဘဲမျိုးစိတ်များဖြစ်သော စစ္စလီ (Lesser […]

ငှက်တို့ဝဲပျံ တေးဆိုသံ ထာဝစဉ် တည်တံ့ဖို့ ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်းစို့ “Sing, Fly, Soar-Like a Bird!” နှစ်စဉ်ကျင်းပသည့်ကမ္ဘာ့ဆောင်းခိုငှက်များနေ့ တစ်ပတ်လည်လာပြန်သည်။ ၂၀၂၁ခုနှစ်၊ ကမ်ဘာ့ဆောင်းခိုငှက်များနေ့ကို မေလ(၈)ရက်နေ့နှင့် အောက်တိုဘာလ (၉)ရက်နေ့ (စနေနေ့) နေ့များတွင် ငှက်တို့ဝဲပျံ၊ တေးဆိုသံ ထာဝစဉ်တည်တံ့ဖို့ ဝိုင်းဝန်းထိန်းသိမ်းစို့ ဆောင်ပုဒ်အတိုင်း ငှက်တို့၏ အသံနှင့် ပျံသန်းမှုဖြစ်စဉ်ကို အာရုံစူးစိုက်ကာ ကမ္ဘာအနှံ့ အသက်အရွယ်မရွေး ကမ္ဘာသူ ကမ္ဘာသားအားလုံး ဆောင်းခိုငှက်ထိန်းသိမ်းရေး လှုပ်ရှားမှုပွဲ ပါဝင်ဆင်နွှဲကာ ငှက်များ ရှင်သန်ရေးအတွက် စုပေါင်း၍ ငှက်နှင့် ငှက်စားကျက်ဒေသများ ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ရေးကို ကမ္ဘာတဝန်း ကြိုးပမ်းအားထုတ် လုပ်ဆောင်ရန် တိုက်တွန်းနှိုးဆော်ခြင်း ဖြစ်သည်။ တိရစ္ဆာန်များ နေရာဒေသတစ်ခုမှ တစ္ခုသို့ ရွှေ့ပြောင်းသွားလာ ကျက်စားခြင်းကို ဆောင်းခိုခြင်း (သို့မဟုတ်) ရာသီအလိုက် ဒေသရွှေ့ပြောင်းကျက်စားခြင်း […]

ကချင်ပြည်နယ် ပူတာအိုခရိုင် ရေခဲတောင်တွေရှိတဲ့ဒေသနဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ကျက်စားတယ်။ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ မြန်မာတစ်နိုင်ငံမှာပဲရှိတယ်။ ဘေးက တရုတ် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှာတော့ ပိုပေါတယ်။ ပုံမွန္ကတော့ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက် ပေတစ်သောင်းကျော်နဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ကျက်စားပြီး အေးတဲ့ အချိန်ကျရင် ပေ ၅၀၀၀ ထိ ဆင်းတယ်။ သင်းကွဲတွေဟာ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် ပေ၂၅၀၀ ထိ လမ်းမှားပြီး ဆင်းလာတာမျိုးလည်း ရှိတယ်လို့သိရပါတယ်။ လူကို ရန်မူတာမျိုးတော့ မရှိပါဘူး။ တောင်ကြောတွေမှာ ထိပ်တိုက်တွေရင်တော့ ရွေးစရာလမ်းမရှိရင် ပြေးတိုက်ခွေ့ခံရပြီး သေဆုံးတာမျိုးတော့ ရှိခဲ့တယ်။ အနံ့ခံအရမ်းကောင်းတယ်။ ဥပဒေမှာတော့ လုံးဝကာကွယ်ထားတဲ့ တိရစ္ဆာန်ဖြစ်ပါတယ်။ ဒေသခံတွေကတော့ သားမင်းဦးချိုကို အိမ်မှာ ခိျတ်ထားရင် မီးမလောင်ဘူး။ ရေမှာ စိမ်လိုက်ရင် မိုးရွာတယ်လို့ အယူရှိကြတယ်။ ၂ ကောင်၊ ၃ ကောင်၊ […]

စက်တင်ဘာလ ၁၈ ရက်ဟာ ကမ္ဘာ့ဝါးအထိမ်းအမှတ်နေ့ ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီနေ့က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ၀ိဇ္ဇာခန်းမမှာ ကမ္ဘာ့ဝါးအထိမ်းအမှတ်နေ့ အခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့တယ်။ ပြည်တွင်းမှာရှိ ဝါးစိုက်ပျိုးသူတွေ၊ ဝါးလုပ်ငန်းရှင်တွေ၊ ဝါးလက်မှု ပညာရှင်တွေအပါအဝင် ၀ါးချစ်သူတွေ ဆုံစည်းကြပြီး ၀ါးနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသိ ပညာဗဟုသုတတွေ ပြောကြ။ ၀ါးနဲ့လုပ်ထားတဲ့ အသုံးအဆောင်ပစ္စည်းတွေ ခင်းကျင်းပြသကြ။ ၀ါးတွေကို ထိန်း သိမ်းဖို့၊ ပြန်လည်ပျိုးထောင်ဖို့ သတိပေး တိုက်တွန်းကြနဲ့ မနက်ပိုင်းကနေ ညနေပိုင်းအထိ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ် ၀ိဇ္ဇာခန်းမဆောင်မှာ ၀ါးရနံ့တွေ သင်းခဲ့ပေါ့။ သူတို့ အားလုံး ကိုယ့်အဓိပ္ပာယ်နဲ့ကိုယ်၊ ကိုယ့်မျှော်လင့်ချက်နဲ့ကိုယ် တက်ကြွစွာ လောင်ကျွမ်းခဲ့ကြတယ်။ အနာဂတ် မြန်မာနိုင်ငံမှာ ၀ါးပင်တွေနဲ့ စိမ်းလန်းစိုပြည်ပြီး ၀ါးပင်တွေ ကြောင့်ပဲ စားဝတ်နေရေးတွေ အဆင်ပြေကြတော့မယ်လေ။ အဲဒီမြင်ကွင်းကို ကြည့်ပြီး ကျွန်တော် ပီတိဖြစ်နေမိ […]

(၁) သစ်တော သစ်ပင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့ အသံဗလံတွေ ဒီနှစ်မှာမှ ပိုမို ကျယ်လောင်လာသလားလို့။ “သစ်ပင် တွေ စိုက်ကြပါ။ ရှင်အောင် စိုက်ကြပါ။ သစ်ပင်တွေကို ကာကွယ်ကြပါ။ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်ကြပါ” စသဖြင့် တိုက်တွန်းစကားတွေ။ “သစ်ပင်စိုက်ပါ” စတေကာ ကမ်ပိန်းတွေဟာ မြို့အများစုကနေ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး ပျံ့နှံ့ ခဲ့တယ်။ လမ်းနဲ့မလွတ်လို့ အခုတ်ခံရတော့မယ့် သစ်ပင်ကြီးတွေကို ကာကွယ်ကြတဲ့ သစ်ပင်ချစ်သူများ အဖွဲ့ တွေ၊ ကမ္ဘာမြေ စိမ်းလန်အောင်၊ အပူဒဏ်တွေ လျော့ကျအောင်၊ လေထုညစ်ညမ်းမှု လျော့ကျအောင် အပါအဝင် ရည်ရွယ်ချက်မျိုးစုံနဲ့ သစ်ပင်စိုက်ဖို့နှိုးဆော်နေတဲ့၊ သစ်ပင်စိုက်နေတဲ့ အဖွဲ့တွေလည်း တိုးပွားလာခဲ့တယ်။ ပခုက္ကူမြို့ လမ်းချဲ့ထွင်တဲ့လုပ်ငန်းမှာ မလွတ်တဲ့ သစ်ပင်ကြီးတွေကို သက်ဆိုင်ရာတာဝန်ရှိသူတွေက ခုတ်ပစ်ဖို့ လုပ်ပါတယ်။ အဲဒီမှာ ဒေသခံ သစ်ပင်ချစ်သူများအဖွဲ့က နည်းလမ်းအမျိုးမျိုးနဲ့ တားဆီးကာကွယ်ခဲ့တဲ့ […]