စိတ်အပန်း​ဖြေ ခရီးထွက်ရင်း ဇီဝမျိုးကွဲ ထိန်းသိမ်း​ရေး မှာ ပါဝင်ကူညီလို့ ရတယ်

အ​မေရိကားနိုင်ငံ အနှံ့မှာ ​နွေဦး​​ပေါက်ချိန်ဆို Outdoor Recreation အပြင်ထွက်ရတာ နှစ်သက်တဲ့သူ​တွေက လွင်ပြင် ​တွေ ​တော ​တွေ ​တောင်​တွေ မြင်ကွင်း​ကောင်းတဲ့ ​​နေရာ​တွေ လမ်း​လျှောက်ထွက်ရင်း ​ကောင်းကင်မှာ ဖြတ်သန်းပျံလွှားတဲ့ ငှက်​တွေ ​စောင့်ကြည့်ခြင်းဖြင့် စိတ်အ​ပန်း​ဖြေစရာ ရှာကြတဲ့ အ​လေ့အထ ရှိပါတယ် ​Autumn ဆောင်းရာသီဝင်စအချိန်မှာ ​ရာသီဥတု​အေးတဲ့ ​မြောက်ဝင်ရိုးစွန်း နဲ့ နီးတဲ့ က​နေဒါနိုင်ငံဘက်က ငှက်​တွေက ရာသီဥတုသက်သာတဲ့ အ​မေရိကန်ပြည်​ထောင်စု​တောင်ပိုင်း မက္ကဆီကို နှင့် အ​မေရိကအလယ်ပိုင်း ​ဒေသ ​တွေမှာ လာ​ရောက် ​ဆောင်းခို​လေ့ ရှိကြတယ် (မြန်မာနိုင်ငံ မှာဆို ရုရှား အစရှိတဲ့ ​ဒေသက ငှက်​တွေ လာ​ရောက်​ဆောင်းခိုတယ်) ​Spring နွေဦး​ပေါက်ပြီဆို ဌာ​နေ ကို ပြန်ကြတယ် ​နွေဦး နဲ့ […]

သစ်ပုပ်ပင်ကြီး အသက်ကြီးပြီ

မနှစ်က သတင်းစာတစ်စောင်မှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ထဲက သစ်ပုပ်ပင်ကြီးနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သတင်း တစ်ပုဒ်ကို ဖတ်လိုက်မိတယ်။ အဲဒါကတော့ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ရဲ့အထင်ကရ အမှတ်အသား တစ်ခုဖြစ်တဲ့ သစ်ပုပ်ပင်ကြီးကို အပြာရောင် ကမ္ပည်းပြား တပ်ဆင်တဲ့ သတင်းပဲဖြစ်တယ်။ ရန်ကုန် မြို့ပြ အမွေအနှစ်အဖြစ် အပြာရောင်ကမ္ပည်းပြားကို ၂၀၁၄ ခုနှစ်ကစတင်ပြီး မြို့တော်ခန်းမကို စတင် တပ်ဆင်ခဲ့တယ်။ အပြာရောင်ကမ္ပည်းပြား တပ်ဆင်တာကို ရန်ကုန်မြို့တော် စည်ပင်သာယာရေး ကော်မတီရဲ့ ကူညီအားပေးမှု၊ အလှူရှင်တွေရဲ့ ငွေကြေးမတည်မှုတို့နဲ့ ရန်ကုန်မြို့ပြ အမွေအနှစ် ထိန်းသိမ်း စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့( YHT )က တာဝန်ယူဆောင်ရွက်တာ ဖြစ်တယ်။ ၃၂ ခုမြောက် အပြာရောင်ကမ္ပည်းပြားကို ၆.၉.၂၀၁၉ နေ့က ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကြီးရဲ့ သိပ္ပံဆောင်အနီးမှာရှိတဲ့ သစ်ပုပ်ပင်ကြီးကို တပ်ဆင်ခဲ့တယ်လို့ သိရတယ်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ်မှာ ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်ကို စတင်ဖွင့်လှစ်ခဲ့တာဆိုတော့ […]

ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးလုပ်ရင်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းပါ

တောင်ကိုရီးယားသည် တောင်ကုန်းတောင်တန်း ပေါများသည့် နိုင်ငံဖြစ်ကာမြေပြန့်လွင်ပြင် ရှားပါး သည်။ ဆိုးလ်မြို့အတွင်း၌ပင် အတော်အတန်မြင့်သည့် တောင်များကိုတွေ့ရသည်။ သစ်တောသစ်ပင် ပေါက်ရောက် ရန် ခက်ခဲသောကျောက်တောင်များလည်းပါဝင်သည်။ သို့သော် ရောက်ရှိခဲ့သည့်နေရာတော်တော်များများတွင် သစ်တောသစ်ပင်များကိုအလေးပေးထိန်းသိမ်းထားကြောင်းတွေ့ခဲ့ရသည်။ တည်းခိုခဲ့ရသည့် ဟိုတယ် ပေါ်မှ ကြည့်ပါကနေရာတိုင်းတွင် သစ်ပင်များဖြင့် စိမ်းစိုနေသောမြင်ကွင်းများကိုသာ မြင်ခဲ့ရသည်။ လူသွားလမ်းများပေါ်၌ပင် ပေါက်ရောက်နေသောသစ်ပင်များကိုပင် အလေးပေးထိန်းသိမ်းထားကြောင်းတွေ့ရသည်။ အဝေးပြေးလမ်းများတွင်သာမက မြို့တွင်းလမ်းများဖောက်လုပ်ရာတွင်လည်းတောင်များကို ဖြိုချခြင်းမျိုးမလုပ် ဘဲတောင်အောက်မှ လိုဏ်ခေါင်းတည်ဆောက်ပြီးဖောက်လုပ်ထားသည်။ ပြန်လည်ရရှိရန်မလွယ်ကူသောသဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကိုဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု၏ တောင်းဆိုမှုကြောင့် မပျက်စီးအောင် နည်းလမ်းရှာဖြေရှင်းခြင်းဟုဆိုရမည် ထင်သည်။ လူနေအိမ်များတည်ဆောက်ရာတွင်လည်းတောင်များကိုမဖြိုဘဲတောင်စောင်းများတွင် အဆင်ပြေအောင် ဆောက်လုပ်ထားကြသည်။ နေရာအချို့ဆိုလျှင် တောင်စောင်းအတိုင်းကားဖြင့်တက်သွားရပြီးလမ်းကိုလည်းအုတ်ကြွပ်များဖြင့် ခင်းထားသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ဥရောပမြို့တစ်မြို့သို့ ရောက်သွားသည့်အလားခံစားခဲ့ရသည်။ တက်ရောက်ခဲ့ရသည့်မီဒီယာဖိုရမ်သို့ လာရောက်ဟောပြောခဲ့သည့် ဆိုးလ်မြို့ရှိတက္ကသိုလ်မှ ပါမောက္ခတစ်ဦးကတောင်ကိုရီးယား၏ ဦးစားပေးရည်မှန်းချက်များထဲတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးနှင့်ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှုလျော့ကျရေးများပါဝင်ကြောင်းပြောပြသည်။ သစ်ပင်ပေါက်ရန် ခက်ခဲသောကျောက်တောင်များ၌ပင် မြေဆီလွှာဖြစ်ပေါ်လာအောင် ဖန်တီးကာသစ်ပင်စိုက်ကြကြောင်းရှင်းပြသည်။ ၄င်းက […]

တောင်များကို ကာကွယ်ကြရအောင်

ပြီးခဲ့တဲ့ ဒီဇင်ဘာ ၁၁ ရက်နေ့ဟာ နိုင်ငံတကာ တောင်တန်းနေ့ (International Mountain Day) ဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာမှာ အထိမ်းအမှတ်နေ့တွေ အများကြီးရှိတဲ့အထဲက နိုင်ငံတကာ တောင်တန်းများနေ့ကတော့ ယိုယွင်းနေတဲ့ ကမ္ဘာမြေကြီးနဲ့ ပျက်စီးနေတဲ့ သဘာဝရင်းမြစ်တွေကို ကာကွယ်ပေးနိုင်ဖို့အတွက် မဖြစ်မနေရှိနေသင့်တဲ့ ကျွန်တော်တို့အားလုံး အလေးထားသင့်တဲ့ နေ့တစ်နေ့ဖြစ်ပါတယ်။ နိုင်ငံတကာတောင်တန်းနေ့ကို ကမ္ဘာတဝှမ်းမှာရှိတဲ့ တောင်တန်းတွေကို မှီခိုနေရတဲ့ ကမ္ဘာ့လူသားအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် အသိပညာမြှင့်တင်နိုင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်နဲ့ နှစ်စဉ်ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ဒီလို ကျင်းပရာမှာလည်း တစ်နှစ်မှာ အဓိကခေါင်းစဉ်တစ်ခုနဲ့ ကျင်းပခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီနှစ် ၂၀၂၁ မှာ Biodiversity ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်နဲ့ ကမ္ဘာ့တောင်တန်များနေ့ကို ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလမှာ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေညီလာခံ ဆုံးဖြတ်ချက် ၅၇/၂၄၅ မွ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ […]

မိန်းမလှကျွန်း

ဗြုံးမွှေးကျွန်း ဖရီဒါရုံးရှေ့ရှိ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်သည် ငြိမ်သက်လျက်ရှိ၏။ အချိန်ကား နံနက် (၅) နာရီခွဲ။ ဇူလိုင်လ မိုးရာသီဖြစ်၍ ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခုလုံး အုံ့ဆိုင်းနေပြီး အရှေ့အရပ်ဆီမှ နေရောင်ဖျော့ဖျော့လေးကိုသာ လှမ်းမြင်နေရ၏။ ပင်လယ်ဘက်မှတိုက်ခတ်လာသော လေအေးကလေးကလည်း နံနက်ခင်းကို လတ်ဆတ်နေအောင် အားဖြည့်သကဲ့သို့ရှိနေ၏။ ကျွန်ုပ်လည်း ရုံးရှေ့ကွက်ပျစ်ပေါ်တွင် ထွေရာလေးပါးကိုစဉ်းစားရင်း အတွေးနယ်ချဲ့နေစဉ် ရုတ်တရက် ခေါ်သံတစ်ခုကြောင့် အတွေးတို့သည် လွင့်စင်ကွယ်ပျောက်ကုန်၏။ ကိုမျိုးမြင့်။ ။ ‘ကျော်မျိုးလွင်ရေ … မနက်စာ ထမင်းကြော် ရပြီဟေ့။ စားရအောင် လာခဲ့တော့။’ ကျွန်ုပ်။ ။ ‘ဟုတ် အကို … လာပါပြီ။’ ကျွန်ုပ် ထမင်းစားပွဲဝိုင်းတွင် ထိုင်လိုက်မိသည်နှင့် … ကိုမျိုးမြင့်။ ။ ‘မနက်ခင်းလေးမို့ ရုံးရှေ့ပင်လယ်ရေဟာ ငြိမ်နေတာ။ အခုတောင် ပင်လယ်ဘက်ကနေ ဒီရေ […]

မြစ်တွေကို လူတွေလို သဘောထားပြီး ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ကြပါ

“ မြစ်တွေမှာ အသက်ရှိတယ်။ ဒီရေအတက်အကျ လုပ်ရင်း သူတို့ အသက်ရှူနေကြရတယ်။ သူတို့ဟာ ပုံမှန်အတိုင်း ကျန်းကျန်းမာမာ စီးဆင်းရင်း လူတွေကို ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင် အထောက်အကူ ပြုနေကြတယ်။ အခုနောက်ပိုင်း လူတွေက မြစ်တွေ ညစ်ညမ်းအောင်၊ ရေစီးရေလာ ပျက်စီးအောင် လုပ်ကြတော့ မြစ်တွေ ခမျာ အသက်ကို ပုံမှန် မရှူနိုင်ကြတော့ဘူး။ အသက်ရှူကျပ်နေကြရတယ်။ ရှေ့ဆက် ရှင်သန်ဖို့ ခက်ခဲနေကြရတယ်။ အဲဒါကို အသိဉာဏ် ရှိသူတိုင်း စာနာနားလည်ဖို့ လိုပါတယ်” အတိအကျမဟုတ်ပေမယ့် အဲဒါနဲ့ အဓိပ္ပာယ် တူညီတဲ့ စကားတွေကို စာရေးသူ သတင်းထောက်ဘဝက သစ်တောပညာရှင် ဦးအုန်းဆီက ကြားခဲ့ရတာပါ။ အခု သစ်တောပညာရှင် ဦးအုန်း (စာရေးသူကတော့ အဘ တစ်ယောက်လို ချစ်ခင်လို့ အဘလို့ ခေါ်ပါတယ်) […]

အညာနဲ့ ထန်း အိုးစားမကွဲစေချင်ပါ

နွေဦးကာလ မြူထသောခါ ရင်းထောင်ရင်းဆွဲ ဆောင်မြဲအိုးလွယ်ကာ ဓားနှီးထက်စွာ၊ ခါးမှာချပ်လျက် ထန်းပွင့်ထန်းခိုင်၊ ရွှန်းမြိုင်မြိုင် ကလိုင်သာလွယ်လို့ တက်သည်နှင့်လေး။ ဝန်ကြီးပဒေသရာဇာရေး တဲ့ ‘နွေဦးကာလ မြူထသောခါ’ တျာချင်းကဗျာရဲ့ နိဒါန်းအပိုဒ် လေး ဖြစ်ပါတယ်။ ရွှေလက်ဟာ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသမှာ ကြီးပြင်း ခဲ့ရပေမယ့် အဲဒီကဗျာလေး ကြောင့် အညာဒေသနဲ့ ထန်းတောနဲ့ ထန်းတက်သမားမိသားစုနဲ့ စိတ်ထဲမှာ အလိုလိုရင်းနှီးကျွမ်း ဝင်ခဲ့ရတယ်။ အညာဒေသလို့ဆို လိုက်တာနဲ့ ထန်းပင်ထန်းတောကြီးတွေ၊ ထန်းတက်သမား မိသားစုဘဝတွေကို စိတ်အာရုံမှာ အလိုလိုမြင်ယောင်လာတဲ့ အထိ အဲဒီတျာချင်းကဗျာလေးက အ စွမ်းထက်လှပါတယ်။ အဲဒီကဗျာ ကြောင့်ပဲ နောက်ပိုင်းကာလတွေ မှာ အလုပ်တာဝန်တွေနဲ့ အညာဒေသရောက်တဲ့အခါမှာလည်း ထန်းပင်၊ ထန်းတောကြီးတွေဆီ အရောက်သွားခဲ့ တယ်။ ထန်းပင်ကျရည်ကို သောက်၊ ပဲကြီးလှော် နဲ့ […]

ဖက်ဒရယ် သယံဇာတအုပ်ချုပ်မှုစနစ် (Resource Federalism) အောင်မြင်ဖို့ သစ်တော၊ သစ်ပင်စိုက်ကြစို့

ကောလင်းမြို့နယ်တွင်းရှိ ကျွန်တော့်ဇာတိမြေ နယ်အစွန်အဖျားရွာကလေးသို့ မရောက်ဖြစ်သည်မှာ (၄)နှစ်နီးပါးခန့် ရှိခဲ့ပေပြီ။ ယခုနှစ်ဆန်းပိုင်းတွင်ကား ကိုဗစ်ရောဂါအပြင် အရေးအခင်းကာလကြောင့် ကျွန်တော်အိမ်ပြန်ဖြစ်ခဲ့သည်။ မကြာမြင့်သောနှစ်ကာလများအတွင်း ကောလင်းမြို့နယ် အနောက်ဘက်ခြမ်း၏ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုများကို မြင်တွေ့ရသောကြောင့် ကျွန်တော်ဝမ်းသာမဆုံးရှိလှသည်။ လွန်ခဲ့သည့် (၁၀) နှစ်ခန့်က ကောလင်း-ရွာဘက်လမ်းသည် အလွန်ဆိုးရွားသည်။ ယခုဆိုလျှင် သုံးပုံတစ်ပုံခန့် ကတ္တရာလမ်းခင်းပြီးပေပြီ။ လျှပ်စစ်မီးလည်း မြို့နယ်အနောက်ဘက်ခြမ်း ရွာအတော်များများ လင်းနေပြီဖြစ်သည်။ သို့သော် ကျွန်တော်စိတ်မကောင်းဖြစ်မိသည်မှာကား လမ်းမကြီးတစ်လျှောက်ရှိ တောဧရိယာအမြောက်အများမှာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ်သို့ ပြောင်းလဲနေပေပြီ။ တစ်ရွာနှင့် တစ်ရွာအကြား အင်တိုင်းတောများမှာ ခပ်ကျဲကျဲသာကျန်တော့သည်။ အရိပ်အာဝါသကောင်းသော အချို့အပင်ကြီးများလည်း မရှိတော့ပြီ။ ကျွန်တော့်ဘိုးဘွားများလက်ထက်က ကောလင်းမြို့သို့ ‌ခြေလျင်၊ လှည်း၊ စက်ဘီးတို့ဖြင့် သွားခဲ့ကြရသည်။ ထိုခေတ်က ကောလင်းနှင့်ရွာဘက်ကို နေချင်းပြန်ဖို့ မလွယ်လှပေ။ ခမောက်တောင်ကွင်းမရောက်ခင် လမ်းခုလတ်တွင်ကား ‘လှံထိုးသရက်ပင်’ဟုခေါ်သော သရက်ပင်အကြီးကြီးတစ်ပင်ရှိခဲ့သည်ဟု […]

ပန်းရည်စုပ်-Purple Sunbird(Cynniris asiaticus)

ပန်းရည်စုပ်ငှက်ကို အီရန် အိန္ဒိယတိုက်ငယ် အနောက်မြောက်ယူနန် နဲ့ အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံတွေမှာ ဌာနေငှက်အနေနဲ့ တွေ့နှိင်ပါတယ်။မြေပြန့်ဒေသတွေမှာ အတွေ့ရများပြီး အိန္ဒိယမှာတော့ မီတာ ၂၄၀၀ အမြင့်ရှိတဲ့ ဒေသတွေအထိ တွေ့ရတယ်လို့ သိရပါတယ်။မြန်မာမှာတော့ အလယ်ပိုင်း မြေပြန့်ဒေသတွေမှာ အတွေ့ရများပြီး တောင်ပေါ်ဒေသတွေဖြစ်တဲ့ ပြင်ဦးလွင်၊ နောင်ချို၊ ကလောနဲ့ တောင်ကြီးဝန်းကျင်တွေမှာ အနည်းငယ်တွေ့ရပါတယ်။မြန်မာမြောက်ပိုင်းနဲ့ တောင်ပိုင်းဒေသတွေမှာတော့ ရွိမရွိမသိရေသးပါ။ ပန်းဝတ်ရည်နဲ့ ပိုးကောင်ကလေးများဟာ သူတို့ရဲ့ အဓိကအစာ ဖြစ်ပါတယ်။ပိုးကောင်ကလေးများကိုတော့ သားပေါက်ချိန်မှာ ငှက်ငယ်ကလေးတွေကို ကြွေးကြပါတယ်။အရွယ်သေးငယ်ခြင်းနဲ့ ပန်းပွင့်နားမှာ အတောင်ခတ်ပြီး ရပ်နေတတ်တာကြောင့် အမေရိကတိုက်မှာပဲတွေ့ရတဲ့ ပိတုံးငှက်(Hummingbird)နဲ့ ဆင်သလိုရှိပေမဲ့ ပန်းရည်စုပ်က ပန်းပွင့်အခြေမှာနားပြီး ဝတ်ရည်စုပ်ပါတယ်။ပိတုံးငှက်ကတော့ အတောင်ခတ်ယင်း ရပ်ပြီး ဝတ်ရည်စုပ်တတ်တဲ့ သဘာဝရှိတာကြောင့် မတူညီကြပါ။ သားပေါက်ချိန်မဟုတ်တဲ့အရောင်(Eclipse male)နဲ့ ငှက်အမတို့ဟာ ပန်းရည်စုပ်ငှက်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့Olive-backed Sunbird နဲ့လွဲမှားနှိင်ပါတယ်။ […]

သစ်ပင်စိုက်ခြင်းဖြင့် နိုင်ငံတော်ကိုကာကွယ်ပါ

(၁) “သစ်ပင်စိုက်တာဟာတစ်ဦးချင်း၊ တစ်ယောက်ချင်းလုပ်နိုင်တဲ့ကိစ္စပါ။ ကမ္ဘာကြီးဟာပျက်နေတယ်။ အဲဒီပျက်နေတဲ့ကမ္ဘာကြီးကို ပြန်ကောင်းအောင် လုပ်တဲ့နေရာမှာစိတ်ရှည်ရှည်နဲ့ လုပ်ရမှာပါ။ကမ္ဘာကြီးကိုချစ်တယ်ဆိုရင် ဒီလောက်ကလေးတော့ လုပ်ကြပါလို့ ကျွန်တော်မေတ္တာရပ်ခံပါတယ်” မကြာသေးမီက ကွယ်လွန်ခဲ့သည့် သစ်တောပညာရှင် ကမ္ဘာမြေချစ်သူဦးအုန်းပြောနေကျစကားဖြစ်သည်။ ထိုစကားကိုပင် သစ်ပင်စိုက်ပွဲတစ်ခုတွင် သူပြောနေရင်း မျက်ရည်များကျလာခဲ့သည်။ ရှိုက်သံသဲ့သဲ့ ကြားတွင် သူ့စကားသံများ တိမ်ဝင်သွားခဲ့သည်။ သစ်ပင်စိုက်ပွဲသို့ တက်ရောက်လာသူတိုင်း စိတ်မကောင်း ဖြစ်ကြရသည်။ အမြဲတမ်းမာမာထန်ထန်ပြောတတ်သည့် သူ့ထံမှ ထိုကဲ့သို့အမူအရာကိုတွေ့ရသောကြောင့်လည်း အံ့သြကြရသည်။ ကျွန်တော်ကတော့ သူ့ကိုနားလည်သည်။ သူအသက်အရွယ်ရလာပြီ။ စိတ်သွားတိုင်းကိုယ်မပါသလို ပါးစပ်ကပြောတိုင်းလည်း လက်ကမပါနိုင်တော့။ ထို့ကြောင့် သူ့ကိုယ်သူအားမရဖြစ်မိသည်။ ပျက်ယွင်းလာသောကမ္ဘာကြီးကို ပြန်လည်ပြုပြင်ရန် သစ်ပင်များမစိုက်နိုင်တော့သဖြင့် သူ ဝမ်းနည်းသည်။ ဝမ်းနည်းစိတ်ကို မထိန်းနိုင်သဖြင့် သူမျက်ရည်ကျသည်။ ပြီးတော့ မျက်ရည်ကြားထဲကနေပဲ သူအားတင်းပြီးပြောလိုက်ပါသေးသည်။ “ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် အထိရောက်ဆုံးနဲ့ အလွယ်ဆုံးနည်းကတော့ […]

Page 6 of 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9