Climate Change

ပျက်စီးမှုဆီ ဦးတည်နေပြီလား ပုဂံ

ပုဂံမှာရေတွေကြီးနေတာတွေ့ရတော့ ပထမဆုံး အံသြမိတယ်၊ နောက် ဝမ်းနည်းမိတယ်။ အဖြေရှာကြည့်တော့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတွေ၊ လူတွေရဲ့ စည်းကမ်းမဲ့မှုတွေ၊ လောဘကြီးမှုတွေကြောင့်ဆိုတာ တွေ့ရတယ်။ အဲဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး ရှေးဟောင်းသုတေသန ပညာရှင်တစ်ဦး ရေးထားတဲ့စာစုလေး ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ #Greenness ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကိုကြိုတင်စီမံပြင်ဆင်ထားခြင်းမရှိလို့ ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်တွေဆုံးရှူံးမှုများနေတဲ့ပုဂံ ……….. ၂၀၁၃ ပုဂံကိုကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်တင်ရန်စတင်လုပ်ဆောင်စဥ်ကတည်းက ယူနက်စကိုမှအမွေအနှစ်များစီမံခန့်ခွဲရေးကျွမ်းကျင်သူများ၊ထိန်းသိမ်းရေးပညာရှင်များက သက်ဆိုင်သူများကို အကြိမ်ပေါင်းများစွာဆွေးနွေးအကြံပြုခဲ့ပါတယ်။ ၁) ဖွံ့ဖြိုးရေးစီမံကိန်းများ လမ်းဖောက်၊အဆောက်အအုံဆောက်လုပ်ခြင်းများကြောင့် ပျက်စီးပိတ်ဆို့သွားသောမူလရေဆင်းလမ်းကြောင်းများပြန်လည်ဖော်ထုတ်ထိန်းသိမ်းရန်။ ၂) အမွေအနှစ်ပတ်ဝန်းကျင်ရှိသစ်ပင်ကြီးများအား အမွေအနှစ်အပေါ်အန္တရာယ်ရှိနိုင်လျှင်ရှင်းလင်းရန်။ ၃) ရှေးဟောင်းအဆောက်အအုံထိန်းသိမ်းခြင်းဆိုသည်မှာဘတ်ဂျက်များစွာဖြင့်ဆောင်ရွက်ရသောပရောဂျက်ကြီးများမလိုပဲ စဥ်ဆက်မပြတ်စောင့်ကြည့်၍ ညောင်ပင်သတ်ခြင်း၊ မိုးယိုလျှင်ပြင်ဆင်ခြင်း စသဖြင့် ထိန်းသိမ်းရေးပုံမှန်လုပ်ဆောင်နေရန်။ ၄) ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းမှာ ကပ်ရောဂါ၊ နိုင်ငံရေးစသည်တို့ကြောင့်ထိခိုက်မှုဖြစ်လွယ်သောကြောင့် ဒေသခံများ၏နဂိုမူလ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းကို ဒုတိယဝင်ငွေရလမ်းအဖြစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်စေရန် ပုဂံcultural landscape မထိခိုက်စေပဲ စီစဥ်ဆောင်ရွက်ရန်။ စသည်တို့ကိုပေါ့။ ဝမ်းနည်းဖွယ်ကောင်းသည်မှာ မည်သူမျှစိတ်ဝင်စားပါ။ရလာဒ်က အမွေအနှစ်များဆုံးရှုံးခြင်း၊ […]

ဘယ် နာမည်​‌ကျော် ဆယ်လီတွေက ကမ္ဘာကြီးကို ကယ်တင်နေကြလဲ

မာဘယ်ရုပ်ရှင်ကားတွေနဲ့ ဂျိမ်းဘွန်းကားလို စုံထောက်ကားတွေ အက်ရှင်ကားတွေကို ကြည့်လိုက်ရင် စူပါမန်းကအစ အိုင်ယွန်းမန်းအလယ် ဘလက်ဝစ်ဒိုးအဆုံး မြောက်များလှစွာသော ဟီးရိုကြီးတွေက ကမ္ဘာကြီးကို အန္တရာယ်အသွယ်သွယ်ကနေ ကာကွယ်ပေးနေတာကို ကြည့်ရှု့ရမှာပါ ။ ပရိသတ်တွေကလည်းကြိုက်လွန်းလို့ အားပေးလိုက်ကြတာ ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီတွေ အမြတ်အစွန်းအများကြီးရနေကြပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အဲ့ဒါတွေက စိတ်ကူးယဉ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်လမ်းတွေပါ။ ဖော်ပြပါ ပုဂ္ဂိုလ်တွေကတော့ ကမ္ဘာကြီးကို တကယ် ကယ်တင်နေတဲ့ ဆယ်လီဟီးရိုးတွေပါ။ ——————————————— လီယိုနာဒို ဒီကာပရီယို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်လို့ ပွင့်ပွင့်လင်းလင်းပြောပြီး ထိထိရောက်ရောက် လှုံ့ဆော်မှုတွေလုပ်နေတဲ့ ဟောလီးဝုဒ်ကစူပါဟီးရိုးကတော့ လီယိုနာဒို ဒီကာပရီယိုပါပဲ။ ဒီကာပရိုယို ဖောင်ဒေးရှင်းကို ၁၉၉၈ ခုနှစ်မှာ တည်ထောင်ပြီး သိပ္ပံပညာဆိုင်ရာ အချက်အလက် တိုးတက်ရေး ၊ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ၊ ရာသီပြောင်းလဲမှုကြောင့် ထိခိုက်ခံစားနေရတဲ့ လူအဖွဲ့အစည်းတွေနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ ပရဟိတလုပ်ငန်း […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာတာနဲ့ အရင်ဆုံး ထိခိုက်ခံရမယ့် မြို့များ

ကမ္ဘာ ကြီး ပူနွေးလာမှု ကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲတဲ့ အချက်တွေ ထဲမှာ အဓိကကျတဲ့ အချက်ကတော့ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင် မြှင့်တက်လာခြင်းပါပဲ။ ပင်လယ်ရေ မျက်နှာပြင်မြင့်တက်လာခြင်းက ကမ်းခြေဒေသတွေနဲ့ ကျွန်းနိုင်ငံတွေအတွက် စိုးရိမ်ရမယ့် အခြေအနေပါ။ ပင်လယ်ဆိပ်ကမ်းမြို့တွေ က စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှု အားကောင်းခဲ့တာက အရင့်အရင် ခေတ်တွေကတည်းကပါ ၊ အခုတော့ ဆိပ်ကမ်းမြို့တွေမှာ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုင်ရာ စိန်ခေါ်မှု ကို ရင်ဆိုင်ရတော့မှာပါ။ လာဂိုစ်မြို့ ( နိုက်ဂျီးရီးယား ) သဘာဝဘေးအန္တရာယ် ဆိုင်ရာညွှန်ကိန်းကို မေဘယ်ခရော့ဖ် ရာသီပြောင်းလဲမှု ညွှန်ကိန်းလို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒိညွှန်ကိန်း က ဒေသတစ်ခုမှာရှိတဲ့ လူဦးရေပေါက်ပွားနှုန်းကို အခြေပြုပြီး နှစ် ၃၀ အတွင်း အဲ့ဒိဒေသကို ဆိုးကျိူး သက်ရောက်နိုင် ပမာဏကို တွက်ချက်တာပါ။ လာဂိုစ်မြို့က နိုက်ဂျီးရီးယားမှာ […]

အပူချိန် အပေါင်း ၆၀ နဲ့ အနှုတ် ၄၀ ဒီကရီ ဆဲစီးယက်သို့ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲသွားရင် ကျနော်တို့ အသက်ရှင်နိုင်ပါ့မလား

အီတလီသိပ္ပံပညာရှင်တွေက အစွန်းရောက်ရာသီပြောင်းလဲမှုဖြစ်တဲ့ ပူလွန်း အေးလွန်း ကြားထဲမှာ သက်ရှိတွေနဲ့ အရာဝတ္ထုတွေ ဘယ်လောက်ခံနိုင်ရည်ရှိမလဲဆိုတဲ့ စမ်းသက်မှုတစ်ခုကို မကြာသေးခင်က ပြုလုပ်ခဲ့ပါတယ်။ ကျနော်တို့ရဲ့ ကမ္ဘာကြီးက ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုဖြစ်နေပါတယ်။ ရုတ်တရက် အပူလွန်ခြင်း နဲ့ အအေးလွန်ခြင်းက ဆဲစီးယက်တန်ဖိုး -၄၀ ဒီကရီနဲ့ + ၆၀ ဒီကရီကြား ဖြစ်နိုင်တဲ့အတွက်ကြောင့် သက်ရှိတွေအဲ့ဒိပြောင်းလဲမှု ဒဏ်ကို ခံနိုင်ပါမလားဆိုတာကို လေ့လာတာပါ။ လေ့လာမှု ကို တောင်တက်ပြီးတော့ ပြုလုပ်တာပါ။ တောင်တက်တဲ့အခါမှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လက်တွေ့ကျကျခံစားရတာပါ။ အရင်တုန်းက တောင်တက်သမားတွေက ကိုယ်ခန္တာအပူချိန်ထိန်းညှိမှုကို လုပ်ပြီး တက်ကြတဲ့ အတွက်ကြောင့် ဘေးကင်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ ရာသီဥတုကို မထိန်းချုပ်နိုင်လို့ ရုတ်ချည်း ပြောင်းလဲမှု ဖြစ်ခဲ့ရင် ဘယ်လို ထိန်းမလဲ ဆိုတာကို တွက်ချက်ကြည့်မလို့ပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ လေတိုက်မယ် […]

သဘာဝပတ်ဝန်ကျင်ထိန်းသိမ်းတဲ့ အဖွဲ့၅ဖွဲ့ကို ဗြိတိန်မင်းသားက ဆုချီးမြှင့်

ကမ္ဘာရာသီပြောင်းလဲမှုနဲ့အခြားသဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာကိစ္စတွေကို လှုံ့ဆော်ပေးတဲ့ ၊ အဖြေရှာပေးတဲ့ အစိုးရတွေ ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေ ကို ဗြိတိန်နန်းမွေခံ မင်းသားဝီလျှံ က သူ့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဆုဖြစ်တဲ့ Earthshot ဆု ၅ဆုကို ချီးမြှင့်တယ်လို့ ​အောက်တိုဘာ ၁၇ ရက်ညက အခမ်းအနားလုပ်ပြီးကြေညာခဲ့ပါတယ်။ မင်းသားက အခမ်းအနားကို နာမည်ကျော် ဆယ်လီတွေ ၊ အခမ်းအနားမှူးတွေ နဲ့ နယ်ပယ်အသီးသီး က နာမည်ကြီးတွေကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး Coldplayတီးဝိုင်း နဲ့ ဧည့်ခံခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒိပွဲမှာ သူက ဆုချီးမြှင့်ခံရတဲ့ အဖွဲ့တွေကို အလုပ်ဆက်လုပ်လို့ ရအောင် တစ်ဖွဲ့ ကို ကန်ဒေါ်လာ ၁.၄သန်းစီ ချီးမြှင့်မယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ ဆုရတဲ့ အဖွဲ့တွေကတော့ ကော်စတာရီကာအစိုးရ ၊ အီတလီနိုင်ငံက မီလန်မြို့ အုပ်ချုပ်ရေးအဖွဲ့ […]

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးစေတဲ့ မီသိန်းကို ရှင်းထုတ်နိုင်တော့မှာလား

ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ထက် ကမ္ဘာကြီးကို ပိုပူစေတဲ့ မီသိန်းကို ရှင်းနိုင်ဖို့နည်းလမ်းရှာ ယနေ့ ကမ္ဘာကို ခြိမ်းခြောက်နေတဲ့ ကမ္ဘာ့အပူချိန် မြှင့်တက်လာမှုပြဿနာက ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးရဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ထုတ်လွှတ်မှု ကြောင့်လို့ အများကထင်မှတ်နေချိန်မှာ သိပ္ပံပညာရှင်တစ်စုက ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ထက် စွမ်းအားအဆ ၃၀ ကျော်ပိုများတဲ့ မီသိန်းဓာတ်ငွေ့ ထုတ်လွှတ်မှုကလည်း အစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ်အနေနဲ့ ပါဝင်တယ်လို့ ဇွန်လ ၁၅ ရက်ကထုတ်တဲ့ အမျိုးသားသိပ္ပံ အကယ်ဒမီဂျာနယ်မှာ ဖော်ပြထားပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ လေထုထဲကို မီးတောင်ပေါက်ကွဲခြင်းလို ဖြစ်စဉ်ကနေ မီသိန်းဓာတ်ငွေ့တွေရောက်သွာတာထက် လူသားတွေရဲ့ နေ့စဉ​် လှုပ်ရှားမှုကနေ ရောက်သွားတာကပိုပါတယ်လို့ သူတို့ကဆိုပါတယ်။ သဘာဝမှာက ပင်လယ်သမုဒ္ဒရာထဲက အဏုဇီဝကောင်တွေက အဲ့ဒိမီသိန်းတွေကို စားသောက်လိုက်ခြင်းဖြင့် လေထုထဲရှိ ကမ္ဘာကြီးကိုပူနွေးစေမယ့် မီသိန်းပြင်းအားကို လျှောချပေးနိုင်ပါတယ်။ အဲ့ဒိအချက်ကို ကိုင်ပြီး သိပ္ပံပညာရှင်တစ်စုက ပင်လယ်ရေအောက်ကြမ်းပြင်က အဏုဇီဝကောင်တွေကို လေ့လာရေးလုပ်တဲ့အခါမှာ […]

ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုက မုန်တိုင်းတွေ မိုးခေါင်ရေရှားတွေ ဖြစ်ရုံမကတော့ဘူး ၊ အအေးလှိုင်း ပါဖြတ်နိုင်တယ်လို့ ပညာရှင်တွေသတိပေး

ကမ္ဘာကြီးပူနွေး လာမှုကြောင့် ကမ္ဘာကြီးပေါ်မှာ မုန်တိုင်းတွေဖြစ်ပေါ်လာပြီး မိုးကြီး ကာ ရေလွှမ်းမိုးမှုတွေကို လူသားတွေ ကြုံတွေ့နေရတဲ့အပြင် အချို့နေရာတွေမှာလည်း အလွန်အကျူး မိုးခေါင် ရေရှားဖြစ်ပြီး ဒုက္ခတွေ့နေရပါတယ်။ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုဆိုးဝါလာခြင်း ဆက်စပ် ပုံကို ဖော်ထုတ်ပြခဲ့တဲ့အပြင် ဟာရီကိန်းလောက် ၊ အပူလှိုင်းလောက် မိုးခေါင်ခြင်း လောက်နဲ့တင်မကတော့ဘူး နောက်ထပ်ဆိုဝါးတဲ့ ဖွဈစဉျတှေေ ဖြစ်လာနိုင်စရာရှိတယ်လို့ ခန့်မှန်းထားကြပါပြီ။ အာတိတ်စက်ပိုင်းမှာ အပူချိန်မြင့်လာလို့ အဲ့ဒိအကျိုးဆက်ကြောင့် ဆောင်းရာသီမှာ အအေးလွန်ကဲပြီး မြောက်အမေရိကတိုက် နိုင်ငံတွေမှာ ဆိုးဝါးတဲ့ ဆောင်းရာသီကို ခံစားရနိုင်ချေ ရှိတယ်လို့ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ထုတ် Journal of science မှာ ဆိုထားပါတယ်။ လက်ရှိအနေအထားက ကမ္ဘာလေထုရဲ့ စထရာတို စဖီးယား အလွှာမှာ ကြပ်တည်းတဲ့ စက်ဝိုင်းပုံ ပတ်လမ်းကြောင်းတစ်ခု […]

ဘာလင်မြို့ ပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး အထိမ်းအမှတ် မီးထွန်းပွဲကို ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမားတွေ ထအော်ရပြီ

စက်တင်ဘာ ၂ ရက်နေ့နေပြီး စပြီး စက်တင်ဘာ ၁၂ရက်နေ့အထိ ရောင်စုံထွန်းထားတဲ့ ဘာလင်မြို့ မီးထွန်းပွဲတော်နဲ့ ပတ်သက်ပြီး ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမားတွေက အလင်းညစ်ညမ်းမှု ဖြစ်ပေါ်စေတဲ့ အတွက် ရက်ရှည်ကြီး မလုပ်ဖို့ အတွက် တောင်းဆိုမှုတွေ လုပ်ခဲ့ကြပါတယ်။ ဘာလင်မြို့ရဲ့ ၁၇ ကြီမ်မြောက် မီးထွန်းပွဲတော်ကို ၁၀ရက်တိတိ ညစဉ်ညတိုင်း ၈ နာရီကနေ မနက်အထိ မြို့ ရဲ့ အထင်ကရ အဆောက်အအုံတွေမှာ ရောင်စုံ ထွန်းထားကြမှာဖြစ်ပါတယ်။ အရင်နှစ်တွေက ဘရန်ဒန်ဘာဂ် ဂိတ် ၊ ဘာလင် တီဗီ မျှော်စင် နဲ့ ဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွေမှာ ဝေဝေဆာဆာ မီးထွန်းခဲ့ကြပေမဲ့ ဒီနှစ်တော့ မီးရထားဘူတာတွေ ၊ ကားဂိတ်တွေ ၊ အစိုးရ ဝန်ကြီးဌာနတွေ နဲ့ သံရုံးတွေပါ ရောင်စုံနီယွန်မီးတွေနဲ့ […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုတိုက်ဖျက်ရေး သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းပေး

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ဖို့လိုပြီလို့ စာရေးသူက ပြောလိုက်တော့ တစ်ချို့က ရယ်ကျဲကျဲလုပ်နေကြတယ်။ တစ်ချို့က မသိချင်ယောင်ဆောင်နေကြတယ်။ တစ်ချို့က “သူ့ဘာသာ ပြောင်းလဲ နေတဲ့ ရာသီဥတုကို ဘယ်လို ဟန့်တားတိုက်ဖျက်မလဲ”လို့ မေးကြတယ်။ တစ်ချို့ကတော့ “မင်းက ဘာလဲ၊ ဆရာကြီးလား၊ မင်းအရင်ဆုံး ဟန့်တားတိုက်ဖျက်ပြကွာ”လို့ ရင့်ရင့်သီးသီး ပြောကြတယ်။ တစ်ချို့က… တစ်ချို့က…တစ်ချို့က… အဲဒီလို တစ်ချို့က ပေါင်းများစွာကို ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ ဆောင်းပါး တွေ ရေးတိုင်း ကြုံတွေ့ရတတ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် စာရေးသူကလည်း အမှတ်မရှိပါဘူး။ သဘာ၀ ပတ်ဝန်းကျင် ဆိုင်ရာ၊ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဆောင်းပါးတွေရေးသားခဲ့သလို ဟောပြောပွဲတွေမှာတောင် ပြောဖြစ်ခဲ့တယ်။ အဓိက ကတော့ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ကမ္ဘာ့ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာနိုင်ငံအနေနဲ့ ကြိုတင်ပြင် ဆင်သင့်တာတွေ ကြိုတင်ပြင်ဆင်ထားဖို့ ရေးခဲ့၊ ပြောခဲ့တာပါ။ […]

Page 23 of 25
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25