ပင်လယ်ရေနေနို့တိုက်သတ္တဝါ(Marine Mammals)များဖြစ်ကြသော မြန်မာနိုင်ငံရှိ လောင်းမန်းနုတ်သီးပါ ဝေလငါး၊ကျောဘို့ပါလင်းပိုင်၊ကြောင်လိမ်ဂျွန်းထိုးလင်းပိုင်၊အပူပိုင်းဒေသ လင်းပိုင်ပြောက်၊ပုလင်းနှုတ်သီး လင်းပိုင်၊ဧရာဝတီလင်းပိုင်၊ကျောရေယက်မဲ့လင်းရှူးနှင့် ရေဝက်မျိုးစိတ်များမှာ မျိုးသုဥ်းရှားပါးရေနေနို့တိုက် သတ္တဝါစာရင်းတွင် ပါဝင်နေပါသည်။ ယင်းပင်လယ်နို့တိုက်သတ္တဝါမျိုးနွယ်စိတ်များထဲတွင် မျိုးသုဥ်းရှားပါးစာရင်းဝင်ဖြစ်နေသည့် ရေဝက်(Sea cow or Manatee)မှာ ယခုအခါ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် အသက်အန္တရာယ်ခြိမ်းခြောက်ခြင်း ပိုမိုခံနေရပါသည်။ ပင်လယ်ရေနေ နို့တိုက်သတ္တဝါ ရေဝက် ရေဝက်များသည် ရှားပါးမျိုးစိတ်ဝင် ပင်လယ်ရေနေ နို့တိုက်သတ္တဝါ (Marine Mammals) များဖြစ်ကြပြီး သိပ္ပံအမည်မှာ Dugong Dugong ဟုအမည်ရပြီး မြန်မာလို “ရေဝက်”ဟု ခေါ်ဆိုကြပါသည်။ ရေဝက်ကို “ရေနွား“၊ “ရေကုလားအုတ်” ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်ကိုတွေ့ရပါသည်။ ပင်လယ်ပြင်နေ နို့တိုက်သတ္တဝါမျိုးနွယ်စိတ် လေးမျိုးရှိသည့်အနက် ရေဝက်သည်လည်း တစ်မျိုးအပါအဝင်ဖြစ်ပါသည်။ရေဝက်ကို အင်္ဂလိပ်အမည်ဖြင့်”sea cow” or “manatee” ဟု အမည်တွင်ပါသည်။ ရေဝက်မျိုးစိတ်၏ […]

အရေးပါအရာရောက်သူတွေရဲ့ စာရိတ္တပျက်စီးမှုကြောင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးခဲ့ရတဲ့အဖြစ်အပျက်တွေ ကမ္ဘာပေါ်မှာ မြောက်များစွာရှိပါသည်။ သူတို့တွေရဲ့ စာရိတ္တပျက်စီးမှုနောက်က သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်လိုက်ပြီး ပျက်စီးရသည်။ ယခု ကျွန်တော်ပြောမည့် အကြောင်းအရာမှာ အထက်ပါကိစ္စနှင့် ပြောင်းပြန်ဖြစ်သည့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးမှုနောက်က စာရိတ္တတွေပျက်စီးမှုဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့တွေငယ်စဥ်က ရေနံမှော်တွေ တော်တော်ခေတ်စားသည်။ စစ်ကိုင်းတိုင်း၊ မကွေးတိုင်းထဲက တောတောင်တွေထဲမှာ ရေနံတွေကို တပိုင်တနိုင်တူးဖော်ကြပါသည်။ ရေနံတွေတူးဖို့ သစ်ပင်တွေခုတ်ရသည်။ ရေနံမှော်တဝိုက်က သစ်တောဧရိယာတွေ ပျက်စီးပြီး လူတွေရဲ့ စွန့်ပစ်အမှိုက်တွေကြောင့် သစ်တောဂေဟစနစ်လည်း ပျက်ယွင်းသွားပါသည်။ ရေနံတွေပေါက်ကြတော့ ပိုက်ဆံလက်ဖျားသီးသူတွေရှိပါသည်။ ရေနံမပေါက်သော်လည်း ရေနံသယ်ပြီး ပြန်ရောင်းချသူတွေလည်း ကိုယ့်ရပ်ကိုယ့်ရွာက လုပ်ငန်းထက် ဝင်ငွေကောင်းကြပါသည်။ ငွေကိုလွယ်လွယ်သုံးနိုင်လာသည့်အခိုက် မူးယစ်ဆေးဝါးသည် ရေနံမှော်ကိုဝင်လာပါသည်။ မှောက်မှာ ရေနံတူးနေကြသူတွေက အရာရာကိုစမ်းသပ်ချင်နေသည့် လူငယ်တွေဖြစ်သည်။ စမ်းကြသည်။ စွဲကြသည်။ မူးယစ်ဆေးဝါးက ရေနံမှော်တွင်းမှာ ရပ်နေသည်မဟုတ်ပါ။ […]

မိုးသံလေသံလေးကြားတာနဲ့ ရွှေခရုအသံတွေက ပူညံပူညံ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ မုတ်သုံမိုးက ခေါ်လာလေသလား မသိပါ။ ကြဲပြီး၊ စိုက်ပြီးစ စပါးခင်းတွေ၊ မိုးလေးနဲ့ အပင်ပေါက်ခါစ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရု တွေဖျက်လို့ စပါးခင်းလည်းကုန် ဖြစ်နေတယ် ဆရာတဲ့။ သူတို့ဆီမှာတော့ အတော့်ကို ဂျိုမွှေတဲ့ ရွှေခရုမို့ “မွှေခရု”လို့တောင် ခေါ်နေကြတယ်။ အဲ့ဒါ ရွှေခရုကို ဘယ်လို ကာကွယ်နှိမ်နင်းရမယ် အကြံလေးပေးပါဦး ဆရာလို့ ဆိုပါတယ်။ ရွှေခရုအကြောင်း ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေး စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ ရွှေခရုကို အင်္ဂလိပ်လို Golden Apple Snail လို့ ခေါ်တယ်။ မျိုးရင်းကတော့ Gastropoda Ampullariidae ဖြစ်တယ်။ အခု နောက်ပိုင်းမှာ ပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတစ်လျှောက် ဒီရေနဲ့ အတူတူပါလာပြီး စပါးခင်းတွေကို ဖျက်ဆီးတာ […]

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု ၊ ကပ်ရောဂါများနဲ့ နျူကလိယားပြန့်ပွားမှုတွေကြောင့် အနာဂတ်ကမ္ဘာကြီးက ရပ်တည်လို့ မရအောင်ဖြစ်လာပြီး အဆုံးမှာကမ္ဘာကြီး ပျက်စီးသွားနိုင်တယ်လို့ အကြီးအကဲများအဖွဲ့ ( The Elders ) က သတိပေး လိုက်ပါတယ်။ Doomsday Clock လို့ခေါ်တဲ့ ကမ္ဘာပျက်နာရီကြီးက တဖြည်းဖြည်းနဲ့အဆုံးသတ်ပိုင်းကို ကပ်လာပါပြီ ။ အဲ့ဒါကို နောက်ပြန်လည်သွားအောင် အရေးပေါ်လုပ်ရမယ့် အရေးကိုနှောင့်နှေး တုံ့ဆိုင်းမနေဖို့အတွက် သတိပေးလိုက် တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုအကျပ်အတည်း၊ ကပ်ရောဂါနှင့် နျူကလီးယားလက်နက်များအပါအဝင် လူသားမျိုးနွယ် ရင်ဆိုင် နေရသော ဖြစ်တည်မှုအန္တရာယ်များကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သော အရေးတကြီး လုပ်ဆောင်မှုများအား ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့အတွက်လည်း ဆိုလိုက်တာပါ ။ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော ယူကရိန်း-ရုရှားစစ်ပွဲအတွင်းမှာ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ရဲ့ နျူကလိယားလက်နက် တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဆင်ခြင်မဲ့ပြောဆိုခြင်းက […]

သြစတေးလျှတိုက်မှာ ကွင်းစလန်ပြည်နယ်ဆိုတာရှိပါတယ်။ တိုက်ရဲ့ အရှေ့မြောက်ပိုင်းမှာရှိပါတယ် ။ အဲ့ဒိပြည်နယ်မှာ ဘေးမဲ့တောတွေ အများကြီးရှိပေမဲ့ ဒိန်ထရီ မိုးသစ်တောလောက် ဂေဟစနစ်စုံတာ ၊ လှပပြီးဆန်းပြားတာ မရှိပါဘူး ။ ၁၉၈၈ မှာ ယူနတ်စကိုက ကမာ္ဘ့အမွေအနှစ်အဖြစ်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲ့တောက ဘယ်လောက်တောင်ရှု့ခင်းတွေလှလည်းဆိုရင် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ဝင်ခန်းတွေအဖြစ်အသုံးပြုရတဲ့အထိလှပါတယ် ။ အနီးစပ်ဆုံးပြောရရင် Avatar ရုပ်ရှင်ထဲက တောရှု့ခင်းတွေက အဲ့ဒိတောရဲ့ ရှု့ခင်းတွေပါပဲ ။ ဂေဟစနစ်စုံတဲ့အပြင် မျိုးသုဉ်းတော့မယ့် မျိုးစိတ် တွေထဲက ၁၂၂ မျိုးက အဲ့ဒိတောထဲမှာရှိပါတယ် ။ ရှားပါးတောရိုင်းတွေကို လေ့လာလို တဲ့ ဝါသနာအိုးတွေအတွက်ကတော့ ဒိန်ထရီ မိုးသစ်တောက အရမ်းကိုသွားရောက်လိုလာဖို့ကောင်းတဲ့ တောပါပဲ ။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းတွင် ထိခိုက်လွယ်သော မိုးသစ်တောများစွာကဲ့သို့ပင် Daintree Rainforest က ခြိမ်းခြောက်မှုခံနေရပါတယ် ။ […]

ကျွန်တော်တို့နိုင်ငံမှာ စက်ဘီးစီးခြင်းပြန်လည်ခေတ်စားလာသည်ကို တွေ့မြင်ရသည်မှာ ဝမ်းမြောက်ဖွယ်ဖြစ်သည်။ ကျွန်တော်တို့မြို့ကလေးမှာ စက်ဘီးတွေပြန်လည်ခေတ်စားလာသည်မှာဆယ်စုနှစ်တစ်ခုနည်းပါးရှိပြီဟု ဆိုနိုင်မည်ထင်သည်။ ပြီးခဲ့သည့် ခြောက်နှစ်၊ခုနစ်နှစ်လောက်ကစ ဝါသနာအရ၊ ကျန်းမာရေးအရ စက်ဘီးစီးသူတွေများပြားလာကာ စစ်ဘီးစီးအဖွဲ့ပင် ဖွဲ့နိုင်ခဲ့ကြတာကိုတွေ့ရသည်။ စစ်ဘီးစီးခြင်း ပြန်လည်ခေတ်စားခါစ ထိုအချိန်တုန်းက စက်ဘီးစီးကြသူများမှာ ဝါသနာအရစီးသူ၊ကျန်းမာရေးအရစီးသူ၊ ဖက်ရှင်အရစီးသူတို့ သာများပြီး မြို့တွင်းအလုပ်ကိုသွားလာမှုအပါအဝင် စျေးဝယ်သွားတာကအစ ဆိုင်ကယ်တွေနှင့်သာသွားလာကြသည်ကိုတွေ့ရသည်။ ကလေးငယ်များမှအပ စက်ဘီးကို သွားလာရေးအတွက် အသုံးပြုစရာဟု မမှတ်ယူကြသေး။ ဆိုင်ကယ်မစီးတတ်သူတွေနှင့် ဆိုင်ကယ်မရှိသူအနည်းငယ်သာလျှင် စက်ဘီးကိုအသုံးပြုကြသည်။ သို့သော် လွန်ခဲ့သည့်နှစ်နှစ်လောက်မှစပြီး စက်ဘီးကို သွားရေးလာရေးအတွက် အသုံးပြုသူတွေများလာသည်။ စက်ဘီးစီးသူတွေများလာသည်။ စက်ဘီးစီးသူတွေများရခြင်းမှာ ဆိုင်ကယ်ဓာတ်ဆီစျေးတွေ တက်လာခြင်းကြောင့်ဖြစ်သည်။ စက်ဘီးစီးချင်သူတွေအတွက် ဂျပန်ကွန်တင်နာကျ စက်ဘီးတွေက အဆင်ပြေသည်။ စျေးနူန်းတသိန်းနှင့်နှစ်သိန်းကြားဆိုလျှင် ခပ်မာမာစက်ဘီးတစ်စီးကိုရသည်။ စက်ဘီးတွေက စီးပြီးသားအဟောင်းတွေဖြစ်သော်ခည်း ဂျပန်ပစ္စည်းမို့ မာသည်။ ပေါ့ပါးပြီး သွက်လက်သည်။ စက်ဘီးစီးသူတွေများလာတော့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို […]