မနေ့က အေသင်မြို့မှာ ပြုလုပ်ခဲ့တဲ့ Our ocean conference အစည်းအဝေးမှာ ဂရိ၀န်ကြီးချုပ် ကိုင်ရီယာကောစ့် မစ်ဆိုတာကစ် က လာမယ့် ၂၀၃၀ကနေစပြီး ဂရိနိုင်ငံရဲ့ အဏ္ဏဝါဘေးမဲ့ဒေသတွေမှာ ငါးဖမ်းပိုက်ကြီးတွေနဲ့ ပင်လယ်ရေအောက်မှာရှိတဲ့ သက်ရှိတွေကိုဆွဲယူဖမ်းဆီတာတွေ ဥပဒေနဲ့တားမြစ်တော့မယ်လို့ ပြောလိုက်ပါတယ်။ အဲ့ဒိလိုတရား၀င်ပြောကြားပြီး ဥပဒေနဲ့သတ်မှတ်မယ်ဆိုတာက ဥရောပမှာပထမဆုံးသမိုင်းဝင်ခြေလှမ်းဖြစ်လညပါတော့မယ်။ ဥရောပက အ​ခြားနိုင်ငံတွေမှာ အဲ့ဒိလိုမျိုး ဥပဒေတွေ ထုတ်ပြန်ထားပြီးတားဆီးထားတာမရှိပေမဲ့ ကန့်သတ်ချက်အချို့လုပ်ပြီး တားဆီးမှုတော့ရှိပါတယ်။ ဒါပေမယ့်လည်း ဒီကနေ့ ဂရိနိုင်ငံက လုပ်သလိုမျိုး တင်းတင်းကြပ်ကြပ် တားဆီးမှုတွေတော့မရှိသေးပါဘူး။ ဂရိအစိုးရက ပထမအဆင့်အနေနဲ့ အမျိုးသား အဏ္ဏဝါဥယျာဥ် ၃ ခုမှာ တားဆီးမှုတွေကိုစတင်လုပ်မှာပါ။ အဲ့ဒိထဲကတစ်ခုက မြေထဲပင်လယ်ဒေသ အရှေ့ဘက်ပိုင်းမှာရှိပြီး ၂၀၂၆ ခုနှစ်မှာ စတင်အကောင်အထည်ဖော်မှာ ဖြစ်ပါတယ်။ ကျန်တဲ့ဒေသတွေကိုတော့ ၂၀၃၀ အကုန်အတွင်းအပြီး တားဆီးမှုတွေကိုလုပ်မှာပါ။ ရေအောက်ကြမ်းပြင်ထိချပြီး […]

ကမ္ဘာ့ရာသီပြောင်းလဲမှုက ယခု ၁၀ စုနှစ်အတွင်းမှာ ဒုတိယအကြိမ်မြောက် တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ သန္တာကျောက်တန်းများအရောင်ကျွတ်မှု ဖြစ်ပေါ်နေတယ်လို့ သိပ္ပံပညာရှင်များကိုဆိုလိုက်ပါတယ်။ ကမ္ဘာအနှံ့အပြားရှိသန္တာကျောက်တန်းများ အရောင်ကျွတ်ခြင်းဖြစ်စဥ် ယခုအကြိမ်နှင့်ဆိုလျှင် ၄ ကြိမ်ရှိသွားပါပြီ။ အဓိကအကြောင်းအရငမးကတော့ သမုဒ္ဒရာရေအပူချိန်မြှင့်တက်လာမှုကြောင့် ဖြစ်ပါတယ်။ ၂၀၂၃ ဖေဖော်ဝါရီလကတည်းကနေ ဒီနေ့အထိ တိုင်းတာချက်အရ အနည်းဆုံးနိုင်ငံ ၅၀ ကျော်ရဲ့ ကမ်းခြေများမှ သန္တာကျောက်တန်း အရောင်ကျွတ်ခြင်းဖြစ်စဥ် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ပါတယ်။ သန္တာကျောက်တန်းများ အရောင်ကျွတ်ခြင်းဖြစ်စဥ်က ဆိုးရွားလာပြီး ကြာရှာခဲ့ပါက သန္တာကောင်များသေဆုံးကာ ရေနေသတ္တဝါများအတွက် အခက်အခဲအများအပြားကြုံရနိုင်ဖွယ် ရှိပါတယ်။ သန္တာကျောက်တန်းများက ရေအောက်ဂေဟစနစ်အတွက် အလွန်အရေးကြီးသောအစိတ်အပိုင်း တစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။ တိုက်စားမှုကိုလျှော့ချပေးခြင်း၊ ဇီဝမျိုးကွဲများကိုကာကွယ်ပေးခြင်း၊ ရေနေသတ္တဝါကိုဖန်တီးပေးတဲ့အပြင် ဒေသအတွင်း စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုနှင့် ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို တိုးတက်စေပါတယ်။ သန္တာကျောက်တန်းများ အရောင်ကျွတ်ခြင်းဖြစ်စဥ်က မကြာခဏဖြစ်လေ့ရှိပေမဲ့ အခုလိုကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ အရောင်ကျွတ်ခြင်းကတော့ ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထနည်းပါတယ်။ သြစတေးလျက ကမ္ဘာ့အကြီးဆုံးဂရိတ်ဘယ်ရီယာက […]

” ရေအသက် တစ်မနက်” ဆိုတဲ့ မြန်မာစကားက ရေဟာ လူတွေအတွက် ဘယ်လောက်အရေးကြီးတယ်ဆိုတာကို ဖော်ညွန်းနေတဲ့ စကားဖြစ်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော်တို့တွေ ရေကိုတကယ်တန်ဖိုးထားကြပါရဲ့လား။ ရေအရင်းအမြစ်ကို တကယ် ထိန်းသိမ်းကြပါရဲ့လား။ သစ်တောတွေပြုန်းတီးလို့ ရေအရင်းအမြစ်တွေဆုံးရှုံးနေသလို၊ ရွှေတူးဖော်မူတွေကြောင့် ရေတွေညစ်ညမ်းနေသလို၊ စည်းကမ်းမဲ့ အမှိုက်ပစ်မှုတွေကြောင့် ချောင်းမြောင်းတွေညစ်ညမ်းနေသလို ရေကိုအဟသ ဖြုန်းတီးနေသူတွေလည်း မနည်းလှပါဘူး။ စာရေးသူတို့မြို့မှာ ရေလျှံတွင်းဆိုတာတွေ တော်တော်များများရှိကြပါတယ်။ ရေတွေက သူ့အလိုလိုလျှံထွက်ကျနေတာပါ။ ရေလျှံတွင်းတွေကို တူးကြသူတွေက နှစ်မျိုးနှစ်စားရှိပါတယ်။ ပထမတစ်မျိုးက ပိုက်ဆံတတ်နိုင်သူတွေဖြစ်ပြီး ဒုတိယအမျိုးအစားက မိမိနေထိုင်ရာ အိမ်ဝင်းနေရာကကို ရေလျှံတွင်း လွယ်လွယ်ကူကူတူးလို့ရနေတဲ့သူတွေဖြစ်ပါတယ်။ ပထမအမျိုးအစားက ဒုတိယအမျိုးအစားထက်ပိုများတယ်။ ရေလျှံတွင်းတူးထားတော့ ရေက ပိုက်ကနေလျှံထွက်နေတာပေါ့။ လျှံထွက်လာတဲ့ရေတွေကို ထိန်းချုပ်မှုလုံးဝမရှိလွတ်ထားလိုက်တော့ ရေတွေဟာ မြောင်းတွေထဲ အလဟသ စီးဆင်းသွားပါတော့တယ်။ ထွက်လာတဲ့ရေရဲ့ ကိုးဆယ်ရာခိုင်နူန်းဟာ အလဟသဖြစ်သွားတာပါ။ […]