Author Posts

အလွယ်ကြိုက်စိတ်ဓာတ်နဲ့ သဘာဝကို ဖျက်နေတဲ့လက်တွေ

ကိုယ့်လက်ချောင်းတွေကို ကိုယ်ကြည့်ပြီးစဥ်းစား ဆင်ခြင်ကြည့်စေချင်ပါတယ်။ တစ်နေ့တာအဖို့ ကိုယ့်လက်တွေနဲ့ ဘာတွေကို ကိုင်တွယ်သုံးစွဲခဲ့သလဲဆိုတာ ဆန်းစစ်ကြည့်ဖို့ပါ။ လက်တွေနဲ့ကိုင်တွယ်ထိတွေ့ခဲ့တာတွေထဲကမှ ပလစ်တစ်နှင့်ပတ်သက်တဲ့ အရာတစ်ခုကိုပဲ စဥ်းစားကြည့်ကြပါဦးစို့။ လူတစ်ယောက်ဟာ တစ်ရက်ကို ကြွပ်ကြွပ်အိတ် လို့ခေါ်ကြတဲ့ ပလစ်စတစ်တွေ ဘယ်နှအိတ်သုံးစွဲမိပါသလဲ။ ကြွပ်ကြွပ်အိတ်ကို အဓိကသုံးစွဲကြသူတွေဟာ မြို့နေလူတန်းစားတွေဖြစ်ပါတယ်။ လဖက်ရည်ဝယ်ရင်လည်း ကြွပ်ကြွပ်အိတ် ၊ မုန့်ဝယ်ရင်လည်း ကြွပ်ကြွပ် အိတ်၊ ဘာပစ္စည်းဝယ်ဝယ် ကြွပ်ကြွပ်အိတ်တွေနဲ့ပဲ ထုပ်ပိုးသယ်ဆောင်ခဲ့ကြတာပါပဲ။ နောက်ဆုံး စျေးကို စျေးခြင်းတောင်းကိုင်သွားတဲ့ ခေတ်ဟာ ကုန်ခဲ့ပြီလို့ဆိုနိုင်နေပါပြီ။ စျေးသွားရင်လက်ဗလာနဲ့သွားပြီး ကြွပ်ကြွပ်အိတ်အထုပ်ကြီးငယ်ဆွဲပြီး ပြန်လာကြတာ နေ့တိုင်းရက်တိုင်းပဲဖြစ်ပါတယ်။ အိမ်ထောင်စုတစ်စုဟာ တစ်ရက်ကို အနည်းဆုံးကြွပ်ကြွပ်အိတ် သုံးအိတ်လောက်သုံးစွဲတယ်ဆိုပါစို့။ အိမ်ခြေတစ်သောင်းရှိတဲ့မြို့ဟာ တစ်ရက်ကို ကြွပ်ကြွပ်အိတ် သုံးသောင်းကိုအသုံးပြုနေတာဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒီကြွပ်ကြွပ်အိတ် သုံးသောင်းထဲက နှစ်သောင်းကျော်ဟာ ပြန်လည်အသုံးပြုမခံရဘဲ အမှိုက်တွေအဖြစ်ရောက်ရှိသွားပါတယ်။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို အထိခိုက်ဆုံးအမှိုက်တွေထဲက တစ်ခုအဖြစ်ရောက်ရှိသွားတာပါ။ […]

တောအစပ် လယ်ထဲကရနံ့

သပြေရွာကလေးကမြို့နှင့်ဝေးလံခေါင်ပါးတဲ့အရပ်မှာရှိနေတာ။ဟိုတုန်းကသပြေရွာသားတွေကမြို့ကိုသွားရင်လှေနဲ့ပဲသွားကြ၊လာကြသေးတာ။သပြေရွာကမြို့မှာနေသူဆိုရင်မရှိသလောက်။မြို့ကိုသွာသည် ဆိုခြင်းမှာလည်းလူနာကို ဆေးခန်းပြတာ၊ သိပ်အရေးကြီး မှ မြို့ကို သွားကြသည်ပင်။ သပြေရွာက မြို့မှာတွေ့မြင်နေကျဆိုရင် တယုတယပွတ်သပ်လို့။ ရွာသို့ မြို့သားတစ်ယောက် ရောက်သည် ကိုပင် အထူးအဆန်းလုပ်လို့ ဝိုင်းအုံပြီး ကြည့်နေကြတာ ပွဲသဘင်ကျသည်အလား စည်စည်ကားကား။ မှုန်ရီမှုန်ဝါး ထူးထူးခြားခြား မှတ်ညာဏ်ထဲတွင် ရှိနေသည်က လူတောထဲတွင် တီဗွီ တိုးဝှေ့ကြည့်ကြခြင်း ဖြစ်၏။ ထိုအချိန်က ရွာထဲတွင် (TV) ဆိုလို့ အဒေါ်စိန် အိမ်တစ်အိမ်တည်းသာရှိသည် မဟုတ်လား။ ဇာတ်ကား တစ်ကားကြည့်ရဖို့ လူတောထဲမှာ မြေကြီးဖင်ခုထိုင်ပြီး စောင့်ရသည်မှာ ညည်းတွား စရာကောင်းသည်။ နွေရာသီဆို ပူကလည်းပူ၊ အိုက်ကလည်းအိုက် လူတွေရဲ့ အနံ့ပေါင်းစုံကို နှာခေါင်းခံပြီး ဇာတ်ကား ကြည့်ရသည့် ဘဝတွေကို တွေးမိတိုင်း ပြုံးသလို၊ ရွှင်သလို ခံစားချက် အသစ်အဆန်းဟု […]

ချန်ပန်ဇီတွေက အခြားအုပ်စုများကို ထောက်လှမ်းဖို့ စစ်နည်းဗျူဟာကို အသုံးပြုကြောင်းဆို

အနောက်အာဖရိက၏ အကြီးဆုံး မိုးသစ်တောနယ်မြေ၊ အနောက်တောင်ဘက် အိုင်ဗရီကို့စ် အနောက်တောင် ပိုင်းရှိ တိုင်အမျိုးသားဥယျာဉ် ရဲ့ တောင်ကုန်း ၁ခုမှာ ချန်ပန်ဇီ ၂ကောင်က တိတ်တိတ်ကလေး လေးဖက်သွားပြီး တောအုပ်အစွန်က အခြားချန်ပန်ဇီအုပ်စုတစ်စု ကိုချောင်းနေတာကို သုတေသီတွေက ဗီဒီယိုမှတ်တမ်းကနေ တွေ့လိုက်ပါတယ် ။ သူတို့က အချိန်အတော်ကြာ ချောင်ကြည့်ပြီးနောက်မှာတော့ သူတို့နေတဲ့ တောအုပ်ကို ပြန်သွားကြပါတယ်။ အဲ့လိုမျိုးအပြုအမှုကို တစ်ရက်ခြားလောက်ကို အဲ့ဒိ ၂ကောင် လုပ်လေ့ရှိပါတယ်။ စစ်သားတွေ ထောက်လှမ်းရေးလုပ်သလိုမျိုးပေါ့ ။ Tai National Park ရှိ တောရိုင်းအနောက် ချင်ပန်ဇီများ၏ အိမ်နီးချင်း အသိုင်းအဝိုင်းနှစ်ခုကို ၃ နှစ်ကြာ လေ့လာ ကြည့်ရှုစဉ် စစ်ပွဲအခြေအနေများတွင် မြင့်မားသော မြေပြင်နည်းဗျူဟာကို အသုံးပြုနေတာကို သုတေသီများက မှတ်တမ်းတင်ခဲ့ကြောင်း ကြာသပတေးနေ့တွင် […]

လောကကို တကယ်အလှဆင်ခဲ့ကြပါသလား

“မြက်ရိတ်သမား” လူ့ဘုံလောက နိုးခါစတည့် ချိုးကသံရှည် တောဘွဲ့သီ၍ ဤမှာမြေပြင် မြစိမ်းဆင်လျက် ကောင်းကင်မိုးဝယ် နီလာခြယ်နှင့် အိုဘယ်လူသား နှစ်ရောင်ကြားဝယ် ခန့်ညားပေစွ၊ ခန့်ပေစွ။ ဆရာဇော်ဂျီ၏ မြက်ရိတ်သမား ဆိုသည့်ကဗျာတွင် လူသား၏ အားမာန်အလှကို ဖော်ပြထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ထိုကဗျာမှာ နာမည်ကြီးကဗျာတစ်ပုဒ်ဖြစ်သည်မို့ ကဗျာအကြောင်း ထွေထွေထူးထူးထပ်ပြောဖို့ မလိုအပ်ပါ။ ကျွန်တော်ပြောချင်သည်က ကဗျာထဲက မြက်ခင်းစိမ်း၊ ချိုးငှက် ကလေးတွေနှင့်ပတ်သက်သည့် မေးခွန်းတစ်ခုသာဖြစ်ပါသည်။ မြက်ခင်းစိမ်းမရှိလျှင်၊ ချိုးငှက်ကလေးရဲ့အသံကို မကြားရလျှင် မြက်ရိတ်သမား လူသားသည် လှနိုင်ပါဦးမည်လားဆိုသည့် မေးခွန်းပင်ဖြစ်ပါသည်။ ကျွန်တော်တို့သည် လူသားအဓိကဝါဒကိုသာ ယခုထက်တိုင် စွဲစွဲမြဲမြဲဆုပ်ကိုင် အသုံးပြုလာခဲ့ကြခြင်းဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာလောကကြီးကို လူသားတွေပဲပိုင်သည် ဆိုပြီး စွဲမြဲမြဲစိတ်ထဲမှာ မှတ်မှားခဲ့ကြပါသည်။ မိမိတို့တည်ဆောက်မှုအားလုံးကို လောကအလှဆင်သည်ဟု ယုံကြည်ခဲ့ကြပါသည်။ လောကအလှဆင်နေ၏ …… ကြည့်စမ်း အဆွေ ငွေပိုးကောင်ငယ်၊ […]

ဧရာဝတီကိုတော့ မလွမ်းချင်ပါ ဆောင်းပါးများနှင့်ရသစာစုများ

ဒီစာအုပ်ကတော့ ဆရာ ရွှေဥဒေါင်း ၊ သိပ္ပံမောင်ဝ ၊ ဒဂုန်တာရာ ၊ တိုက်စိုး ၊ မောင်ဝဏ္ဏ ၊ ညီပုလေး ၊ ဆူးငှက် ၊ ချစ်စံဝင်း ၊ ပါရဂူ နဲ့ အခြား နာမည်ကြီး စာရေးဆရာ ၊ အဆိုတော် ကြီးတွေရဲ့ သီချင်းများ ၊ ကဗျာများ ဆောင်းပါး မြောက်မြားစွာနဲ့ ရသစာစု‌ေတွကို တစ်စုတစ်စည်းတည်း ဖတ်ရှုရမယ့် စာအုပ်ကောင်းတစ်အုပ် ဖြစ်ပြီး ဧရာဝတီမြစ်ကြီး အကြောင်း လေ့လာလိုသူတွေ သိချင်သူတွေအနေနဲ့က မဖြစ်မနေ ဖတ်ရှုသင့်တဲ့ စာအုပ်တစ်အုပ်လို့ပြောလို့ရပါတယ်။ သစ်တောပညာရှင် ဆရာကြီး ဦးအုန်းနဲ့ လူထုစိန်ဝင်းတို့ရဲ့ ဧရာဝတီ အမှာစာတွေကို လည်း ဖတ်ရှုရမယ့် စာအုပ်တစ်အုပ်ပါ။၂၀၁၁ ခုနှစ် တွင် ပထမအကြိမ်အဖြစ် […]

အမေရိကန်တွေက ရေပေးတူးမြောင်းတွေပေါ်မှာ ဆိုလာတွေ တည်ဆောက်နေ

၂၀၁၅ ‌တုန်းက ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ ၄နှစ်ဆက် မိုးခေါင်မှု ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မြေကြီးခြောက်သွေ့ အက်ကွဲကုန် ပါတယ်။ ပြည်နယ်အုပ်ချုပ်ရေးမှူး ဂျယ်ရီဘရောင်းက ပြည်နယ်အတွင်း ရေသုံးစွဲမှုကို ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိ လျှော့ချဖို့အတွက် အမိန့်ထုတ်ခဲ့သလို ရေအများအပြားသုံးစွဲတဲ့ လယ်သမားတွေကတောင် ရေသုံးစွဲမှုကို စေတနာ့ဝန်ထမ်းအဖြစ် လျှော့သုံးခဲ့ရပါတယ်။ ဘရောင်းက ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင် စီမံကိန်းတွေ အများကြီးလုပ်ခဲ့ပါတယ် ။ အဲ့ဒိနောက်မှာတော့ ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု လျော့ပါးလာတာကို တွေ့လာရပါတယ် ။ ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ်တွေက ကယ်လီဖိုးနီးယားမှာ စံချိန်တင်အပူလှိုင်းကျတာတွေ ၊ တောမီးအကြီးအကျယ်လောင်တာတွေ ၊ ကော်လိုရာဒိုမြစ်ရေကျဆင်းသွားတာတွေ နဲ့ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုဖြစ်လာတာတွေက စွန့်ဦးတီထွင်သူတွေ ဖြစ်တဲ့ ဂျော်ဒန်ဟာရစ်နဲ့ ရော်ဘင်ရာဂျ်တို့ကို ဆည်မြောင်ဖုံး ဆိုလာပြားတွေ တပ်ဆင်ဖို့အတွက် စိတ်ကူးရသွား စေပါတယ် ။ သူတို့ရဲ့ အိုင်ဒီယာကတော့ ရိုးရှင်းပါတယ် […]

ရွှေခရုအန္တရာယ် အချိန်မီ နှိမ်နှင်းကာကွယ်

မိုးသံလေသံလေးကြားတာနဲ့ ရွှေခရုအသံတွေက ပူညံပူညံ ထွက်ပေါ်လာပါတယ်။ မုတ်သုံမိုးက ခေါ်လာလေသလား မသိပါ။ ကြဲပြီး၊ စိုက်ပြီးစ စပါးခင်းတွေ၊ မိုးလေးနဲ့ အပင်ပေါက်ခါစ စပါးခင်းတွေမှာ ရွှေခရု တွေဖျက်လို့ စပါးခင်းလည်းကုန် ဖြစ်နေတယ် ဆရာတဲ့။ သူတို့ဆီမှာတော့ အတော့်ကို ဂျိုမွှေတဲ့ ရွှေခရုမို့ “မွှေခရု”လို့တောင် ခေါ်နေကြတယ်။ အဲ့ဒါ ရွှေခရုကို ဘယ်လို ကာကွယ်နှိမ်နင်းရမယ် အကြံလေးပေးပါဦး ဆရာလို့ ဆိုပါတယ်။ ရွှေခရုအကြောင်း ပြောရမယ်ဆိုရင်တော့ တော်တော်လေး စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်းတယ်။ ရွှေခရုကို အင်္ဂလိပ်လို Golden Apple Snail လို့ ခေါ်တယ်။ မျိုးရင်းကတော့ Gastropoda Ampullariidae ဖြစ်တယ်။ အခု နောက်ပိုင်းမှာ ပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်း ဒေသတစ်လျှောက် ဒီရေနဲ့ အတူတူပါလာပြီး စပါးခင်းတွေကို ဖျက်ဆီးတာ […]

ကမ္ဘာပျက်နာရီကြီး နောက်ပြန်လည်အောင်အရေးပေါ်လုပ်ကြဖို့ အကြီးအကဲများအဖွဲ့ က သတိပေးလိုက်ပြီ

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု ၊ ကပ်ရောဂါများနဲ့ နျူကလိယားပြန့်ပွားမှုတွေကြောင့် အနာဂတ်ကမ္ဘာကြီးက ရပ်တည်လို့ မရအောင်ဖြစ်လာပြီး အဆုံးမှာကမ္ဘာကြီး ပျက်စီးသွားနိုင်တယ်လို့ အကြီးအကဲများအဖွဲ့ ( The Elders ) က သတိပေး လိုက်ပါတယ်။ Doomsday Clock လို့ခေါ်တဲ့ ကမ္ဘာပျက်နာရီကြီးက တဖြည်းဖြည်းနဲ့အဆုံးသတ်ပိုင်းကို ကပ်လာပါပြီ ။ အဲ့ဒါကို နောက်ပြန်လည်သွားအောင် အရေးပေါ်လုပ်ရမယ့် အရေးကိုနှောင့်နှေး တုံ့ဆိုင်းမနေဖို့အတွက် သတိပေးလိုက် တာပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ရာသီဥတုအကျပ်အတည်း၊ ကပ်ရောဂါနှင့် နျူကလီးယားလက်နက်များအပါအဝင် လူသားမျိုးနွယ် ရင်ဆိုင် နေရသော ဖြစ်တည်မှုအန္တရာယ်များကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် လိုအပ်သော အရေးတကြီး လုပ်ဆောင်မှုများအား ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့အတွက်လည်း ဆိုလိုက်တာပါ ။ လက်ရှိဖြစ်ပေါ်နေသော ယူကရိန်း-ရုရှားစစ်ပွဲအတွင်းမှာ ရုရှားသမ္မတ ပူတင်ရဲ့ နျူကလိယားလက်နက် တွေနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အဆင်ခြင်မဲ့ပြောဆိုခြင်းက […]

ရာသီဥတုဒဏ်ခံနေရတဲ့ နိုင်ငံများကို ဘယ်လိုပံ့ပို့ပေးသွားမယ်ဆိုတာနဲ့ပတ်သက်ပြီး အခြေတင်ဆွေးနွေးဖို့လိုနေပြီ

ဒီလကုန်မှာ ကျင်းပမယ့် COP 28 တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ရာသီဥတုညီလာခံမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံခေါင်းဆောင်အသီးသီးအနေနဲ့ ကွာဟချက်ကြီးမားလာပြီဖြစ်တဲ့ ရာသီဥတုဒဏ်ခံနေရတဲ့ နိုင်ငံများကို ဘယ်လိုပံ့ပို့ပေးသွားမယ်ဆိုတာနဲ့ ပတ်သက်ပြီး အခြေတင်ဆွေးနွေးဖို့လိုနေပြီလို့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယိုဂူတာရေ့စ်က သတိပေးလိုက်ပါတယ် ။ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှု နဲ့လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ကြိုးပမ်းအားထုတ်မှုတွေဟာ အန္တရာယ် နည်းပါးသွားအောင် လုပ်နေတာပါ လို့ဆိုလိုက်ပါတယ်။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ဆင်းရဲသောနိုင်ငံများ၏ လိုအပ်သောငွေ နှင့် ရုပ်ကြွင်းလောင်စာကို အသုံးပြုပြီး ချမ်းသာနေသောနိုင်ငံများ ကြားက ဝင်ငွေသည် ယခင်ကထက် ပိုမိုကျယ်ပြန့်လာနေပါတယ်။ “လိုအပ်ချက်တွေ များလာတာနဲ့အမျှ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ ရပ်တန့်နေတယ်” လို့ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် အန်တိုနီယို ဂူတာရက်စ်ကဆိုပါတယ်။ ယခုနှစ်၏ လိုက်လျောညီထွေမှု ကွာဟမှု အစီရင်ခံစာတွင် ကွာခြားမှုသည် ယခင် ထင်ထားသည်ထက် ၅၀ […]

မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ တတိယအကြီးဆုံး အင်း

မရောက်ဖြစ်တာ အတော်ကြာပြီဖြစ်တဲ့ ၊ ငယ်စဉ်အခါက ကိုယ်နေခဲ့တဲ့ အင်းတော်မြို့လေးကို မနှစ်က ရောက်ဖြစ်ခဲ့တယ်။ အင်းတော်မြို့ဟာ မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းမှာရှိတဲ့ စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီးရဲ့ အထက် စွန်းမှာရှိတဲ့ မြို့နယ်ဖြစ်တယ်။ ကချင်ပြည်နယ်ရဲ့ မိုးညှင်းမြို့နယ်နဲ့ကပ်လျက် တည်ရှိတဲ့ မြို့နယ် ဖြစ်တယ်။ အင်း တော်မြို့မှာ အင်းတော်အင်းလို့ ဒေသခံတွေ ခေါ်ဆိုကြတဲ့ အင်းကြီးတစ်ခုလည်းရှိတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာကချင်ပြည်နယ် မိုးညှင်းမြို့နယ်ရှိ အင်း‌တော်ကြီးကန်က အကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး ဒုတိယအကြီးဆုံးက ရှမ်းပြည်နယ်ရှိ အင်းလေးကန် ဖြစ်တယ်။ တတိယအကြီးဆုံးကတော့ အင်းတော်မြို့နယ်က အင်းတော်အင်းပါ။ အင်းတော်အင်းကို တချို့တချို့သော စာအုပ်တွေမှာ မန်လည်အင်းလို့ ရေးသားတာကိုလည်း တွေ့ရှိ ဖတ်ရှု ဖူးတယ်။အင်းတော်ကြီးအင်းနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ သမိုင်းစာအုပ်တွေမှာ မန်လည်အင်းလို့ ရေးသားထားပါတယ်။ ဒီနေ့ ဒီအချိန်မှာတော့ မန်လည်အင်းလို့ ခေါ်ဆိုတာကို မကြားရတော့ပါ။ အင်းတော်အင်းလို့ပဲ […]