“ရာသီဥတုတွေ ပြောင်းလဲနေတယ်။ ရာသီဥတုတွေ ဖောက်ပြန်နေတယ်။ ဒါကို ထိန်းသိမ်းကာကွယ်ဖို့ တိုက်ဖျက်ဖို့ လိုတယ်” လို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ပြောတယ်။ ကမ္ဘာနိုင်ငံအသီးသီးကလည်း လက်ခံခဲ့ကြတယ်။ ဒါကြောင့်လည်း ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးက ခေါင်းဆောင်တွေ၊ အကြီးအကဲတွေ၊ အလွှာပေါင်းစုံက လူပုဂ္ဂိုလ်တွေ စုပေါင်းတွေ့ဆုံပြီး ဆွေနွေးပွဲတွေ၊ ညီလာတွေ၊ လက်မှတ် ရေးထိုးပွဲတွေ စသဖြင့် ရာသီဥတုနဲ့ သက်ဆိုင်တဲ့ အခမ်းအနားတွေ၊ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့သက်ဆိုင်တဲ့ အခမ်းအနားတွေကို ပြုလုပ်ခဲ့ကြတယ်။ ရာသီဥတု ပြောင်းလဲမှုကို တိုက်ဖျက်ဖို့၊ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းဖို့ တိုက်တွန်းခဲ့ကြတယ်။ ဒါပေမယ့် တစ်နှစ် ထက်တစ်နှစ် ကမ္ဘာကြီးမှာ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်တွေ ပိုမိုပျက်စီးလာတယ်။ ရာသီဥတုတွေ ပိုမိုပြောင်းလဲလာ တယ်။ ဒါ ဘာကြောင့်လဲ။ ရှင်းရှင်းလေးပါ။ ပါးစပ်နဲ့ ပြောပြီး လက်တွေ့ […]

ကပ္ပလီပင်လယ်ထဲရှိ ဘားရင်ကျွန်း(Barren Island )သည် ရိုးရိုးကျွန်းမဟုတ်ဘဲ ရေအောက် မီးတောင်ရှင် တစ္လုံး၏ ရေပေါ် ပေါ်နေသောအပိုင်း ဖြစ်သည်။ မီတာ ၂၀၀၀ ကျော်နက်သော ပင်လယ်ကြမ်းပြင်ပေါ်တွင် အခြေပြုသည့် ယင်းမီးတောင်၏ ထိပ်ပိုင်းသည် မီတာ ၃၀၀ ကျော်မျှ ရေပေါ်သို့ ထိုးထွက်တည်ရှိနေသည်။ ကျွန်းသည် သုံးကီလိုမီတာကျယ်ပြီး မီးတောင်ထိပ်ဝ(caldera)သည် နှစ်ကီလိုမီတာ ကျယ်သည်။ ဘားရင်မီးတောင်သည် အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ ဆူမာထရာကျွန်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံအကြား ကွေးညွှတ် တည်ရှိသော ပြတ်ရွေ့တလျှောက်ရှိ တစ်ခုတည်းသော မီးတောင်ရှင် ဖြစ်သည်။ ယင်းမီးတောင်သည် ၁၇၈၇ ခုနှစ်နှင့် ၁၈၃၂ ခုနှစ်ကြားတွင် ပေါက်ကွဲမှုအများအပြား ဖြစ်ခဲ့ပြီး နှစ်ပေါင်း ၁၅၀ ကြာကျော် ငြိမ်သက်နေရာမှ ၁၉၉၁ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်လှုပ်ရှားလာကာ ပေါက်ကွဲခဲ့သည်။ ယင်းနောက်ပိုင်းတွင်လည်း အကြိမ်များစွာ […]

မီးတောင်ပေါက်မှု အငယ်စားများသည် ရာသီဥတုကို သိသာစြာ ပြောင်းလဲရန် မတတ်နိုင်သော်လည်း ပေါက်ကွဲမှု အကြီးစားများကြောင့် ထွက်ပေါ်လာသော ပြာမှုန်များနှင့် ဓာတ်ငွေ့အချို့တို့ကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲတတ်သည်။ မီးတောင်များမှ ထွက်ပေါ်လာသည့် ပြာမှုန်ငယ်များသည် နေရောင်ကို မြေပြင်ပေါ် မရောက်အောင် တားဆီးတတ်ပြီး ကမ်ဘာ့အပူချိန်ကို လျော့နည်း ကျဆင်းစေသည်။ ပြာမှုန်များ၏အရွယ်အစား ကြီးလျှင်မူ မြေပြင်မှ ပြန်ကန် ထွက်လာသော အပူကို အာကာသထဲ ပြန်ထွက်ခွင့်မပေးဘဲ တားဆီးလိုက်၍ ရာသီဥတု ပူနွေးလာတတ်သည်။ မီးတောင်အကြီးစားပေါက်ကွဲမှုများမှ ထွက်လာသော ကာဘွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက် ပမာဏ များပြားလွန်းပါက ကမ်ဘာ့အပူချိန်ကို မြင့်မားစေတတ်သည်။ မီးတောင်မှ ထွက်ပေါ်သည့် ဆာလ်ဖာဒိုင်အောက်ဆိုက်ဓာတ်ငွေ့များသည်မူ လေထုတွင်းရှိ ရေငွေ့တို့နှင့် ပေါင်းမိကြပြီး အက်ဆစ်မှုန်များဘဝသို့ ပြောင်းသွားကာ နေရောင်ကို တားဆီးလိုက်သဖြင့် ရာသီဥတု အေးမြလာသည်။ ၁၈၁၅ ခုနှစ်က အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ […]