Author Posts

၂၀၄၀ မှာ ဒီဇယ် ဘတ်စ်တွေနဲ့ ထရပ်တွေကို အပြီးပိတ်လိုက်တော့မယ်လို့ အီးယူစီစဉ်နေ

မနေ့ ( ဇန် ၁၈ )က ဘရက်ဆဲလ်မှာ ပြုလုပ်တဲ့ ဥရောပကော်မရှင် အစိုးရအဖွဲ့ဝင် အရာရှိကြီးများနဲ့ ပါလီမန် အဖွဲ့ဝင်များ ဆိုင်ရာ အစည်းအဝေးမှာ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာအသုံးပြုရတဲ့ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ယာဉ်တွေကို ၂၀၄၀ မှာ အပြီးနားလိုက်ဖို့အတွက် လုပ်ငန်းစဉ်တွေကို တင်သွင်းခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒါကို ပါလီမန်အမတ်တွေ အားလုံးနီးပါး ထောက်ခံခဲ့ပါတယ်။ လုပ်ငန်းစဉ်မှာ ဥရောပသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများအတွင်း ရောင်းချ ပြေးဆွဲနေသော ထရပ်ကားများ နဲ့ အခြားကုန်တင်ယာဉ်များ အားလုံး ၂၀၄၀ တွင် လက်ရှိထုတ်လွှတ်နေသော ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်ပမာဏ ရဲ့ ၉၀ ရာခိုင်နှုန်း လျှော့ချပေးနိုင်မှာဖြစ်ပြီး မြို့တွင်းပြေဆွဲနေသော ယာဉ်များ က ၂၀၃၅ တွင် လုံးဝ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု မရှိစေရဖြစ်ရမည်ဟု ပါရှိပါတယ်။ အကြီးစားယာဉ် အများစုသည် CO2 စံနှုန်းများကို […]

ချစ်တဲ့ ချင်းတောင်ဇလပ်ရေ

တောင်ပေါ်မြေမှာ ပွင့်ဖူးတဲ့… တောင်ဇလပ်ပန်းနီလေးရယ် မင်းဘဝ ချွေမှာစိုး ကိုယ်တွေးတိုင်းစိုးရိမ် ချစ်တဲ့ချင်းတောင်ဇလပ်ရေ” အထက်ပါစာပိုဒ်ဟာ ချင်းလူမျိုးတေးရေးဆရာစံပီးရဲ့ သီချင်းစာသားဖြစ်ပါတယ်။ ဒီစာသားထဲမှာ မင်းဘဝ ချွေမှာစိုး ဆိုတဲ့ စာသားကို သထိထားမိမယ်ထင်ပါတယ်။ သတိထားမိပြီးရင် မင်းဘဝ ကြွေမှာစိုး ဖြစ်ရမယ်လို့ ထင်မိကြမှာပါ။ တကယ်တော့တောင်ဇလပ်ပန်းဟာ တော်ရုံတန်ရုံမကြွေပါ။ ချင်းတောင်မှာ လေထန်နေလည်းမကြွေပါ။ တောင်ဇလပ်ပန်းဟာ အနီရောင်နဲ့လှပသလောက် အကြမ်းခံတဲ့ပန်း၊ အပင်ကနေ ကြွေဖို့ မလွယ်တဲ့ပန်းဖြစ်ပါတယ်။ ပွင့်နေတုန်း လူကချွေတာတောင် တော်တော်ချွေယူမှရတာပါ။ ဒါကြောင့် တေးရေးဆရာ စံပီးက ” မင်းဘဝ ချွေမှာစိုး” ဆိုပြီး သုံးခဲ့ပုံရပါတယ်။ တောင်ဇလပ်ပန်းတွေပွင့်တဲ့ ခုလိုရာသီဆိုရင် ချင်းတောင်ဟာ သိပ်လှပါတယ်။ တောင်ကုန်းတောင်တန်းတွေပေါ်မှာ အနီရောင်ပန်းတွေပွင့်နေတဲ့ တောင်ဇလပ်ပန်းပင်တွေကို မြင်လိုက်ရရင် သင်ဟာလည်း ချင်းတောင်ကို ပိုချစ်မြတ်နိုးလာမှာသေချာပါတယ်။ တောင်ဇလပ်ပန်း ပွင့်ဖတ်တွေက […]

စောင့်ကြည့်ရမယ့် နော်ဝေ ရေအောက်သတ္တုတူးဖော်မှုကိစ္စ

အငြင်းပွားဖွယ် ပင်လယ်ရေအောက် သတ္တုတူးဖော်မှု ကိစ္စနဲ့ ပတ်သက်ပြီး နော်ဝေပါလီမန် ပထမဆုံးအကြိမ် အနေနဲ့ခွင့်ပြုလိုက်ပြီဖြစ်ပါတယ် ။ မြောက်ပင်လယ်အောက်က ကြမ်းခင်းမှာ အာလူးလုံးအရွယ်လောက်ရှိတဲ့ ကိုဘော့ ၊ နီကယ် ၊ ကြေး နဲ့ မန်ဂနိ သတ္တုတွေကို ရှာဖွေ တွေ့ရှိပြီးနောက်မှာတော့ ပါလီမန်က ပင်လယ်ရေအောက် သတ္တုတူးဖော်မှု စီမံကိန်းကို ခွင့်ပြုလိုက်တာပဲ ဖြစ်ပါတယ် ။ အဲ့ဒိသတ္တုတွေက အီးဗွီလို လျှပ်စစ်ကားတွေ ထုတ်လုပ်တဲ့နေရာမှာ အရမ်းကို အရေးကြီးတဲ့သတ္တုတွေဖြစ်ပါတယ် ။ လေတာဘိုင်တွေ နဲ့ ဆိုလာပြားတွေကနေရတဲ့ လျှပ်စစ်ကို သိုလှောင်နိုင်ဖို့အတွက် ဘတ်ထရီလုပ်တဲ့နေရာမှာ မပါမဖြစ်သတ္တုတွေ ဖြစ်ပါတယ် ။ ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ ဖျက်သိမ်းနိုင်ဖို့အတွက် လျှပ်စစ်စွမ်းအင်ကို ပြောင်းလဲနိုင်ဖို့ ကြားကာလ အခြေအနေမှာ လျှပ်သို ပစ္စည်းတွေကို စျေးပေါပေါနဲ့ ရနိုင်မှဖြစ်မှာပါ […]

စီးဆင်းနေသော မိုးတိမ်များ

(ဒီရက်ထဲ ဘာက သွယ်ဝိုက်စေ့ဆော်နေတယ်မသိ၊ စာရေးချင်စိတ်အတော်ပေါက်နေပါတယ်။ စာရေးချင်စိတ်ပျောက်နေတာ နှစ်နဲ့ချီခဲ့ပြီမို့ ဘာကိုစရေးရမှန်းမသိတာနဲ့ မိခင်မြေနဲ့ဝေးစ အမေရိကန်ဘဝအစမှာရေးခဲ့ဖူးတာလေးပြန်ဖတ် ပြန်မျှရင်း စျာန်ပြန်သွင်းမိပါတယ်။ ဇာတိမြေလွမ်းချင်းတပုဒ်ပါပဲ။ ပုံကတော့ ၁၉၉၀ စွန်းစလေးတုန်းက ဒီအက်ဆေးလေးထဲကဇာတ် ကောင် မလက်တိုချောင်းကလေးမှာ ရိုက် ထားတာပါ။ မဂ္ဂဇင်းတွေမှာ ကျမ ဝတ္တုတိုလေးတွေဆက်တိုက်ပါစပေါ့။ အခုအချိန်မှာ ကျမမြို့ ကျမရွာဟာ ဒီအက်ဆေးလေးထဲက ဘဝတွေနဲ့ ဘယ်လောက်ကွာသွားပြီလဲ မသိဘူးတွေးမိတော့ စာရေးစရာ တွေ့သွားသလိုပဲ။ ) ချမ်းချမ်းစီးစီး ညလည်ခေါင်ကြီးတွင် အိပ်ပျော်ဖို့ကြိုးစား၍မရသောအခါ ကြည်အေးကဗျာကိုသတိရမိသော် လည်း ရွတ်ဆိုဖို့စိတ်မပါတော့ပြန်။ ပြတင်းပေါက်မှဟိုဟိုဒီဒီငေးကြည့်မိပြန်တော့လည်း မြင်သမျှက နှင်းများ ဖြင့်ဖွေးဖွေးဖြူနေလေသည်မို့ အချမ်းပိုရသည့်အပြင် အဖြူအမည်းပန်းချီကားနှင့်တူသောဆောင်းညက ဘ၀ အလွမ်းကိုပင် အားပေးပိုကဲစေပြန်သည်။ ဒီတော့အိပ်ရာဆီပြန်လှည့်၊ထုံးစံအတိုင်းစောင်ထူထူအောက်မှနေ၍ ဂြိုလ်ကမ္ဘာနေရာအနှံ့ စိတ်ဖြင့်လည်ပတ်လွန်းထိုးဖို့ကိုသာ ရွေးချယ်ရတော့သည်။ အိပ်ရာနှင့်ကျောထိမိလိုက်တာနှင့် ထိုအသံကိုကြားလိုက်ရတာဖြစ်သည်။ ရေစီးသံ…။ […]

ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုမှာ AIက အသွား နှစ်ဖက်နဲ့ဓားလိုပါပဲ

Artificial intelligence ( AI ) ဉာဏ်ရည်တုက ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုအရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး သုံးတတ်ရင် ဆေး မသုံးတတ်ရင် ဘေးဖြစ်လာနိုင်ဖွယ် ရှိလာနိုင်တယ်လို့ နည်းပညာ ကုမ္ပဏီတွေက ပြောလာပါပြီ။ နည်းပညာကုမ္ပဏီများသည် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရန် အစွမ်းထက်သည့် ကိရိယာတစ်ခု အဖြစ် ဉာဏ်ရည်တုကို တီထွင်ခဲ့ကြသော်လည်း အေအိုင်ကြောင့်ဖြစ်လာမယ့် ပြဿနာများကိုအရင်ဆုံး ဖြေရှင်ဖို့ ကြိုးစားနေကြပါတယ်။ Google DeepMind မှ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်ကို ဦးဆောင်သူ Sims Witherspoon က “AI သည် စွမ်းအင်သုံးနည်းပညာတစ်ခုဖြစ်ကြောင်း လုံးဝမှန်နေပါတယ် ။ အဲ့ဒိနေရာမှာ သန့်ရှင်းသောစွမ်းအင်ဖြင့် လုံး၀လည်ပတ်နိုင်သည့် ဇယားကွက်တစ်ခု မရှိမချင်း ထိုနည်းပညာများက ကာဗွန်ခြေရာရှိနေမှာပဲဖြစ်ပါတယ် “ လို့ ဆိုပါတယ်။ လက်ရှိတွင် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းရှိ ဒေတာစင်တာများတွင် တစ်ကမ္ဘာလုံးလျှပ်စစ်ဓာတ်အားအသုံးပြုမှု၏ […]

လွန်ခဲ့တဲ့ နှစ်နှစ်သိန်းလောက်က ဖြစ်ခဲ့တဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့် လူဝံကြီးများ မျိုးသုဉ်

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့်ဖြစ်တဲ့ ခြောက်သွေ့ရာသီတစ်ခု ဝင်ရောက်ခဲ့တဲ့အတွက် ရှေး လူဝံအကောင်ကြီး မျိုးနွယ်စုတွေက ၎င်းတို့ရဲ့ အကြိုက်ဆုံးအသီးအနှံများကို လက်လှမ်းမမီနိုင်တော့တဲ့ အတွက်ကြောင့် မျိုးသုဉ်း သွားခဲ့တယ်လို့ ယူဆရကြောင်း လေ့လာမှုအသစ်တစ်ခုက ဆိုပါတယ်။ တရုတ်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းတွင် တစ်ချိန်ကနေထိုင်ခဲ့သည့် Gigantopithecus blacki မျိုးစိတ်သည် သိပ္ပံပညာရှင်များ သိကြသည့် အကြီးဆုံးမျောက်ဝံကြီးမျိုးဖြစ်ပြီး အရပ် ၃ မီတာရှိပြီး အလေးချိန် ၂၉၅ ကီလိုဂရမ်အထိရှိပါတယ်။ သြစတြေးလျနိုင်ငံ Southern Cross တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီ Renaud Joannes-Boyau က “ အစားအစာ ရှားပါးလာတဲ့အခါမှာ အဲ့လို အကောင်ကြီးတွေက သစ်ပင်ပေါ်ကိုတက်ပြီး သူတို့ရဲ့ အစာရင်းမြစ်သစ်အတွက် မရှာနိုင်ခဲ့ကြပါဘူး ။ အကောင်က ကြီးလွန်းအားကြီးတော့ သူတို့မတတ်နိုင်ဘဲ သေဆုံးကုန်ကြတာ” လို့ ပြောပါတယ်။ ခေတ်သစ် လူဝံများနှင့် […]

သယံဇာတနှင့်ပတ်သက်ရင်

အမျိုးသားစာဆိုကြီး ဆရာဇော်ဂျီဟာ နိုင်ငံရဲ့ရှေ့ရေးကို ပြက်ပြက်ထင်ထင်မြင်ခဲ့တယ်လို့ ဆရာ့ရဲ့ကဗျာတွေထဲက တချို့ကို ဖတ်ပြီးတွေးမိပါတယ်။ အဲဒီကဗျာတွေထဲမှာ ” တို့တိုင်းပြည်” ဆိုတဲ့ ကဗျာလည်းပါပါတယ်။ ဆရာက ကိုယ့်နိုင်ငံ၊ ကိုယ့်လူမျိုးတွေကို ” ထလော့မြန်မာ၊ အိုမြန်မာတို့ တို့ရွာတို့မြေ၊ တို့ရွာမြေဝယ် စေတီစပါး၊ များလည်းများ၏ များပါလေလည်း၊ တမွဲမွဲနှင့် ဆင်းရဲကာသာ၊ ကာလကြာလျှင် ယာစကာမျိုး၊ တညိုးညိုးနှင့် ပုထိုးမြင့်မောင်း၊ ကျောင်းကြိုကျောင်းကြား လှည့်လည်သွားလျက်၊ မစားရလေ၊ ဝမ်းမဝ၍ ဆွမ်းမျှမတင်နိုင် ရှိမည်တည်း” လို့ ကဗျာပထမပုဒ်မှာတင် စသတိပေးခဲ့တာပါ။ ခုတော့အားလုံးသိတဲ့အတိုင်းပါပဲ။ မြန်မာ့ဆန်စပါးတွေရဲ့ အရည်အသွေးဟာ ပေမီဒေါက်မီမရှိလို့ ထိုင်း၊ ဗီယန်နန်စတဲ့ နိုင်ငံတွေကလောက် ကမ္ဘာ့ဆန်စျေးကွက်မှာ စျေးမရကြပါဘူး။ တကယ်တော့ဒါဟာ စိုက်ပျိုးရေးမှာ နည်းမှန်လမ်းမှန်မကျင့်သုံးနိုင်တာကိုပြနေတာပါပဲ။ ကိုယ့်စိုက်ပျိုးမြေသယံဇာတကို အကောင်းဆုံးအသုံးမပြုနိုင်သေးတာပါ။ နောက်ဒုတိယအပိုဒ်မှာ ဆရာသတိပေးထားတာက ” […]

ဂျာမဏီ ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု နှစ် ၇၀ အတွင်းအနိမ့်ဆုံးအဖြစ် မှတ်တမ်းတင်နိုင်ခဲ့

ဥရောပရဲ့ အကြီးဆုံး စီးပွားရေး အဆောက်အအုံဖြစ်တဲ့ ဂျာမဏီနိုင်ငံက နှစ် ၇၀ အတွင်း ကာဗွန်ထုတ်လွှတ်မှု အနည်းဆုံး ဖြစ်အောင် မနှစ်က လုပ်နိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် မှတ်တိုင်တစ်ခုစိုက်ထူနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ ထင်ရှားသော တွေးခေါ်ပညာရှင် Agora Energiewende ရဲ့ လေ့လာမှုတစ်ခုအရ ဂျာမနီနိုင်ငံ၏ ဖန်လုံအိမ်ဓာတ်ငွေ့ထုတ်လွှတ်မှုသည် တန်ချိန် ၆၇၃ သန်းသို့ လျှော့ချနိုင်ခဲ့ပြီး ယခင်နှစ်ကထက် တန်ချိန် ၇၃ သန်း လျော့ကျသွားခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ။ အဲ့ဒိကျဆင်းမှုက အဓိကအားဖြင့် ကျောက်မီးသွေးဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်လုပ်ရာတွင် သိသာထင်ရှားစွာ လျော့ကျသွားခြင်းကြောင့် CO2 ထုတ်လွှတ်မှု တန်ချိန် ၄၆ သန်း လျော့ကျသွားစေရန် အထောက်အကူဖြစ်သွားတာပါ။ ကျောက်မီးသွေးနှင့် ဝေးကွာခြင်းသည် ပြန်လည်ပြည့်ဖြိုးမြဲစွမ်းအင်ရင်းမြစ်များဆီသို့ ကူးပြောင်းရန် ဂျာမနီရဲ့ ပိုမိုကျယ်ပြန့်သော မဟာဗျူဟာ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်လာပါတယ် […]

အလွမ်းတောင်တန်း

ဟားခါးမြို့သည်ဆောင်းရာသီဆိုလျင်နေပူကြီးထဲမှာပင်တုန်နေအောင်ချမ်းသည့်မြို့ ဖြစ်သည်။ ရေချိုးသည့်အခါ ဓာတ်လိုက်သလို၊ ကြိမ်လုံးသေးသေးလေးတွေနှင့် ကိုယ် တစ်ခုလုံးအရိုက်ခံရသလို ခံစားရသည်။ မနက်စောစော အပြင်ထွက်လျင် ခြေအိတ် လက်အိတ်မပေါဘဲထွက်လို့မရ။ ဟားခါးမြို့ကိုရောက်ပြီးပထမဦးဆုံး ဆောင်းမနက်ခင်း ကို ကျွန်တော်မှတ်မိနေသည်။ ဟားခါးဆောင်းမနက်အကြောင်းကို မသိသေးသည့် ကျွန်တော်နှင့်ကျွန်တော့်သူငယ်ချင်း နှစ်ယောက် ခြေအိတ်၊လက်အိတ် တွေမပါဘဲ မြို့ ထဲလဘက်ရည်သောက်ရင်း လမ်းလျောက်ထွက်ကြရာ ခဏကြာတော့ ကျွန်တော်တို့ ခြေလက်တွေ ခံစားမူတွေကင်းမဲ့အောင်ထုံကျင်သွားခဲ့သည်။ လမ်းဘေးပလက်ဖောင်း ပေါ်မှာရောင်းသည့် ခြေအိတ်၊လက်အိတ်တွေကို အမြန် ဝယ်ဝတ်ခဲ့ကြရသည်။ ညဆို လျင် အိမ်တခါးကိုစေ့နေအောင်ပိတ်ပြီးမှအိပ်ရသည်။ လေဝင်ပေါက်လေးသေးသေး ရှိနေလျင်တောင် အိမ်ရှိလူအကုန်နိူးလာအောင်ထိ အေးတတ်သည်။ဟားခါးမြို့သည် ဆောင်းရာသီတွင် စောစောအိပ်ယာဝင်ပြီး၊ အိပ်ယာထနောက်ကျတတ်ပါသည်။ မိုးရာသီဆိုလျင် တိမ်နှင့်မိုး တစ်လှည့်စီ အဆက်မပြတ်လာတတ်သည်။ တိမ် တွေကိုငုံ့ကြည့်ခဲ့ရသည့် ဘဝကိုကျွန်တော်လွမ်းသည်။ တစ်တောင်နှင့်တစ်တောင် ကြား တွင်တိမ်ပင်လယ်ကြီးဖြစ်နေသည်။ တောင်အောက်ကိုမမြင်ရ။ […]

နှစ်သစ်ပြောင်းသွားပေမဲ့ ပြဿနာတွေကတော့ ဟောင်းနေဆဲပါပဲ

ကမ္ဘာ့နေရာဒေသအသီးသီးမှာ ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အမှိုက်ပြဿနာက နှစ်သစ်တွေ တစ်ခုပြီး တစ်ခုပြောင်းသွားတိုင်း မရိုးနိုင်တဲ့ ပြဿနာဟောင်းတစ်ခုအဖြစ် ဒီကနေ့တိုင် မရှင်းနိုင်သေးပါဘူး ။ အခုလည်း ဘော့စနီးယားနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းက ဗစ်ဆီဂတ်မြို့နားက ရေအားလျှပ်စစ်စီမံကိန်း တစ်ခုအတွက် တည်ဆောက်ထားတဲ့ ရေလှောင်ကန် ထဲမှာ အမှိုက်တွေ တန်ချီပြီးတော့ ပိတ်မိနေပါတယ် ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး သမားတွေက သူတို့နိုင်သလောက်အမှိုက်တွေကို ရှင်းလင်းပေးနေပါတယ် ။ “ နှစ်သစ်မှာ ပြဿနာအသစ်တွေ တိုးလာနေသလို ပြဿနာအဟောင်းတွေကလည်းရှင်း မရအောင် ရှုတ်တုန်းပါပဲ” လို့ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးအဖွဲ့ Eko Centar Visegrad မှ Dejan Furtula ကပြောသွားပါတယ်။ ဘော့စနီးယား၊ ဆားဘီးယားနှင့် မွန်တီနီဂရိုးရှိ ၎င်း၏မြစ်လက်တက်များက အနောက်ဘော်လကန် ဒေသများ ပေါ်ကနေ စွန့်ပစ်ချနေတဲ့ စွန့်ပစ်အမှိုက်များမှာ […]