Author Posts

Popa Langur အပါ မဲခေါင်ဒေသတွင် မျိုးစိတ်သစ်ပေါင်း ၂၀၀ ကျော်တွေရှိ

ကမ္ဘာ့တောရိုင်းတိရစ်ဆာန်ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ WWF သည် ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် ဗီယက်နမ်၊ ကမ္ဘောဒီးယား၊ လာအို၊ ထိုင်းနှင့် မြန်မာတို့ရှိ မဲခေါင်မြစ်ဝှမ်းဒေသတွင် မျိုးစိတ်သစ် ၂၂၄ မျိုးအား ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြောင်း ပြီးခဲ့သည့်ဗုဒ္ဓဟူးနေ့က ထုတ်ပြန်သည့် ကမ်ဘာ့တောရိုင်းတိရစၦာန်ရန်ပုံငွေအဖွဲ့ WWF ၏ အစီရင်ခံစာတွင် ဖော်ပြခဲ့ပြီး မျောက်မျိုးစိတ်များထဲတွင် ၎င်း၏မျက်လုံးပတ်လည်တွင် အဖြူရောင်စက်ဝိုင်းများရှိသော Popa langur လည်းပါဝင်ပြီး အျခား တွားသွားသတ္တဝါများ၊ ဖားမ်ား၊ ငါးများနှင့် အပင်မျိုးစိတ် ၁၅၅ မျိုးလည်း ပါဝင်သည်။ WWF ၏ အစီရင်ခံစာအရ မဲခေါင်ဒေသရှိ တောရိုင်းတိရိစၦာန်များ ပေါများသော နေရာများကို ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ရန် လိုအပ်ကြောင်း ညွှန်ပြနေပြီး အဆိုပါမျိုးစိတ်သစ်များ၏ သစ်တောပြုန်းတီးမှု၊ ရောဂါနှင့် အခြားအန္တရာယ်များကြောင့် ခြိမ်းခြောက်ခံနေရသော ပတ်ဝန်းကျင်တွင် ရှင်သန်နေထိုင်ရန် အစွမ်းသတ္တိကို တွေ့ရှိရကြောင်း […]

ရေပျံကြီးရေတံခွန်

ရှမ်းပြည် တောင်ပိုင်းနဲ့ မြောက်ပိုင်း ပေါင်းကူးပေးရာ နောင်ချိုမြို့အနီးက ဒုဋ္ဌဝတီတံတားအနီးမှာ ရှိပါတယ်။ ညောင်ရွှေ၊ ရပ်စောက်၊ နောင်ချိုလမ်းအတိုင်း တောင်ပိုင်းကနေလည်း သွားလို့ရပါတယ်။ ဓာတ်ပုံ-စိုင်းစွမ်

ရေဇလာသင်ဖျာခင်းရင်ပေါ့

(၁) ကဆုန်နွေ၏ အပူဓာတ်ထံ၌ ဝန်းကျင်တခွင်သည် နွေငွေ့များယှက်သန်းပျော်ဝင်ကာဖြင့် အခိုးထတောက်လောင်လျက်ပင်ရှိပါ၏။ ရာသီစက်ဝန်းကား တရွေ့ရွေ့ဖြင့် သဏ္ဟာန်ရောရုပ်အားဖြင့်ပါ ရွေ့ဆိုင်းပြောင်းဝင်လျက်ပင်ရှိလေသည်။ နွေတစ်ခင်း၏ အပူထံဝယ် ငွေ့ရည်ဖွဲ့သီမိသော နယုန်မိုးပြေး တပြိုက်နှစ်ပြိုက်ကား အနောက်တောင်လေရူးကလေးများ မြူးထူးကြည်စယ်ခိုက်တွင် မိုးဖွဲမိုးစက်များအဖြစ် လောကတခွင်လုံးအားဖုံးအုပ်ခြုံလွှမ်းလျက်ပင်။ နယုန်မိုးတို့ကား ကန်သင်းရိုတခိုဝယ် ငုပ်လျှိုးအိပ်မောကျလျက်ရှိသော မြက်ရင့်အိုတို့အား မြက်နုငယ်များအဖြစ် ပုတ်နိုးအသက်သွင်းပေးခဲ့လေပြီ။ နယုန်မိုးပြေးထံ၌ မြက်သားမွေးခဲ့သော ဆေးရေးသည် တုပခြယ်သလို့ ရစကောင်းပါရဲ့လား။ နယုန်လလွန်၍ ဝါဆိုလသို့ကူးပြောင်းရောက်ရှိလာပြီဆိုပါလျှင် လယ်ကန်သင်းရိုးတခိုဝယ် မြက်စိမ်းစိုစိုများနှင့် ရေတဖွေးဖွေးလယ်ပြင်သည် လိုက်ဖက်ထောင့်ချိုးလေးအနေဖြင့် သဘာဝအလှကိုခြယ်မှုန်းပြသလျက်ပင်ရှိ၏။ ရွာပတ်ဝန်းကျင်တခိုက လယ်တခွင်မှာ ရေဖွေးပြီဆိုပါလျင် “ကိုသာအေး”တယောက် ခြေဖဝါး၊လက်ဖဝါးများ ယားယံလာခဲ့ပါပြီ။ သင်္ဘောစင်ပေါ်မှာတင်ထားသော ပိုက်အမျိုးမျိုး၊မြှုံးအမျိုးမျိုး၊ဇကာအမျိုးမျိုးတို့ထံ တချက်စိုက်ကြည့်မိချိန်ရင်း ငါးပတ်၊ငါးစင်ရိုင်း၊ကကတစ်၊ကသားပိုးငါးတို့၏ ဗိုက်သား ဖွေးဖွေးများအား အတွေးထဲမြင်ယောင်လာပါတော့တယ်။(သင်္ဘောစင်ဆိုတာ အိမ်တစ်လုံးရဲ့ခေါင်မကြီးအောက်မှာ ထပ်ခိုးပုံစံလေးလုပ်ပြီး လယ်လုပ်ငန်း၊ရေလုပ်ငန်းသုံး ပစ္စည်းများထားရှိတဲ့စင်ကိုဆိုလိုတာပါ) “ကိုသာအေး”က […]

မီးရှို့သူများ

7.2.2020 မှာ သရက်မြို့နယ် ကျောင်းကျန်းမာရေး အစီအစဉ်ဖြင့် ဂုမ္မဏီဆိုသည့်ရွာလေးဆီ ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ရွာလေးဆိုပေမယ့် အိမ်ခြေ ၂၀၀ ကျော်ကျော် ရှိသည့် ရွာလေး။ ဒီပမာဏသည် ဒီနယ်အတွက်တော့ ရွာလေးမဟုတ်။ ရွာကြီးဖြစ်သည်။ သရက်မြို့နယ်သည် ပထဝီအနေအထားအရ မြေပြန့် နည်း၍ တောထူသည်။ တောင်ထပ်သည်။ မိုးရွာလျှင် ရွှံ့ကပ်သည်။ လမ်းချော်သည်။ မိုးကုန်ပြန်တော့ ဖုန်ထူသည်။ လမ်းချိုင့်သည်။ ရွာစုလေးတွေများ၍ ရွာချင်းဆက် ဝေးကြသည်။ အိမ်ခြေ ၃၀၊ ၄ဝသာရှိသည့်ရွာများ ဒုနဲ့ဒေးရှိသည်။ အိမ်ခြေ (၁၀၀)ဆိုလျှင် ရွာက ကြီးသည်ဟု ဒေသခံများကိုယ်တိုင် သတ်မှတ်ကြသည်။ ခု ဂုမ္မဏီဆိုသည့် ရွာသည် အိမ်ခြေ ၂ဝဝကျော်၊ လူဦးရေ ၉ဝဝကျော်ရှိသော ရွာဖြစ်သောကြောင့် ထိုရွာသည် ရွာကြီးသာ ဖြစ်ပါသည်။ ထိုရွာလေးသို့ သွားဖို့ […]

နှလုံးသားပုံ ရိ(ဒ်) ရေကန် (သို့) ချင်းတောင်းတန်းပေါ်က အံ့ဖွယ်အလှတရား

အိန္ဒိယ-မြန်မာနယ်စပ်၊ ချင်းပြည်နယ်ထဲက စိမ်းညို့ညို့တောင်တန်းကြီးတွေရဲ့အလယ်မှာ ပြုပြင်ခြင်းမရှိဘဲ သဘာဝအတိုင်းနှလုံးသားပုံ ပုံသဏ္ဍာန်ဖြစ်တည်နေတဲ့ ရိ(ဒ်)ရေကန်ဟာ မြင်ရသူအဖို့တော့အံ့ဖွယ်အလှတရားလို့ စိတ်ထဲမှာမြင်မြင်ချင်း ရေရွတ်မိပါလိမ့်မည်။ ရိ(ဒ်)ရေကန်ဟာ မြန်မာနိုင်ငံမှာ တင်မက ကမ္ဘာပေါ်မှာရှိတဲ့ ရေကန်တွေအနက် အသည်းနှလုံးပုံသဏ္ဍာန်နဲ့အတူဆုံး ရေကန်ရယ်လို့မှတ်တမ်းတွေမှာ ဖော်ပြကြတာကိုလည်းဖတ်ရှုဖူးပါတယ်။ ရေကန်ရဲ့သွင်ပြင်လက္ခဏာက ထူးခြားဆန်းပြားနေသလို သူ့ကိုပံ့ပိုးနေကြတဲ့ အလှတရားတွေကလည်း ခိုင်ခိုင်မာမာတည်ရှိနေတာပါ။ အသည်းပုံ ရိ(ဒ်)ရေကန်ရဲ့ ဘေးပတ်လည်မှာ စည်းရိုးပုံသဏ္ဍာန် ရစ်ဝိုင်းပေါက်နေတဲ့ မိုးမခပင်တွေ ရဲ့အလှတရားကလည်းထူးခြားနေသလို အဲဒီ မိုးမခပင်တွေဟာ ရိ(ဒ်)ရေကန်ရဲ့အလှတရားပျက်မသွား အောင် ကာကွယ်ဖို့သစ္စာခံပြီး ဝန်းရံပေါက်နေသလားတောင် ထင်မှတ်စရာပါ။ ရိ(ဒ်)ရေကန်ကို အပေါ်စီး ကနေကြည့်လိုက်ရင် ဘေးပတ်လည်မှာရစ်ဝန်းပေါက်နေတဲ့ မိုးမခပင်တွေဟာ သေသပ်လှပတဲ့အနားကွပ် တခုနဲ့တူနေပြီး ရေကန်ကြီးရဲ့အသည်းနှလုံးပုံ အလှတရားကို တိုက်စားပျက်ဆီးမသွားအောင် ထိန်းသိမ်းပေးနေတဲ့ စည်းရိုးတစ်ခုနဲ့လည်း တူနေပြန်ပါတယ်။ အဲဒီ မိုးမခပင်တွေကို ဒေသခံတွေကတော့ သူတို့ရဲ့ယုံကြည်မှုအရ “ဝိညာဉ်ခြံစည်းရိုး’’ […]

တာဝန်သိမှု တာဝန်ယူမှုနဲ့ နောက်ဖေးလမ်းကြားက အမှိုက်ပြဿနာ

နောက်ဖေးလမ်းကြားဆိုတာ အမှိုက်ပစ်စရာနေရာတစ်ခုလို ဖြစ်နေတာကြာခဲ့ပါပြီ။ အထူးသဖြင့် အထပ် မြင့် တိုက်တွေပေါ်ကနေ ပစ်ချလိုက်တဲ့အမှိုက်တွေကြောင့် နောက်ဖေးလမ်းကြားတွေမှာ အမြဲတမ်း ရှုပ်ပွပြီး ညစ်ပတ်နံစော် နေတတ်ပါတယ်။ အဲဒီအမှိုက်တွေကြောင့် ကြွက် ခြင် ယင်တွေက ပေါများလာပြီး ပတ်ဝန်း ကျင်မှာ နေတဲ့လူတွေကို ဒုက္ခအကြီးအကျယ်ပေးလေ့ရှိပါတယ်။ ဒါကြောင့် ကိုယ့်တိုက်ခန်းမှာ အမှိုက် မရှိရင် ပြီးရော စိတ်နဲ့ စွန့်ပစ်လိုက်တဲ့အမှိုက်တွေဟာ ကိုယ်အပါအဝင် ပတ်ဝန်းကျင်ကလူတွေကို ထိခိုက်စေတယ် ဆိုတာ စည်းမဲ့ကမ်းမဲ့ အမှိုက်စွန့်ပစ်သူတွေ သိထားဖို့ လိုပါတယ်။ (၁) ကျွန်တော်က ရန်ကုန်မှာ အိမ်ပိုင်ရှိသူမဟုတ်တော့ မိသားစုနဲ့အတူ အိမ်ငှားနေခဲ့ရပါတယ်။ ရန်ကုန်မှာ အိမ်စငှားနေကတည်းက ဒဂုံမြို့သစ်မြောက်ပိုင်းမှာ လုံးချင်းအိမ်ကလေးတွေ ငှားနေခဲ့တဲ့အတွက် တိုက်ခန်းနေ တဲ့ အတွေ့အကြုံ မရှိခဲ့ပါဘူး။ ဒါပေမယ့်လည်း တိုက်ခန်းနဲ့နေတဲ့ မိတ်ဆွေ […]

Risk များ 

အိမ်ရာတွေကို ခုတ်လှဲပစ်နေတာလား အသိုက်အမြုံတွေကို ဖျက်ဆီးပစ်နေတာလား ခိုကိုးရာမဲ့လာတဲ့ သတ္တဝါတွေကိုမြင်ရတော့ ခြေသလုံးအိမ်တိုင်ဆိုတဲ့စကားကို သတိရမိတယ်။ နေ့စဉ်သောက်သုံးနေကျ … ရေ ကိုယ်လက်သန့်စင် ဆေးကြောနေကျ … ရေ မရှိမဖြစ် ” ရေ ” အရင်းမြစ်ထဲကို မသိလိုက်မသိဘာသာ အဆိပ်အတောက်တွေ ပစ်ထည့်နေကြတယ်။ ပြည်ပက လိပ်စာမှားလာတဲ့ ထင်တိုင်းကြဲ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုတွေ အထွက်နှုန်းမြင့် မွေးမြူရေးလုပ်ငန်းကြီးတွေ ကူညီသူမဲ့ ဥတုဘေးသင့်တောင်သူတွေနဲ့ … ။ ပြောပြန်ရင်လည်း ချနင်းခံပြည်သူတွေရဲ့ မြေ ရေ လေ မီး ဘေးကင်းလုံခြုံမှုတွေကို တစ်ကြိမ်တစ်ခါမျှ တွေးဆကြံစည် ကြည့်ခဲ့ဖူးဟန်မရှိတဲ့ ပြည်တော်ပြန်များရဲ့ဓနအင်အားဟာ နိုင်ငံရဲ့ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု ဖြစ်နေတော့တယ်။ ။   ဝန်းရံခ ဓာတ်ပုံ-အင်တာနက်

ကျွန်တော်တို့ ဘာကြောင့် သစ်တောတွေ ထိန်းသိမ်းနေရတာလဲ

ကျွန်တော်တို့ ဘာကြောင့်သစ်တောတွေကို ထိန်းသိမ်းနေရတာလဲ ဆိုတာကိုမေးလာရင် ရှည်ရှည်ဝေးဝေးတွေ လိုက်ရှင်းပြနေရပါတယ်။ ဒီမှာတော့ တိုတိုနဲ့ လိုရင်းရောက်တဲ့အချက် ၁၄ချက်ရှိပါတယ်။ တစ်ချက်ချင်းစီမှာ လေးနက်တဲ့အဓိပ္ပါယ်တွေရှိပေမဲ့ ဖတ်လိုက်တာနဲ့ လူတိုင်း နားလည်အောင် ရှင်းပြထားပါတယ်။ကျွန်တော်တို့ သစ်တောတွေကို မထိန်းသိမ်းရင် ကျွန်တော်တို့ရှူနေတဲ့လေကို ဘယ်သူက သန့်စင်ပေးမှာလဲ။ ကာဗွန်တွေကို ဘယ်သူ သိုလှောင်ပေးမှာလဲ။ ရေတွေကိုသန့်စင်အောင် ဘယ်သူလုပ်ပေးမှာလဲ။ ကျွန်တော်တို့ဂြိုဟ်အတွက် တကယ်အလုပ်လုပ်ပေးနေတဲ့ သစ်ပင်တွေမှာ အောက်ပါဂုဏ်သတ္တိတွေရှိပါတယ်။ ၁။ တောထဲမှာ စခန်းချနေလိုသူတွေအတွက် သစ်တောတွေရှိနေတာက ဘယ်လောက်ကျေနပ်စရာကောင်းလဲ။ ရေငန်သစ်တောတွေ ၊ အပူပိုင်းသစ်တောတွေ ၊ တောကောင်တွေနေတဲ့သစ်တောတွေ အစရှိသဖြင့် တောတွေက ကမ္ဘာမြေမျက်နှာပြင်ပေါ်မှာ ၃၀% လောက်ကျန်နေသေးတယ်။ အများစုက ရုရှား ၊ကနေဒါနဲ့ အမေရိကားက တောတွေမှာ စခန်းချနေလို့ကောင်းပါတယ်။ ၂။ ကျနော်တို့ရှူထုတ်လိုက်တဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်တွေကို အောက်စီဂျင်အဖြစ် […]

မိုးယွန်းကြီးအင်း ရေတိမ်ဒေသ (၁)

မိုးယွန်းကြီးအင်း ရေတိမ်ဒေသမှာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံးသော ရမ်ဆာဒေသဖြစ်ပြီး၊ ရမ်ဆာကွန်ဗင်းရှင်းက ၂၀၀၄ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ၊ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ရမ်ဆာဒေသအဖြစ် အသိအမှတ်ပြု သတ်မှတ်ကြေညာခဲ့ပါတယ်။ မိုးယွန်းကြီးအင်းမှာ ၁၀၃၅၉ ဟက်တာကျယ်ဝန်းတဲ့ ကုန်းတွင်းရေတိမ်ဒေသ ဖြစ်ပါတယ်။ ရှားပါးငှက်မျိုးစိတ်များ၊ ရှားပါးလိပ်မျိုးစိတ်များ၊ ဆောင်းခိုရေငှက်များ အကောင်ဦးရေ မြောက်မြားစွာ မှီခိုကျက်စားနိုင်တဲ့ နေရာလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ကျွန်တော်တို့ Wild Wings Group အဖွဲ့ဟာ ဟိုယခင်ကဆိုလျှင် နှစ်စဉ် ဖေဖော်ဝါရီလထဲမှာ မိုးယွန်းကြီးအင်းသို့ ဆောင်းခိုရေငှက်များအား ဓာတ်ပုံရိုက်ကူးရန် သွားရောက်လေ့ရှိပါတယ်။ အင်းထဲမှာ ကျက်စားနေကြတဲ့ ဘဲအုပ်စုတွေ၊ ရေငှက်တွေကို လှေဖြင့် လိုက်လံရှာဖွေ မှတ်တမ်းတင်ကြပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အများဆုံးတွေ့ရတတ်တာက ဘဲမြီးသွယ်(Northern Pintail) မ်ား ဖြစ်ပြီး၊ အခြားဘဲမျိုးစိတ်များဖြစ်သော စစ္စလီ (Lesser […]

သီရိလင်္ကာတွင် စွန့်ပစ်ပလပ်စတစ်များ စားသုံးခြင်းကြောင့် ဆင်များသေဆုံး

သီရိလင်္ကာနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်းရှိ အမွိုက္ပုံတစ္ခုမွ စွန့်ပစ်ပလပ်စတစ်များကို စားသုံးခြင်းကြောင့် ယခုလ တတိယပတ်အတွင်းက ဆင်နှစ်ကောင်သေဆုံးခဲ့ပြီး ယင်းအမှိုက်ပုံသည် ဆင်များကို သတ်ဖြတ်နေကြောင်း ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမားများနှင့် တိရစၦာန်ဆေးဆရာဝန်များက သတိပေးပြောကြားခဲ့သည်။ မြို့တော် ကိုလံဘိုအရှေ့ဘက် ကီလိုမီတာ ၂၁၀ ခန့်အကွာ Ampara ခရိုင် Pallakkadu ရွာရှိ အမှိုက်ပုံတွင် ပလတ်စတစ်အမှိုက်ကို စားသုံးပြီးနောက် ပြီးခဲ့သော ရှစ်နှစ်အတွင်း ဆင်ကောင်ရေ ၂၀ ခန့် သေဆုံးခဲ့သည်ဟုဆိုသည်။ သေဆုံးခဲ့သော ဆင်များကို စစ်ဆေးမှုများပြုလုပ်ရာတွင် ၎င်းတို့သည် အမှိုက်ပုံကြီးအတွင်း တွေ့ရှိရသည့် ပလတ်စတစ်အမြောက်အမြားကို မျိုချမိခဲ့ကြောင်း တောရိုင်းတိရစ်ဆာန်တိရစၦာန်ဆေးကုဆရာဝန် Nihal Pushpakumara က ပြောကြားခဲ့သည်။ သေဆုံးဆင်များ၏ အစာအိမ်အတွင် အစာမကြေနိုင်သည့် ပလပ္စတစ္မ်ားကို တွေ့ရကြောင်း ၎က ပြောကြားခဲ့သည်။ သီရိလင်္ကာသည် ဘာသာတရားအရ ဆင်များကို […]