Author Posts

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖြည်းဖြည်းချင်း သတ်ဖြတ်နေသော လူသားတို့၏ နေ့စဉ်အလေ့အထများ(၂)

၆။ လျပ်စစ်ဖြင့် ရေနွေးအိုးတည်ခြင်း   မနက်ပိုင်း ကော်ဖီတစ်ခွက် သောက်သုံးတတ်တာက လူတွေရဲ့ အလေ့အထအထတစ်ခုဖြစ်သည်။ ကော်ဖီကို နေ့စဉ်သောက်သုံးတာက သိသာထင်ရှားတဲ့ အကျိုးဖြစ်ထွန်းမှုရယ်လို့ အထင်ကရပြစရာရယ်တော့ များများစားစား မရှိပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကော်ဖီဖျော်ဖို့ လျပ်စစ်ကိုသုံးပြီး ရေနွေးအိုးတည်တာက ပတ်ဝန်းကျင်ရင်းမြစ်တွေကို ဖြုန်းတီးရာတော့ ရောက်သည်။ လျပ်စစ်စွမ်းအင်ပမာဏသည် ဓာတ်ငွေ့နှင့်နှိုင်းယှဉ်ပါက အင်မတန်စျေးကြီးသည်။ ထို့အပြင် လျှပ်စစ် ထုတ်လုပ်ရန်အတွက် ကျောက်မီးသွေး ရေအရင်းအမြစ်များကို အသုံးပြုရသလို ထုတ်လုပ်မှု ဒီဇယ်အင်ဂျင်များကို အသုံးပြုရသည်။ ဖြန့်ဝေရေးအတွက်လည်း ရင်းမြစ်များစွာကို အသုံးပြုရသေးသည်။ ထို့ကြောင့် လျပ်စစ်ဖြင့်ရေနွေးအိုးတည်ခြင်းသည် ဓာတ်အားထုတ်လုပ်မှုကို ပိုမိုမြင့်တက်စေကာ ပတ်ဝန်းကျင်ကို နေ့စဉ် ထိခိုက်မှုရှိနေသည်။   ၇။ မျက်နှာသစ်ဆပ်ပြာ အသုံးပြုခြင်း   မျက်နှာသစ်ဆေးများတွင် ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဆိုင်ရာ ပညာရှင်များက ပြဿနာတစ်ခုအဖြစ် သတ်မှတ်ထားသော […]

ယမုံနာ မြစ်ထဲက အဆိပ်သင့်အမြုပ်တွေအတွက်အဖြေရှာဖို့ ကြိုးစားဆဲ

 အိန္ဒိယနိုင်ငံက ယမုံနာမြစ် က ဂင်္ဂါမြစ်ရဲ့ အကြီးဆုံး မြစ်လက်တက်ကြီး တစ်ခုအဖြစ်နဲ့ အိန္ဒိယနိုင်ငံ မြောက်ပိုင်းမှာ အရေးပါတဲ့ မြစ်တစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ အဲ့ဒိမြစ်တွေက ဟိမဝန္တာတောင်တန်းကြီးမှာ မြစ်ဖျားခံပြီ အနောက်ကနေ အရှေ့ကိုစီးဆင်းတဲ့ မြစ်တွေလည်း ဖြစ်ပါတယ်။ ဘာသာရေးဆိုင်ရာနဲ့ ပတ်သက်နေလို့ အဲ့ဒိမြစ်တွေရဲ့ အရေးပါမှု က ပြောမဆုံးအောင်ရှိနေပါတယ်။ ဟိမဝန္တာ အခြေစိုက် ပုံပြင် ၊ ဇာတ်လမ်းတွေအပြင် ယဉ်ကျေးမှု နဲ့ဝါဒတွေကို အမြောက်အများ မွေးထုတ်ပေးတဲ့မြစ်တွေ ဖြစ်ပါတယ်။ ပြီးခဲ့တဲ့ ကြာသပတေးနေ့ က ဟိန္ဒူတွေရဲ့ ၄ရက်ကြာကျင်းပတဲ့ ချဟတ်သ်ပူဂျာ ပွဲတော်ရဲ့ နောက်ဆုံး နေ့ပါပဲ။ ယမုံနာ မြစ်ထဲကို ဆင်းပြီး နေနတ်ဘုရားကို ရှိခိုး ပူဇော်တဲ့ ပွဲပါ။ အဲ့ဒိလိုပွဲတော်ကျင်းပ နေစဉ်မှာပဲ မြစ်ထဲမှာ ဆပ်ပြာမြုပ်လို အမြုပ်တွေ […]

မုန်တိုင်းကြားက ပင်လယ်ပျော်တဲ့ သတို့သမီး

သတို့သမီးလေးလို့ တင်စားလိုတာကတော့ သူမရဲ့ အသက်ဟာ ၂၅ ပဲ ရှိသေးတာရယ်၊ တင့်တင့် တယ်တယ် ပြည့်ပြည့်စုံစုံနဲ့ တစ်ကယ့်ကို ရင်သပ်ရှုမောအလှတရားကို ပိုင်ဆိုင်ထားလို့ပါပဲ။ အင်္ဂလန်နိုင်ငံ လီဗာပူးမြို့မှာ သူမကို ၁၉၅၄ ခုနှစ်မှာ မွေးဖွားခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာပတ်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေးတွေ အပြည့်နဲ့မို့လို့ အရပ်ရပ်အပြည်ပြည်ကို ကူးသန်းသွားလာနေခဲ့တာပေါ့။ သူမရဲ့ အမည်က MV-United Vanguard လို့ ခေါ်ကြ ပါတယ်။ သူမရဲ့ ခရီးစဉ်တွေက ၂၅ နှစ် သက်တမ်းမှာ ကမ္ဘာရဲ့ ရေလမ်းကြောင်းရှိတဲ့ သူမဝင်ထွက်လို့ရမယ့် လမ်းတွေအပေါ်မှာ ကုန်အပြည့်တင်ဆောင်ပြီး ကူးသန်းသွားလာနေခဲ့တာပေါ့။ အသက် ၂၅ နှစ်အရွယ် သန်စွမ်း ခို်င်ခံ့ဆုံးမှာ အာရပ်စော်ဘွားတွေရဲ့ ဒူဘိုင်းမြို့တော်ကြီးကို ရောက်ရှိခဲ့ပါတယ်။ ကုန်တွေပို့စရာရှိတာပို့၊ ပြန်ပြီး သယ်ယူစရာရှိတာကို တင်ဆောင်လာပြီးတဲ့အခါမှာ အရှေ့တောင်အာရှရဲ့ […]

ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု တားဆီးရေးအတွက် ခိုင်မာအောင်လုပ်ကြေး လို့ တရုတ် – အမေရိကန် သဘောတူညီမှုရ

ဒီကနေ့ ဆိုရင် COP26 ညီလာခံကို ကျင်းပခဲ့တာ ၁၀ ရက်ရှိသွားပါပြီ ။ နောက်ရက်တွေမှာ ညီလာခံပြီးသွားတော့ မှာပါ။ အခုထိက ထူးထူးခြားရယ်လို့ ဘာမှမရသေးပါဘူး ။ ဒီနေ့မနက်ပိုင်းမှာ ထူးခြားတယ်လို့ ပြောလို့ရမယ့် အချက်တစ်ချက်ကတော့ အမေရိကန်နဲ့ တရုတ်ကိုယ်စားလှယ်တွေက ရာသီဥတုဖောက်ပြန်ရေးကို တားဆီးဖို့ ကြိုးစားတဲ့ လုပ်ငန်းမှန်သမျှကို ပိုမိုတောင်တင်းခိုင်မာအောင် လုပ်ကြပါစို့ ဆိုတဲ့ ကတိစကားကို လက်မှတ်ထိုးပေးလိုက်ကြတာပါပဲ။ ကမ္ဘာ့လေထုကို ညစ်ညမ်းအောင် အလုပ်နိုင်ဆုံး နိုင်ငံ ၂နိုင်ငံက လေထုသန့်စင်ရေးလုပ်ငန်းမှာ ပါဝင်ပါမယ်လို့ ကတိကဝတ်ပြုတဲ့ နေရာမှာ ပါဝင်လာတာကို ဝမ်းပမ်းတသာကြိုဆိုရမလို ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီနေ့ကတော့ နိုင်ငံ ၂၀၀ ကျော်ရဲ့ သံတမန်တွေ တက်ရောက်တဲ့ ညီလာခံမှာ COP26 ရဲ့ သဘောတူညီမှု မူကြမ်းကို ပြန်လည်စစ်ဆေး ကြတာနဲ့ […]

အညာနဲ့တမာ

အညာမြေ တမာတွေ စီရီတန်းလို့ သာစခန်း ပင်ခြေစုံမှာကွယ် ခိုလှုံကာ အပူဒဏ်ကိုဖြင့် တွန်းလှန်ကာပေး။ အနာဂတ် အညာတွက် တမာတန်းတွေ ရှည်သက်တမ်း ပုံထင်အောင်လို့ကွယ် ကြံဆောင်ကာ ရည်မျှော်တွေးပါလို့ သစ်ပင်ကို ချစ်ခင်တတ်ပါမှ မြတ်နိုးမယ်လေး။ မောင်ခန့်(မြန်မာစာ)

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖြည်းဖြည်းချင်း သတ်ဖြတ်နေသော လူသားတို့၏ နေ့စဉ်အလေ့အထများ (၁)

လူသားတို့၏ နေ့စဉ်အလေ့အထများတွင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ဖြည်ဖြည်းချင်းသတ်ဖြတ်နေသော အလေ့အထများရှိသည်။ အချို့အလေ့အထများသည် အပြစ်ကင်းသည်ဟု ထင်ရသော်လည်း ပတ်ဝန်းကျင်ကို ယိုယွင်း ပျက်စီးစေကာ ဖြည်းဖြည်းချင်း သတ်ဖြတ်သည့်အဆင့်ကို ရောက်သွားသည်။ နေ့စဉ် ကားမောင်းခြင်းမှသည် သွားတိုက်ခြင်းအထိ ပတ်ဝန်းကျင်ကို သတ်ဖြတ်နေကြောင်း Conserve Energy Future က ဖော်ပြထားသည်။ ပတ်ဝန်းကျင်ကို ဘယ်လိုအလေ့အထတွေက သတ်ဖြတ်နေကြတာလဲ၊ လေ့လာကြည့်ပါစို့ ။ ၁။ ကားမောင်းခြင်း ကားမောင်းခြင်းဟုဆိုထားသော်လည်း အင်ဂျင်ဖြင့်မောင်းနှင်ရသော လူများ နေ့စဉ်အသုံးပြုနေသော ယာဉ်များအားလုံး မောင်းနှင်ခြင်းကို ဆိုလိုသည်။ ကားမောင်းခြင်းသည် လူသားတို့ သွားရေးလာရေးနှင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးအတွက် မဖြစ်မနေ အသုံးပြုနေရသော အရာတစ်ခုဖြစ်သလို ထိုသို့ မောင်းနှင်ရသည်ကို နှစ်သက်သောကြောင့် အပျော်သဘော မောင်းနှင်ခြင်းများလည်း ရှိသည်။ အမေရိကန် တစ်နိုင်ငံတည်းတွင် ယာဉ်အစီးရေ သန်းရာကျော်ရှိသည်။ […]

ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဘေးဖြစ်နိုင်မှုအခြေအနေကို သတိထားပါ

စာရေးသူ နေ့စဉ်ပြုလုပ်နေကျအတိုင်း ဒီမနက်မှာလည်း စာကြည့်စားပွဲထိုင်ပြီး အင်တာနက်ကြည့်တယ်။ စာအုပ်တွေ မွှေနှောက်ပြီး ဟိုဖတ်ဒီဖတ်လုပ်တယ်။ ပြီးတော့ စာရေးသူရဲ့လက်တော့ပ်ထဲက ဖွင့်မကြည့်ဖြစ်တာ ကြာနေတဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းဆိုင်ရာမှတ်တမ်းဖိုင်ကို ဖွင့်လိုက်တယ်။ အဲဒီမှာ တွေ့လိုက်ရတာက “မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ဘေးဖြစ်နိုင်မှုအခြေအနေ အစီရင်ခံစာ”တဲ့။ အဲဒီအစီရင်ခံစာကို မြန်မာနိုင်ငံ တစ်ဝန်းရှိ မိုးလေဝသစခန်း ၁၉ ခုမှ နှစ်ရှည် စုဆောင်းရရှိသည့် အချက်အလက်များကို အခြေခံပြီး မြန်မာနိုင်ငံ မိုးလေဝသနှင့်ဇလဗေဒဦးစီးဌာန၊ WWF၊ MCCAနှင့် ကိုလံဘီယာတက္ကသိုလ်၏ ရာသီဥတုစနစ်များဆိုင်ရာ သုတေသနစင်တာတို့ ပူးပေါင်းမှု၊ သယံဇာတနှင့် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးဝန်ကြီးဌာန၏ပံ့ပိုးမှုဖြင့် ပြုစုခဲ့တာပါ။ စာရေးသူလည်း သေသေချာချာ မဖတ်ရသေးတဲ့အတွက် အစီရင်ခံစာကို ဖွင့်လိုက်မိတယ်။ ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်မြင့်တက်လာမှုကြောင့် ဧရာဝတီမြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသလို မြေနိမ့်ပိုင်းဧရိယာတွေ ဟာ လက်ရှိကမ်းခြေမှ ကုန်းတွင်း ၁၀ ကီလိုမီတာအထိ […]

ကမ္ဘာကြီးမှာ ဆင်းရဲသားတွေ စိုက်စားဖို့ မြေတွေနည်းလာပြီ

စီးပွားဖြစ်စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ နဲ့ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြုတ်နှံမှု တွေကြောင့် ဆင်းရဲသားတွေက မြေယာ ပိုင်ဆိုင်မှု မညီမမျှဖြစ်ကာ စိုက်စားဖို့အတွက် အခက်အခဲတွေဖြစ်လာပါတယ်။ နိုင်ငံတကာမြေယာ ညွှန့်ပေါင်းအဖွဲ့ ( ILC ) နဲ့ အောက်စ်ဖမ်းအဖွဲ့ တို ပူးပေါင်း ပြုလုပ်တဲ့ စာရင်းဇယားများ အရ လယ်ယာစိုက်ပျိုးနေရဲ့ လူဦးရေ သန်း၂၅၀၀ က မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု မညီမမျှဖြစ်ပြီး လက်တစ်ဆုတ်စာ လူနည်းစုတွေက သာ မြေယာတွေကိုစီမံခန့်ခွဲ နေကြတယ်လို့ ဆိုပါတယ်။ အဲ့ဒိပြဿနာက ဌာနေတိုင်းရင်းသားတွေနဲ့ ဒေသခံ စိုက်ပျိုးရေး လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တိုက်ရိုက် သက်ရောက် လာပါတယ်။ ‘ ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေမှာဆိုရင် မြေယာပိုင်ဆိုင်မှု မညီမမျှဖြစ်တဲ့ ပြဿနာတွေက အများကြီး တက်နေပါတယ်။ ဆင်းရဲရပါတယ်ဆိုတဲ့ အကြောင်းတရားတွေမှာ အဲ့ဒိအချက်ကလည်း တစ်ချက်ဖြစ်နေပါတယ်။ ဂွာတီမာလာလို နိုင်ငံမျိုးမှာ […]

ကျနော်တို့ တောင်တက်နေရသလိုပါပဲဗျာလို့ COP26 ပွဲဖြစ်မြောက်ရေး ဥက္ကဋ္ဌငြီးတွား

လက်ရှိကျင်းပနေတဲ့ ကမ္ဘာရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှု ညီလာခံ အဆောက်အအုံ ရဲ့ နံရံထက် နာရီက တစ်ချက်ချက် နဲ့ လည်နေပါတယ်။ တစ်နေ့ပြီး တစ်နေ့ အချိန်တွေ ကုန်သွားပါတယ်။ ညီလာခံပြီးဆုံးမယ့် ရက်ကလည်း အနည်းငယ်သာကျန်ပါတော့တယ်။ ကမ္ဘာကြီး ၁.၅ ဒီကရီ ပိုပူလာတာကို လျှော့ချပေးဖို့အတွက် တိကျရေရာတဲ့ သဘောတူညီမှုတွေကလည်း ကောင်းကောင်း မရသေးပါဘူး ။ ညီလာခံ ကျင်းပရေး လုပ်ငန်းကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ အာလော့ ရှာမာ က “ ကျနော်တို့တွေ တောက်တက်နေရသလိုပါပဲဗျာ။ ခက်ခဲလိုက်တာ။ သဘောတူညီချက် အသေးလေး တစ်ခုရဖို့တောင် အတော်ကြီးကိုပြောယူနေရတယ်” လို့ ဆိုလာပါပြီ။ ဒီနေ့ကတော့ ညီလာခံကျင်းပတာ ၉ ရက်မြောက်နေ့ပါပဲ ။ ဘာတွေ လုပ်နေတယ်ဆိုတာကို နည်းနည်းပြောပြပါမယ်။ – ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်နေရတဲ့ အထဲမှာ […]

စားရဲရင်စားကြ ၊ အင်းဆက်တွေက အသားတွေထက်ပို အားရှိတယ်

ပုရစ်ကိုကြိုက်လား ။ အဲ့လိုမေးရင်ကိုယ့်ကို လူထူးလူဆန်းလို ကြည့်ကြမယ်။ အဲ့တာထက်ပိုဆိုးတာက အင်းဆက်တွေ ကို စားရတာကြိုက်လားလို့ မေးရင် ပိုပြီး အံ့အားတကြီးနဲ့ ကြည့်ဦးမယ်။ ဒါပေမဲ့ ဒေါက်တာချက်တဂျီကတော့ လူတွေစားတဲ့ အစားအစာထဲကို အင်ဆက်တွေ ပိုထည့်ပြီး စားသင့်တယ်လို့ ပြောလာတယ်။ သူကိုယ်တိုင်ကလည်း အင်းဆက်တွေကို စားလားတာ ၇ နှစ်ကျော်လာပြီလို့ ဆိုပါတယ်။ အောက်စ်ဖို့ဒ်က ကုန်သွယ်မှုနဲ့ စားသုံးသူစိတ်ပညာ ဆိုင်ရာ ဒေါက်တာဘွဲ့ရ ချက်တဂျီ အင်းဆက်တွေ ကို အရသာရှိအောင် လုပ်ပြီး စားရင် ပိုအားရှိတာပေါ့ဗျာ လို့ ဆိုလိုက်ပါတယ်။ အင်ဆက်ပညာရှင်တွေကတော့ ကမ္ဘာပေါ်မှာ အင်ဆက်စားတဲ့ လူဦးရေက သန်း ၂၀၀၀ နီးပါးလောက်ရှိပါတယ်လို့ ပြောပါတယ်။ အင်းဆက်ကိုအဓိက အစာအဖြစ်ပဲ စားစား ၊ မုန့်ပဲသရေစာအဖြစ် စားစား […]