Author Posts

ရေဇလာသင်ဖျာခင်းရင်ပေါ့ (၆)

“ရေသေရေထ ရက်တွက်မနေနဲ့။ ကြုံရာတက်နဲ့ဖြစ်အောင်ခတ်ပါ”တဲ့။ ဒီဒေသမှာ နေထိုင်ခေါင်းချသွားခဲ့သော ရှေးလူကြီးများက အစဉ်အဆက်တလျောက် နူတ်တိုက်ချပေးထားခဲ့တဲ့ စကားပုံတစ်ခုပါ။ ဒီစကားပုံက ဘယ်သူတွေကို အထူးပြု ရည်ညွှန်းဆိုထားသလဲဆိုတာ တွေးမိကြပါသလား။ အခြားသူတွေအတွက် ဟုတ်နိုင်ရိုးလို့လား။ ကိုသာအေးတို့လို ကပ်ပါးတံငါသည်တွေအတွက် သီးသန့်ညွှန်း ထားပေးခဲ့တဲ့ စကားပုံတစ်ခုပါပဲ။ လရာသီကား ဗမာပြက္ခတိန်မူအားဖြင့်ဆိုပါလျှင် တော်သလင်းလကွယ် လွန်မြောက်လို့ သီတင်းကျွတ်လအနီးအနားသို့ပင် ချဉ်းကပ်နေခဲ့ပါပြီ။ မိုးကုန်စပြုပြီဆိုတော့ လယ်တွေထဲရေခန်းစပြုလာခဲ့ပါတယ်။ ရှူ့မြင်လေရာအရပ်ရပ်မျက်နှာထံဝယ် ရွှေမြသားအဆင်းနှယ် ပမာဆောင်ထားသော စပါးနှံများက လယ်တောတစ်ခိုဝယ် ကိုင်းညွှတ်အိကျလျက်ပင်ရှိနေပါ၏။ လယ်တောထဲမှာ သားငါးရှာဖွေရသော ရာသီကတော့ ကုန်ဆုံးလွန်မြောက်သလောက်ဖြစ်ရပြီပေါ့။ ကိုသာအေးအဖို့ စားကျက်အသစ်ဆီသို့ ရွှေ့ပြောင်းရှာဖွေရပါတော့မယ်။ ဘယ်ကိုရွှေ့ရမလဲဆိုတော့ ချောင်းမကြီးကခွဲထွက်လာတဲ့ ရိုးတိုကလေးတွေဆီကိုပါပဲ။ ဒီအခါကာလမှာ ရိုးတိုလေးတွေထဲ ကျက်စားနေလေ့ရှိသော မျှင်ပုစွန်များကိုဖမ်းဆီးလုပ်ကိုင်ရတဲ့ မျှင်ရာသီသို့ တစ်ကျော့ပြန်လည်လို့ရောက်ရှိလာခဲ့ပါပြီ။ သင်္ဘောစင်အပေါ်မှာတင်ထားသော မြှုံးပိုက်အသီးသီးရဲ့ အပေါက်အပြဲအနာအဆာများကို ဖာထေးလို့ပြီးစီးပြီမို့ […]

စနေနေ့က အီရန်နိုင်ငံတောင်ပိုင်းမှာ လှုပ်သွားတဲ့ ငလျင်ကြောင့် လူ၆ ဦးထက်မနည်း သေဆုံး

အီရန် အစိုးရသတင်းဌာနအဆိုအရ ပြီးခဲ့တဲ့ စနေနေ့က တိုင်းပြည်တောင်ပိုင်းမှာ လှုတ်သွားတဲ့ ၆ ရက်ချက်စတာ စကေးရှိတဲ့ ငလျင်ကြောင့် အနည်းဆုံး လူ၆ ဦးထက်မနည်းသေဆုံးပြီး ဒါဇင်ပေါင်းများစွာဒဏ်ရာရခဲ့တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ဟော်မောဇ်ဂန်ပြည်နယ် မှာ ငလျင် ၃ ခုက ဆက်တိုက်ဆိုသလိုလှုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ဆာရက်ကိုရှာ ရွာက တစ်ရွာလုံး နီးပါးပျက်စီးခဲ့ပြီး လူ ၅၀လောက်အပြင်းအထန်ဒဏ်ရာရခဲ့ပါတယ်။ အမေရိကန်ငလျင်ဌာနရဲ့ တိုင်းတာချက်အရ ဒေသစံတော်ချိန် မနက်၂နာရီလောက်မှာ ၆ရစ်ချက်စတာစကေး အဆင့်ရှိတဲ့ ပထမငလျင် က မြေအောက် အနက် ၁၆ ကီလိုမီတာမှာ စ လှုတ်ခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒိနောက် မြေအောက်အနက် ၁၀ ကီလိုမီတာအကွာမှာ နောက်ထပ် ငလျင် ၂ခု ဆက်တိုက်ဆိုသလိုဆက်လှုတ်ခဲ့ပါတယ်။ ရုပ်သံမြင်ကွင်းများအရ အဆောက်အအုံတော်တော်များများ ပြိုလဲပျက်စီးသွားတာကိုတွေ့ ရပါတယ်။ လျှပ်စစ်မီးပျက်တောက်မှုဖြစ်သွားလုံး အဲ့ဒိဒေသတစ်ခုလုံး […]

ထိုင်နိုင်ငံသား​တွေ ဘာကိုရွေးကြမှာလဲ

ဆာတန်ပြည်နယ်ဆိုတာ ထိုင်နိုင်ငံရဲ့ တောင်ဖက်အစွန်ဆုံး အန်ဒမန်ပင်လယ်ရဲ့ အနားသတ် ကမ်းခြေတစ်ခုဖြစ်ပါတယ်။ ပြောရရင်တော့ ထိုင်နိုင်ငံမှာ သိပ်ပြီးမဖွံ့ဖြိုးသေးတဲ့ နေရာတွေအများကြီးရှိတဲ့ ဒေသလည်းဖြစ်ပါတယ်။ ကျောင်းသား၁၆၀၀ ကို ဆရာ ၉၀လောက်နဲ့ လည်ပတ်နေရတဲ့နေရာလည်း ဖြစ်ပါတယ် ။ ဒါပေမဲ့ ခေါင်တိုခရမ်လို ထုံးကျောက်တောင်ကြီးတွေ ရှိလို့ ဘိလပ်မြေထုတ်ဖို့အတွက် စီးပွားရေးသမားတွေ နဲ့ အစိုးရဝန်ကြီးဌာန စီမံကိန်းတွေ အကြိုက်ဖြစ်နေပါတယ် ။ ထိုင်း ဥပဒေမှာကကျောက်မိုင်းတွေက လူနေအိမ်ခြေတွေနဲ့ အနည်းဆုံး မီတာ၅၀၀ အကွာမှာ ရှိရမယ်လို့ ဆိုထားပေမဲ့ လက်ရှိခေါင်တိုခရမ် ကျောက်မိုင်းနဲ့ စာသင်ကျောင်း က မီတာ ၃၀၀ ကျော်ပဲ ဝေးပါတယ် ။ ရှေးကျတဲ့ ထုံးကျောက်ဂူတွေ အလွန်ရှားပါတဲ့ ခရုအသေးမျိုးစိတ်တွေ က ကျောက်မိုင်းကျောက် ပျောက်ကွယ်သွားနိုင်ပါတယ် ။ အစိုးရက […]

ဘရာဇီးရေကာတာပြိုကျမှု သတ္တုတူးဖော်ရေးကုမ္ပဏီတစ်ခုအား လျော်ကြေး စတာလင်ပေါင် ၅ ဘီလျံရလိုမှုဖြင့် နစ်နာသူ ၂ သိန်းကျော်က တရားစွဲ

သတ္တုတူးဖော်ရေးကုမ္ပဏီ BHP သည် ဘရာဇီးလ် ရေကာတာပြိုကျမှု နောကဆက်တွဲ ဘေးအန္တရာယ်ကြောင့် ပေါင် ၅ ဘီလီယံပေးဆောင်အရေး တရားရုံးချုပ်တွင် တရားစွဲခံရမည်ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၅ ခုနှစ်က ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် နိုင်ငံ၏ အကြီးမားဆုံး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ဘေးအန္တရာယ်ကြောင့် နစ္နာသူ ၂၀၂,၆၀၀ ခန့်က တရားစွဲဆိုခြင်း ဖြစ်သည်။ တောင်အမေရိကနိုင်ငံ၏ အကြီးမားဆုံး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ရာ ဘေးအန္တရာယ်ကြောင့် ထိခိုက္နစ္နာသူ ဘရာဇီးလ်နိုင်ငံသား ၂၀၂၆၀၀ က BHP ကို ပေါင် ၅ ဘီလီယံ ပေးဆောင်သည့် တရားစွဲမှုကို တရားသူကြီး ၃ ဦးက သောကြာနေ့တွင် လက်ခံကြားနာမှုပြုလုပ်ရန် ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်တရားရုံးများတွင် တန္ဖိုးအရွိဆုံး အမှုတွဲတစ်ခုဖြစ်သည့် အဆိုပါတရားစွဲဆိုမှုကို ဆက်လက်စစ်ဆေးနိုင်သည်ဟု အယူခံတရားရုံးက ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။ တရားရုံးများသည် ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် […]

ကုလသမဂ္ဂရဲ့ သမုဒ္ဒရာညီလာခံကတော့ ကတိစကားတွေနဲ့ ပြီးသွားပါပြီ.. ပင်လယ်ပြင်ကြီးက ပြောင်းလဲသွားတော့မှာလား..

လစ္စဘွန်းမြို့မှာ ဇွန်လ ၂၇ ရက်ကနေ ဇူလိုင်လ ၁ရက်နေ့ အထိ ကျင်းပခဲ့တဲ့ ကုလသမဂ္ဂက ပြုလုပ်တဲ့ ဒုတိယအကြိမ် သမုဒ္ဒရာ ညီလာခံကြီးကတော့ ပြီးစီးသွားခဲ့ပါပြီ ။ ရေအောက်မှာ ရှင်သန်ကြီးပြင်းကြတဲ့ သတ္တဝါတွေကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် ရေရှည်တည်တံ့ခိုင်မြဲတဲ့ ဖွံဖြိုးမှု ပန်းတိုင် အမှတ် ၁၄ ပေါ်မှာ အခြေပြုပြီး နိုင်ငံတကာ အဖွဲ့ဝင်တွေက ကတိစကားတွေ အများကြီးပေးခဲ့ပါတယ်။ အဲ့ဒိညီလာခံကို ၂၀၂၀ မှာကျင်းပဖို့အတွက် ရည်ရွယ်ခဲ့ပေမဲ့ ကိုဗစ် ၁၉ ရောဂါ ပြန်နှံ့မှုကြောင့် နှောင့်နှေးခဲ့ရပါတယ်။ နိုင်ငံတကာအစိုးရတွေ ၊ အန်ဂျီအိုတွေနဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေက ဒီညီလာခံမှာ ကမ္ဘာ့ရေထု ထိန်းသိမ်းရေးအတွက် ရာနဲ့ချီတဲ့ အဆိုတွေ တင်သွင်းခဲ့ပါတယ် ။ ပင်လယ်ရေပြင်ကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် နဲ့ ထိန်းသိမ်းရမယ့် ဧရိယာတွေ […]

မြစ်နှင့်လူ

မြစ်ကတော့ ဖြစ်ချင်ရာဖြစ် သူချစ်တဲ့ ပင်လယ်ဆီ မရောက်ရောက်အောင် ချီမှာပဲ။ နွေတုန်းက အားသေးလိုက်တဲ့မြစ် သောင်တွေ အထစ်ထစ်ထွန်း ကျောက်စွန်းကျောက်ခက်ရှရှ မီးယပ်သည်မကလေး။ မုတ်သုံဦးနဲ့ ဖူးကြွလာတဲ့ လှိုင်းတွေ ကျောက်နဲ့သောင် ရှာဖွေအတွေ့ သမင်မွေ့ ခြင်္သေ့မွှေသလို နေစွေး မိုးဝေး မြစ်သေးတုန်းက ကုန်းရုန်းကြိုးဆွဲခဲ့ရသမျှ မြစ်ဝ လေထလာတော့ လိပ်ပြာလှကလေးတွေ ရောင်စုံပျံ။ မြစ်ကတော့ ဖြစ်ချင်ရာဖြစ် သူချစ်တဲ့ ပင်လယ်ဆီ မရောက်ရောက်အောင်ချီမှာပဲ။ မြစ်ကမ်းစပ် တစ်လျှောက် ထင်းကောက်သူ ငါးရှာသူ ရွှေကျင်သူ ရေချိုးသူ အားလုံး အားလုံးကို ကြည်ဖြူ။ … အံ့မောင် #Greenness (ကွယ်လွန်သွားပြီဖြစ် ဆရာကြီး အံ့မောင်ကို သတိရလျက်)

ကြွေလွင့်ရပြန်ပြီ ကြယ်တစ်ပွင့်

သည်နေ့ ကျွန်တော့် အလုပ်နားရက်ဖြစ်သည်။ ရုံးအလုပ်၊ သတင်းစာအလုပ် နားသော်လည်း ကျွန်တော် အနားမယူဖြစ်။ နံနက်မိုးလင်း ပုံမှန်အလုပ်များ ပြုလုပ်ပြီးသည်နှင့် စာကြည့်စားပွဲ ထိုင်သည်။ စာရေး၊ စာဖတ် ပြုလုပ်ရန် ပြင်ဆင်သည်။ စျေးက ဝယ်လာသော ဗုဒ္ဓဟူးနေ့ထုတ် 7Day သတင်းဂျာနယ်ကို ဖတ်သည်။ ထို့နောက် အင်တာနက်ပေါ်က သတင်းများကို လိုက်ကြည့်ဖြစ်သည်။ ထိုသို့ကြည့်နေရင်း တစ်နေရာအရောက် ကျွန်တော့် အကြည့်များ ရပ်တန့်သွားသည်။ လက်ကလည်း နောက်ထပ်သတင်းများဆီသို့ မရွေ့တော့။ သတင်းကို သေချာအောင် နောက်တစ်ခေါက် ဖတ်မိသည်။ “FREDA ဥက္ကဋ္ဌဟောင်း ဆရာကြီး ဦးအုန်း ဆုံးရှာပြီ” တဲ့။ ထိုသတင်းကို ဖတ်ပြီး ကျွန်တော် ဝမ်းနည်းကြေကွဲရသည်။ နှမြောတသ ဖြစ်မိသည်။ စာလည်း ရေးချင်စိတ် မရှိတော့။ သူနှင့်ထိတွေ့ […]

လောကကြီးကို အလှဆင်ပါ

သစ်ပင်တို့သည် လောကကြီးကို အလှဆင်ကြသည့် သဘာဝအဆင်တန်ဆာဖြစ်သလို လူသားနှင့် တကွသော သတ္တလောကကြီး တခုလုံးတို့၏ မှီခိုအားထားရာလည်း ဖြစ်ပါသည်။ သာမာန်အားဖြင့် ကြည့်လျှင် သစ်ပင်တို့၏ အကျိုးပြုမှုသည် မထင်ရှားသော်လည်း အမှန်စင်စစ် သစ်ပင်သည် တစ်ဦးတစ်ယောက်အတွက် သာမက ပတ်ဝန်းကျင် လောကကြီးတခုလုံး အတွက်ပါ အကျိုးများစွာ ပြုနေသည်ကို တွေ့ရပေလိမ့်မည်။ သတ္တဝါတို့၏ ရှင်သန်မှုသည် သစ်ပင်တောတောင်တို့နှင့် တိုက်ရိုက် ဆက်စပ်နေပါသည်။ သစ်ပင်သည် လောကကြီးကို များစွာ အကျိုးပြုသည်ဖြစ်၍ အများ၏ အားကိုးအားထားရာ ဖြစ်သောကြောင့် “သစ်တစ်ပင်ကောင်း ငှက်တသောင်းတောင် နားလို့ရသည်”ဟုပင် ပြောစမှတ်ပြုကြပါသည်။ လူတို့၏ စားစာရာ၊ နေစရာ၊ ထိုင်စရာ ဝတ်စရာတို့မှ စ၍ အသုံးအဆောင် အားလုံးနီးပါးသည် သစ်ပင်တို့မှ ထုတ်လုပ်၊ ရရှိသော ထုတ်ကုန်များဖြစ်ပါသည်။ လူသားတို့သည် ဆေးဝါးအတွက်လည်း […]

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး ပြည်သူနဲ့အလှမ်းမဝေးစေချင်

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး.. သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေး တဲ့။ အခုနောက်ပိုင်းကာလတွေ မှာ ပညာတတ်အသိုင်းအဝိုင်း၊ NGO အသိုင်းအဝိုင်း၊ CSO အသိုင်းအဝိုင်းတွေကြား ပေါ်ပြူလာဖြစ်နေလာတဲ့ စကားစုတစ်ခု။ ဒီစကားစုဟာ အခုမှ ကောက်ခါငင်ခါ ထပေါ်လာတဲ့ စကားစုတော့ မဟုတ်ပါဘူး။ ၁၉၈၀ ပြည့်နှစ် မှာ ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာမှုကြောင့် ကမ္ဘာကြီးဟာ ရေရှည်ရပ်တည်ဖို့ စိုးရိမ်စရာ အနေ အထားနဲ့ ရင်ဆိုင်ကြုံတွေ့နေရလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကြေညာခဲ့တယ်။ အဲဒါတွေကို ထိန်းချုပ်နိုင်ဖို့အတွက် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိန်းသိမ်းရမယ်လို့လည်း အကြံပြုပြောကြားခဲ့ပါတယ်။ အဲဒီနောက်ပိုင်း သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးဟာ ကမ္ဘာမှာ ခေတ်စားလာခဲ့တာပါ။ ကမ္ဘာတစ်ဝန်းမှာရှိတဲ့ နိုင်ငံတော်အစိုးရ အပါ အဝင် ပညာရှင်တွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေက ပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေကို ဘက်စုံထောင်စုံ လုပ်ဆောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း NGO အချို့က သစ်ပင်စိုက်တာ၊ အမှိုက်ကောက်တာ၊ […]

တောင်ပြာကြားမှ မလေးငယ်

ငှက်ကလေးများရဲ့ တီတီတာတာ နှုတ်ခွန်းဆက်သံက မနက်ခင်းတစ်ခုလုံးကို လတ်ဆတ်သင်းပြန့်စေတယ်။ တောရိပ်တောင်ရိပ်တွေကြား စိမ့်ဝင်စီးမျောနေတဲ့ဆောင်းက ဆောင်းပီပီသသ။ ခန္ဓာကိုယ်ပေါ် အုပ်မိုးထားတဲ့ တရုတ်ဂွမ်းစောင် အထပ်ထပ်ကိုဖောက်ဝင်ပြီး အေအးဓာတ်က အသွေအသားတွေကို နမ်းရှိုက်လို့။ ခဲကပ်ကပ်အအေး အအေးဓာတ်ကိုအံတုပြီး ဂွမ်းစောင်တွေ အောက်က ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ရုန်းထွက်လိုက်တယ်။ လေပြည်ရနံ့ကင်းတဲ့ မနက်မှာ မြူခိုးရနံ့တွေဟာ ကျွန်တော့်ဆီ ပြေးဝင်လာလေရဲ့။ အိမ်တံခါးကိုဖွင့်။ အိမ်ငယ်လေးပေါ်ကနေ ခြံထဲဆင်းလိုက်တော့ ပြာပုံဘေးမှာ ကွေးကွေးလေးခွေနေတဲ့ ခွေးပေါက်စတစ်ကောင်က ကျွန်တော့်ဆီပြေးလာပြီး လျှာနဲ့လျက် တိုးဝှေ့နှုတ်တယ်။ နှင်းမှုန်မြူခိုးတွေကြားမှာ အရွက်မပါတဲ့ သစ်ပင်အကိုင်းအခက်တွေက အဝတ်အစားမကပ်တဲ့ လက်တံရှည်တစ္ဆေတွေလို ကျွန်တော့်ကို ခြောက်လှန့်နေကြတယ်။ နေရဲ့အလင်းရောင်ကို ပိတ်ဆို့ထားတဲ့ ဖွေး ဖွေးလှုပ်မြူခိုးတွေအောက် ကျွန်တော် အသက်ရှူကျပ်နေတာ အမှန်ပဲ။ ရွာဦးဘုန်းကြီးကျောင်းက အုန်းမောင်းခေါက်သံ ရှစ်ချက်ကြားရသည်အထိ မနက်ခင်းနေဟာ ကျွန်တော်နဲ့တောင်တန်းများရဲ့အဝေးမှာ ရှိနေတုန်းပဲ။ […]