Author Posts

ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ မပြန့်ပွားရေးစာချုပ်ချုပ်ဆိုဖို့အတွက် တောင်းဆိုမှုတွေ လုပ်နေပြီ

လက်ရှိ ကုလသမဂ္ဂမှာ ကျင်းပနေတဲ့ ကမ္ဘာ့ ကျန်းမာရေးညီလာခံမှာ လူသားတွေရဲ့ ကျန်းမာရေးကို ကာကွယ်ဖို့အတွက် ရုပ်ကြွင်းလောင်စာ မပြန့်ပွားရေး စာချုပ်ချုပ်ဆိုဖို့အတွက် ကျန်းမာရေးပညာရှင် ၁၀၀၀ ကျော်နဲ့ ကျန်းမာရေးဆိုင်ရာအဖွဲ့ ၁၇၅ ဖွဲ့က တောင်းဆိုလိုက်တယ်လို့ သိရပါတယ်။ ကုသမဂ္ဂ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ ( WHO) နဲ့ တစ်ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာ ပြည်သူ့ကျန်းမာရေး အသင်း ဖက်ဒရေးရှင်း ( WFPHA) တို့ ပူးပေါင်းပြီးကျင်းပတဲ့ ညီလာခံမှာ ကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီး က အစိုးရတွေကို ရုပ်ကြွင်းလောင်စာနဲ့ ၎င်းထွက် ပစ္စည်းများ အသုံးမပြုဖို့အတွက် သဘောတူစာချုပ်ချုပ်ပေးရန် လက်မှတ်ထိုးတောင်းဆိုတဲ့ စာတွေပို့ပေးသွားမယ်လို့ သိရပါတယ်။   WHO အကြီးအကဲ ဒေါက်တာ တီးဒရို့စ်က “ ခေတ်သစ်ရုပ်ကြွင်း လောင်စာစွဲလမ်းမှုက သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ကို ထိခိုက်စေရုံ လောက်နဲ့ […]

သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးမှာ ပြည်သူပါ၀င်လာဖို့ဆိုရင်

  (၁) ရွှေလက်တို့ မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရေမြေတောတောင် သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အနေအထားတွေဟာ လှပကောင်းမွန်လွန်းခဲ့ပါတယ်။ ရာသီဥတုသမမျှတတယ်။ သယံဇာတပေါကြွယ်ဝတယ်။ ဒါကြောင့် ရွှေလက်တို့အားလုံး မြန်မာနိုင်ငံသားဖြစ်ရတာကိုဂုဏ်ယူခဲ့ကြတယ်မဟုတ်လား။ အခုတော့ အစိုးရအဆက်ဆက် စီမံခန့်ခွဲတာညံ့ဖျင်းမှု၊ ၀ိသမလောဘသားတွေရဲ့ ဘယ်သူသေသေငတေမာရင်ပြီးရောလုပ်ဆောင်ချက်တွေကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ ရေမြေတောတောင်တွေ ပျက်စီးခဲ့ရပြီ။ သယံဇာတတွေ ဆုံးရှုံးခဲ့ရပြီ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်အနေအထားတွေ ပျက်စီးပြီးရာသီဥတုတွေ ဖောက်ပြန်ပြောင်းလဲကုန်ပြီ။ အဲဒီဖြစ်စဉ်တွေရဲ့အကျိုးဆက်တွေက သဘာဝဘေးအန္တရာယ်ဆိုးတွေကို ဖြစ်ပေါ်စေခဲ့တယ်။ သဘာဝဘေးတွေကြောင့် လူပေါင်းများစွာရဲ့ အသက်အိုးအိမ်စည်းစိမ်တွေ ပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်။ နိုင်ငံတော်ဘဏ္ဍာငွေမြောက်များစွာဆုံးရှုံးခဲ့ရတယ်။   အဲဒါတွေအားလုံးကိုရွှေလက်တို့ နဖူးတွေ့ ဒူးတွေ့ ရင်ဆိုင်ခဲ့ကြရတာပါ။ ဒါတွေအားလုံးဟာ သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင်တွေ ပျက်စီးလို့ ဖြစ်ခဲ့ရတယ်ဆိုတာရွှေလက် ပြောခဲ့ပြီးပါပြီ။ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ပျက်စီးနေတာကိုကမ္ဘာ့နိုင်ငံအသီးသီးကပညာရှင်တွေ၊ အဖွဲ့အစည်းတွေ၊ အစိုးရအဖွဲ့တွေအားလုံးကလက်ခံပြီး သဘာဝ ပတ်ဝန်းကျင် ထိ်န်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေကိုအင်တိုက်အားတိုက် လုပ်ဆောင်နေကြပါတယ်။ ရွှေလက်တို့ မြန်မာနိုင်ငံမှာလည်း နိုင်ငံတော်အစိုးရ […]

ချားလ်ဘုရင်က အစိမ်းရောင်ဘုရင်တစ်ပါး ဖြစ်လာလေမလား

ဗြိတိန် ထီးနန်းကို ဆက်ခံမယ့် ချားလ်( ၃ ) က သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းတွေ ၊ အော်ဂဲနစ် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေ နဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု ဆိုင်ရာလုပ်ငန်းတွေ နဲ့ ပတ်သက်ပြီး မင်းသားဘဝမှာ နှစ်ရှည်လများ အကြာကြီး လုပ်ခဲ့ ဖူးပါတယ်။ ကမ္ဘာ့သြဇာအရှိန်အဝါအကြီးဆုံး ဘုရင်တစ်ပါးအနေနဲ့ အစိမ်းရောင် လုပ်ငန်းတွေအပေါ်မှာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်သွား နိုင်မယ်လို့လည်း သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးသမားတွေက သူ့ကို မျှော်လင့်နေကြပါတယ်။ မနှစ်က စကော်တလန်မှာ ကျင်းပတဲ့ COP26 ကမ္ဘာ့ရာသီဥတုဆိုင်ရာ ညီလာခံမှာ သူက အဖွင့်မိန့်ခွန်းပြောခဲ့ပါတယ်။ “ ကျနော်တို့ အချိန်တွေ ကုန်တာမြန်လွန်းနေပါတယ်။   ကမ္ဘာကြီး ကိုပြန်လည်ကောင်းမွန်ဖို့အတွက် ကျနော်တို့ရဲ့ အလုပ်တွေကို ၂ ဆ တိုးလုပ်ဖို့ လိုအပ်နေပါတယ်” ဆိုပြီး ပြောသွားပါတယ်။ […]

အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ အနောက်ပိုင်းမှာ ၂၄ နှစ်အတွင်း ဒီရေတော ၄ ရာခိုင်နှုန်း ဆုံးရှုံး ခဲ့ ဟုဆို

               အနောက်အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ (WIO) ဒေသမှာ ၁၉၉၆ ခုနှစ်မှ ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ်အတွင်း ၎င်း၏ ဒီရေတော ၄ ရာခိုင်နှုန်းခန့် ဆုံးရှုံးသွားကြောင်း အစီရင်ခံစာအသစ်တစ်ခုက ဖော်ပြခဲ့ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ ဒီရေတောရဲ့ ၅% ကို ပိုင် ဆိုင်ထားတဲ့ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာ အနောက်ပိုင်း နိုင်ငံတွေဖြစ်တဲ့ ကင်ညာ ၊ တန်ဇန်နီးယား ၊ မာဒါကတ်စကာ နဲ့ မိုဇမ်ဘစ် နိုင်ငံတွေရဲ့ ဒီရေတောတွေက ပြုန်းတီးမှု ဆက်လက်ဖြစ်ပွားနေတယ်လို့ အဲ့ဒိ အစီရင်ခံစာက ဆိုပါတယ်။ နိုင်ငံတကာ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းရေးသမဂ္ဂ ( IUCN) နဲ့ ကမ္ဘာ့တောရိုင်းထိန်းသိမ်းရေး ရန်ပုံငွေ ( WWF) တို့ ပူးပေါင်းပြုလုပ်တဲ့ […]

မြန်မာအစိမ်းရောင်ကွန်ရက် ပညာရှင်အဖွဲ့ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် ဒေါက်တာသန်းသန်းစိန်နှင့် တွေ့ဆုံခြင်း

”ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကို ပိုမိုမဆိုးရွားစေတဲ့နည်းတွေကို စဉ်းစားကျင့်သုံးရပါလိမ့်မယ်၊ ဒေသမျိုးတွေ ဖော်ထုတ်တာ၊ ဒေသအလေ့အထတွေ ထိန်းသိမ်းတဲ့နည်းတွေနဲ့ ဒေသတွင်း စားနပ်ရိက္ခာ ဖူလုံမှုကို လုပ်ဆောင်ရပါလိမ့်မယ်”   မြန်မာနိုင်ငံဟာ စိုက်ပျိုးရေးကို အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံ ဖြစ်ပါတယ်။ လူဦးရေရဲ့ ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းလောက်က စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ အသက်မွေးဝမ်းကျောင်းမှု ပြုလုပ်ကြပါတယ်။ အခုနောက်ပိုင်း ကမ္ဘာကြီးပူနွေးလာမှုနဲ့ ရာသီဥတုပြောင်းလဲလာမှုကြောင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းတွေမှာ ထိခိုက်မှုတွေ ရှိလာပြီး မြန်မာနိုင်ငံရဲ့ အနာဂတ်စားနပ်ရိက္ခာဖူလုံရေးအတွက် ခြိမ်းခြောက်နေခဲ့ပါပြီ။ ဒီအတိုင်းဆက်သွားနေမယ်ဆိုရင် မြန်မာနိုင်ငံနဲ့ ပြည်သူတွေအပေါ်မှာ ထိခိုက်ပျက်စီးဆုံးရှုံးမှုတွေ အများကြီး ဖြစ်ပေါ်လာမှာပါ။ ဒါကြောင့် ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုနဲ့ပတ်သက်ပြီး စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှာ ဘာတွေ ဖြစ်ပျက်နေလဲ၊ ဘယ်လို ပြင်ဆင်မှုတွေ လုပ်ဆောင် သင့်လဲဆိုတာတွေနဲ့ပတ်သက်ပြီး မြန်မာအစိမ်းရောင်ကွန်ရက် ပညာရှင်အဖွဲ့ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင် ဒေါက်တာသန်းသန်းစိန်နဲ့ တွေ့ဆုံမေးမြန်း ဖြစ်ခဲ့ပါတယ်။ မေး။ ။ကမ္ဘာကြီးပူနွေးမှုနဲ့ […]

သိပ္ပံပညာရှင်များက အန္တရာယ်ရှိသော ကျူးကျော်မျိုးစိတ်များကို အနံ့ခံရန် ခွေးများကို လေ့ကျင့်ပေး

ခွေးတွေက သူတို့ မမြင်ရတဲ့ ရေကန်အောက်ထဲကို ကျူးကျော်ဝင်ရောက်လာတဲ့ ဒေသခံမျိုးမဟုတ်တဲ့ ငါးမျိုးတွေ ရဲ့ အနံ့ကို ခွဲခြားနိုင်စွမ်းရှိတယ်လို့ လေ့လာမှု အသစ်တစ်ရပ်က ဆိုပါတယ်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှာရှိတဲ့ ရေချို အင်း များ အိုင်များ အတွင်းကို ငါးကြင်း မျိုးစိတ်တွေ ကျူးကျော်ရောက်လာပါက ဒေသခံမျိုးစိတ်တွေ ပျက်းစီး ဆုံးရှုံးမှုကို ဖြစ်စေပါတယ်။ အရှေ့အလယ်ပိုင်း ဇာတိငါးဖြစ်တဲ့ ငါးကြင်း ငါးမြစ်ချင်းတွေက အခြားဒေသက ရေချိုကန်တွေကို ရောက်တဲ့ အခါမှာ သူတို့ရဲ့အကောင်ပေါက်အား နဲ့ ဒေသတွင်း ရေကန်တွေကို စိုးမိုးပစ်လိုက်ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ကျူးကျော်မျိုးစိတ်တွေရဲ့ အန္တရာယ်ကို ကာကွယ်နိုင်ဖို့အတွက် ခွေးတွေရဲ့ အနံ့ခံနိုင်စွမ်းကို အသုံးပြုပြီး ၎င်းတို့ကို ဖယ်ရှားဖို့ အတွက်လေ့ကျင့်သင်ကြားပေးနိုင်ခဲ့ပါတယ်။ သြစတေးလျှနဲ့ နယူးဇီလန်က ပညာရှင်တွေက ဒေသခံမျိုးစိတ် မဟုတ်တဲ့ငါးတွေ […]

ကမ္ဘာ့အသက်အကြီးဆုံး ခေါင်းနှစ်လုံးပါလိပ်၏ ၂၅ နှစ်မြောက်မွေးနေ့ ပါတီကျင်းပ

                  ကမ္ဘာ့အသက်အကြီးဆုံး ခေါင်းနှစ်လုံးလိပ်ဖြစ်သော ဂျန်နက်စ် ၏ ၂၅နှစ်မြောက်မွေးနေ့ ကို တနင်္ဂနွေနေ့က ကျင်းပခဲ့ပါတယ်။ မျက်နှာနှစ်မျက်နှာရှိသော ရောမဘုရားကို အစွဲပြုပြီး ဂျန်နပ်စ်ဟု အမည်ပေးထားတာပါ။ ၎င်းကို မွေးစကတည်းက ဂျီနီဗာ သဘာဝသမိုင်းပြတိုက်တွင် မွေးမြူခဲ့ပါတယ်။ ခေါင်းနှစ်လုံးပါသောလိပ်တစ်ကောင်အနေနဲ့ ရန်သူ၏ ရန်ပြုမှုကိုရှောင်ရှားရန် အခွံ့အတွင်းသို့ ပုန်းအောင်း မနေနိုင်သောကြောင့် သဘာဝတွင် သေဆုံးကြတာများပါတယ်။                   ဂျန်နပ်စ်ကို ပြုစုစောင့်ရှောက်ထားသူတွေထဲက အန်ဂျလီကာဘိုဂိုအင်က ” ကျမတို့ သူ့ကို နှစ်အကြာကြီးအသက်ရှင်အောင် မွေးမြူထားနိုင်တာနဲ့ ပတ်သက်လို့ ဝမ်းမြှောက်ဂုဏ်ယူမိပါတယ်” ဟုဆိုပါတယ်။ […]

သစ်တောပြန်လည်ထူထောင်ရေးနှင့် မြေယာပြန်လည်ထူထောင်ရေး အမြင် တိုနီရင်နူဒို နဲ့ အမေးအဖြေ ( အပိုင်း၂ )

            သဘာဝပြန်လည်ပျိုးထောင်ရေး စီမံထိန်းသိမ်းမှု လယ်သမားများဘ၀ ( FMNR) ရဲ့ အမှုဆောင် အရာရှိ နဲ့ အကြံပေး ဖြစ်သူ တိုနီရင်နူဒို က သြစတေးလျှ စိုက်ပျိုးရေးပညာရှင်တစ်ဦးပါ။ သူက ခြောက်သွေ့တဲ့ ကုန်းမြေတွေကို ကုန်ကျစရိတ် နည်းနည်း နဲ့ ပြန်လည်စိမ်းလန်းလာအောင် သရုပ်ပြနိုင်ခဲ့တဲ့အတွက် သြစတေးလျှအစိုးရရဲ့ မှန်ကန်သော အသက်မွေးမှု ၂၀၁၈ ဆုကိုရရှိထားတဲ့သူပါ။ သူက ပျားရည် ထုတ်လုပ်ခြင်းနဲ့ သစ်တောကြားညပ်စိုက်ပျိုးရေး လုပ်ငန်းတွေ တိုးတက်အောင် လုပ်နိုင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ အာဖရိကတိုက်က နိုက်ဂျာနိုင်ငံမှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကြာအောင် သစ်တောပြန်လည်ပျိုးထောင်ရေး လုပ်ငန်းတွေကို လုပ်ကိုင်ပေးခဲ့ပါတယ်။ သူ့ကို မွန်ဂါဘေး သဘာဝပတ်ဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေး ဝက်ဘ်ဆိုက်က အင်တာဗျူးခဲ့ပါတယ်။ တိုနီ ။။ […]

ပါကစ္စတန်မှာ ရေကြီးလို့ လူ ထောင်နဲ့ချီပြီး သေဆုံး

  ပြီးခဲ့တဲ့ ရက်ပိုင်းအတွင်းက ပါကစ္စတန် နိုင်ငံအနံ့အပြားမှာ မိုးကြီးပြီး ရေလွှမ်းမိုးလို့ လူပေါင်း ထောင်နဲ့ချီပြီး သေဆုံးမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပါတယ်။ ဇွန်လကတည်းက မုတ်သုံမိုးပြင်းထန်စွာ ဝင်ရောက်မှုကြောင့် ဒဏ်ရာရသူ အများအပြားရှိခဲ့သလို ရေကြီးမှုဖြစ်စဉ်အတွက် ထောင်ပေါင်းများစွာသောမိသားစုတွေကို ရွှေ့ပြောင်းပေး ခဲ့ရတယ်လို့ ဝန်ကြီးဌာနပြောခွင့်ရပုဂ္ဂိုလ်က ဆိုခဲ့ပါတယ်။ မုတ်သုံမိုးကြောင့် တိုင်းပြည်တွင်းက လူဦးရေ ၁၅% ဖြစ်တဲ့ လူပေါင်း ၃၃သန်းကျော်ကို ထိခိုက်ခဲ့တယ်လို့ ဝန်ကြီးချုပ် ရှရစ်က ဆိုပါတယ်။ အခုလိုမျိုးဖြစ်ရတာက ရာသီဥတုဖောက်ပြန်မှုကြောင့် ဖြစ်ရတာလို့ သူက အပြစ်တင်ခဲ့ပါတယ်။ ရေကြီးမှုဒဏ်ခံရသော ဒေသများတွင် ဆောက်လုပ်ရေးလုပ်ငန်းများ ၊ အုပ်စုဖွဲ့အကျင့်ပျက်ခြစားမှု ၊ အခြေခံဆောက်အအုံများတွင် ရင်းနှီးမြုတ်နှံမှု နည်းပါခြင်း ၊ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်ထိန်းသိမ်းမှုနည်းပါးခြင်းနဲ့ ကြိုတင်ပြင်ဆင်မှု မရှိခြင်းတို့ က ရေကြီးရေလျှံခြင်း ဖြစ်စဉ်ကို ဆက်တိုက်ဖြစ်ပေါ်စေတတ်တဲ့ အကြောင်းထဲမှာ […]

တမာနုချိန်စစ်တမ်း

အညာသားဖြစ်၍လား မသိ။ ကျွန်တော်သည် နွေဆန်းလျှင် အညာကို လွမ်းတတ်လေသည်။ အညာကို အလွမ်းဆုံးအချိန်မှာ တပို့တွဲလဆန်းမှ တပို့တွဲလပြည့်ကျော်လောက်အထိ အချိန်ဖြစ်ပါသည်။ တပေါင်းဆိုလျှင် အညာရာသီဥတုသည် ပူလွန်းသည်။ ရှုခင်းက ခြောက်သွေ့လွန်းသည်။ တံလျှပ်တွေ စူးရဲလွန်းသည်။ တပို့တွဲလဆန်းမှာမူ သိပ်မပူ၊ သိပ်လည်းမချမ်း။ ” ဆောင်းကျွတ်လုပြီ။ နွေရာသီလည်း၊ မပီတတ်သေး၊ ဝုိးဝါးထွေးလျက်” နေသော စပ်ကူးမပ်ကူး အချိန်ကလေး။ ထိုအချိန်သည် နွေနတ်သမီးက မြူဇာပဝါပါးကို နေလှမ်းချိန်။ ကျေးငှက်ကိုယ်စားလှယ် အဆင်ဆင်တို့၏ နှစ်ပတ်လည် ကွန်ဖရင့်။ ဂီတမိခင်က ဥသြငှက်ကို ဒိုရေမီဖာစ၍ သင်ပေးခါစ။ ဆက်ရက်က ထန်းရည်မူးပြီး ပေါက်ပင်ပေါ်တွင် ကျူးကျော်တဲ ဆောက်နေဆဲ။ ထန်းဆော်လေက ထန်းပင်များကြားတွင် လက်ညိုညိုများကို ရှောင်တိမ်းကာ ယာခရိုးတွင် တူတူပုန်းလျက်။ ရုက္ခဗေဒက ကလေးတို့ကို ဇီးသီးဝေချိန်။ […]